Uczniowie ucząc się do sprawdzianów, stosują znane strategie uczenia się, takie jak ponowne czytanie tekstów z podręcznika, bezładne podkreślanie jego fragmentów lub robienie przypadkowych notatek.
Warto, wiedzieć, które ze strategii uczenia się są efektywne.
Samo ponowne przeczytanie tekstu przed sprawdzianem to łatwy i wygodny sposób nauki, ale niestety mało skuteczny. Jednak wprowadzenie kilku zmian może ten sposób nauki znacznie poprawić. Takimi zmianami są: robienie przerw między sesjami czytania i zapisywanie notatek i pytań w czasie czytania.
Kilka wskazówek, jak konkretnie poprawić sposób przygotowania się do egzaminu polegający na powtórnym czytaniu tekstu.
- Rozłożenie w czasie czytania
Uczniowie przeważnie przygotowują się do sprawdzianu na ostatnią chwile i wtedy czytają tekst kilkukrotnie. Badania pokazują, że znacznie mniej z niego zapamiętują niż wtedy, gdy czytają go kilka razy, ale w różnym czasie. Z badań przeprowadzonych jeszcze 1987 roku okazało się, że uczniowie, którzy robili 30-minutową przerwę po pierwszym przeczytaniu krótkiego fragmentu i przed jego ponownym przeczytaniem, zapamiętywali więcej informacji niż ci, którzy przeczytali fragment ponownie bez robienia przerw.
Skuteczność można jeszcze zwiększyć, gdy po pierwszym czytaniu tekstu uczeń zrobi notatki lub streszczenie albo przeprowadzi test dla samego siebie. Może również odpowiedzieć na pytanie: „Jak wyjaśniłbym to komuś innemu?” lub narysować mapę myśli. Nazywa się to praktyką odzyskiwania lub przywoływania.
- Wyróżnianie i podkreślanie
Zaznaczanie fragmentów tekstu jest dla każdego uczącego się naturalna metodą uczenia się i faktycznie pomaga w zapamiętywaniu. Badania pokazują, że łatwiej przywołać z pamięci podkreślone fragmenty, niż te niepodkreślone. Jednak zauważono, że podkreślanie nie zawsze musi być skuteczne, szczególnie wtedy, gdy uczeń zakreśla za dużo lub za mało lub informacje mało istotne. Przy pierwszym czytaniu trudno wybrać te fragmenty, które są ważne. Wnioski z badania z 2022 r. sugerują, aby podczas pierwszego czytania powstrzymać się od podkreślania. Pierwsze spojrzenie na tekst powinno zakwalifikować jego rodzaj, dla kogo jest on przeznaczony, czy jest oparty na faktach, z jakim celem był napisany.
Czytając pierwszy raz uczeń może notować pytania na marginesach lub rysowanie na nich symboli, to pomoże przy późniejszych podkreśleniach w tekście.
- Robienie notatek
Uczniowie robią notatki i zamiast czytać tekst powtórnie, czytają tylko notatki. Jakość notatek jest bardzo istotna. Jeśli są tylko przepisywaniem fragmentów tekstu, to nie są zbyt skuteczne. Uczeń przez to może stracić ważne informacje. Wskazane jest przy robieniu notatek – parafrazowanie, podsumowanie i zapisywanie własnymi słowami. Mówimy wtedy o kodowaniu i zapamiętywaniu informacji.
Tak samo jest przy robieniu notatek z wykładu. Uczniowie nie powinni zapisywać tego, co mówi nauczyciel, ale starać się zapisać to, co sami myślą na temat informacji, których słuchają.
Notatki dobrze jeśli są przetwarzane i konsultowane z kimś innym. Dzięki słuchaniu, przetwarzaniu i zrozumieniu lepiej się zapamiętuje. Według badania z 2016 r . uczniowie, którzy poprawiali swoje notatki z partnerem, robili więcej notatek i osiągali wyższe wyniki na egzaminach.
Polecane przez badania jest robienie testów sprawdzających.
Badanie z 2021 r. wykazało, że gdy uczniowie piszą krótkie streszczenie — własnymi słowami — trudnego tekstu i otrzymują test sprawdzający zrozumienie, osiągają znacznie lepsze wyniki niż uczniowie, którzy czytają streszczenie lektury dostarczonej przez nauczyciela.
Uczniowie, którzy używają mniejszej liczby słów do wyrażania kluczowych idei w swoich notatkach, mają większe szanse na zapamiętanie ważnego materiału niż uczniowie, którzy używali większej liczby słów.
- Fiszki
Korzystanie z fiszek może okazać się najbardziej skuteczne, ponieważ jest to praktyka przypominania, pomaga uczniom uczyć się i zapamiętywać informacje oraz samooceniać opanowanie materiału. Dużo zależy od jakości przygotowanych fisze i o ich częstości wykorzystania. Warto powtarzać ich przeglądanie.
Zbierając wyniki badań można stworzyć tabelę efektywnych i nieefektywnych strategii, które można przedyskutować z uczniami.
Nieefektywne strategie | Efektywne strategie |
Uczenie się na ostatnią chwilę | Rozłożenie uczenia się w czasie |
Czytanie tekstu kilkakrotnie bez przerw | Robienie przerw miedzy czytaniami |
Czytanie bez robienia notatek i odpowiadania na pytania | Wykonywania notatek, streszczeń, autotestów, |
Odrzucenie robienia notatek graficznych | Wykonywanie notatek graficznych – na marginesie lub przemyślanej mapy myśli |
Zakreślanie w tekście za pierwszym razem, tego co uczeń uznał za ważne | Zakreślanie kluczowych fragmentów po przemyśleniu treści |
Pominiecie intencji autora tekstu | Zastanowienie się, jaki cel miał autor tekstu |
Przepisywanie do notatek fragmentów teksu | Do sporządzenia notatki użycie: parafrazowania, podsumowania i zapisywania własnymi słowami. |
Zapisywanie notatek podanych przez nauczyciela | Sporządzanie notek samodzielnie |
Samotna praca nad notatką | Konsultacje notatek w parze uczniowskiej |
Niestosowanie testów sprawdzających | Stosowanie testów sprawdzających z użyciem własnych notatek |
Sporządzenie obszernych notatek | Sporządzanie skondensowanych notatek |
Niestosowanie fiszek lub stosowanie tylko raz | Wielokrotne stosowanie fiszek |
Inspiracja artykułem Andrew Boryga
https://www.edutopia.org/article/to-study-better-dont-start-from-zero