Kilka praktycznych przykładów, jak wykorzystać naturalną ciekawość uczniów do angażowania ich w zadawanie pytań:
Artykuł można też przeczytać pod linkiem: https://osswiata.ceo.org.pl/2021/05/11/jak-zrobic-aby-uczniowie-pytali/ |
Jedna strona czytania
Najczęściej nauczyciel zadaje pytania uczniom. Jednak warto zostawić miejsce na pytania uczniów.
Każdy człowiek rodzi się z naturalną ciekawością. Jak ją wykorzystać w nauczaniu?
Kilka przykładów:
1. Praca na współdzielonym dokumencie
- Nauczyciel wybiera lekturę lub tekst, z którym chce uczniów zapoznać. . Udostępnia tekst. Uczniowie czytają go wspólnie i dzielę się przemyśleniami, zadają pytania oraz odpowiadają na pytania otwarte, zaczynające się od słów: “dlaczego” lub “jak”. To, że uczniowie wykonują zadanie w parach lub małych grupach daje im możliwość przedyskutowania odpowiedzi.
- Nauczyciel udostępnia dokument i poleca uczniom napisanie w nim komentarzy lub zadanie pytań. Może się to dziać podczas lekcji lub stanowić pracę domową. Jeśli jest to praca domowa, to powinna być omówiona na następnej lekcji. Uczniowie pracując na wspólnym dokumencie widzą komentarze innych i mogą odnosić się do nich i wzajemnie odpowiadać sobie na pytania.
- W przypadku tekstu wzbudzającego kontrowersje można poprosić uczniów, aby napisali swoją opinię. Następnie można przedyskutować te opinie na forum klasy. Można też poprosić uczniów, aby znaleźli w tekście dowody uzasadniające ich opinie
Uczniowie kończąc lekcję piszą na kartce podsumowanie, refleksję lub pytanie, na które chcieliby uzyskać odpowiedź. Oddają kartę nauczycielowi. Karta wyjścia pozwala uczniom zastanowić się, podsumować, utrwalić myślenie i zadać pytanie, które może obawialiby się zadać na forum klasy.
Uczniowie z reguły są ciekawi. Jeśli nauczyciel nie krytykuje zadawanych przez nich pytań, to chętniej je zadają.
Nauczyciele przeważnie szybko odpowiadają na te pytania i w ten sposób marnują zaciekawienie uczniów. Warto pozwolić uczniom na samodzielne lub grupowe poszukiwanie odpowiedzi na intersujące ich pytanie.
Pytania uczniów nie powinny zostać bez odpowiedzi. Szczególnie takie, które ujawniają błędne przekonania dotyczące tematu lub umiejętności
Pewien kłopot nauczyciel może mieć z pytaniami, które nie są bezpośrednio związane z tematem. Nie można ich lekceważyć, gdyż może to spowodować zniechęcenie do zadawania pytań. Można zrobić tablicę “parkingową” na której takie pytania czekają, aż przyjdzie dogodny czas na odpowiedź.
Można przedstawić uczniom np. wnioski z badań statystycznych
lub z zestawień danych i zapytać ich, jak sądzą, dlaczego takie są wyniki badań lub jakie wnioski, czy pytania się nasuwają. To prowadzi do modelu pedagogiki opartej na dociekaniu i projektowaniu.
Można zaproponować uczniom stworzenie testu sprawdzającego ich wiedzę z danego tematu.
Jeśli do tego uczniowie stworzą klucz odpowiedzi lub kryteria sukcesu, to ich uczenie się pogłębi. Dalej można zaproponować uczniom, aby rozwiązywali test kolegi lub koleżanki i od nich otrzymywali informację zwrotną. Tworząc pytanie do testu, uczniowie odnajdują to, co jest najważniejsze w temacie.
Pomysł polega na umieszczeniu przez nauczyciela na tablicy danych do zadania, zestawu liczb, diagramu itp., i zapytanie uczniów, jaki tu widzą problem?
Nauczyciel zapisuje wszystko, co uczniowie mówią, nie ocenia lepszej i gorszej odpowiedzi. Czasami uczniowie rozpoznają “właściwy” problem, a czasami nie. Ważne jest, aby uczniowie podali, jak najwięcej problemów, które im się z tematem kojarzą. Dalej uczniowie mogą wybrać problem lub wszyscy decydują się na jeden.
Inspiracja artykułem Mary Beth Nicklaus