Jeśli uczeń stale nie widzi sukcesu w uczeniu się to traci zainteresowanie i motywacje do uczenia się. Jeśli uczeń otrzymuje wiele niedostatecznych ocen to zaprzestaje podejmować próby uczenia się. Najlepsze, co może zrobić nauczyciel, to dać uczniowi nadzieję i poczucie sukcesu.

Nadzieję może dać uczniowi informacja zwrotna o pracy ucznia, która ma na celu pomoc, a nie osądzanie. Taki cel jest dla uczniów trudny do zrozumienia, gdyż uczniowie są przyzwyczajeni do oceniania przy pomocy stopni, które stanowią miernik ich zdolności. Stopnie są odbierane jako ocena wartości jaką prezentują uczniowie. Przypisywanie ich uczniom nie pomaga w uczeniu się.

Nauczyciele również są przyzwyczajeni do ustalania stopni, i sądzą, że stopnie motywują uczniów do wysiłku. Nauczyciele dbają jedynie, aby ustalony stopień był sprawiedliwy, nie zdają sobie sprawy, że stopień szufladkuje uczniów i często uniemożliwia im rozwój.

Nawet jeśli uczeń się „poprawi” to i tak ciążyć na nim będzie słabsza poprzednia ocena. Będzie karany za to, że nie otrzymał od razu dobrej oceny. Uczniowie uczą się, że nie jest ważne, czy się nauczyli, ważne jest, w jakim tempie opanowali materiał.

Zestaw ocen sumujących w postaci stopni, punktów, procentów lub innych symboli, mało mówi o wiedzy i umiejętnościach uczniów, a jednak stale jest wytyczną do uczeniu się. W konsekwencji uczniowie uczą się dla stopni.

Ocenianie kształtujące proponuje odejść od oceny sumującej w trakcie procesu uczenia się i przejście na ocenę kształtującą w postaci informacji zwrotnej. Dopiero na koniec procesu uczenia się OK proponuje posłużyć się oceną sumującą. Takie postepowanie umożliwia uczniom skupienie się na nauce, poprawianie błędów i przygotowanie się do zaprezentowania efektów swojej nauki.

Niektórzy nauczyciele są przyzwyczajeni do oceniania stopniami, i uważają, że uczniowie nie będą uczyć się bez stopni. Warto zaryzykować i spróbować. Dzięki takiej próbie uczniowie mają szansę uczyć się odpowiedzialności za siebie i swoją naukę. Strasząc ucznia stopniami nie nauczymy go samodzielności i odpowiedzialności.

Ważne jest pozwalanie uczniom na popełnianie błędów bez ponoszenia za to konsekwencji. Na błędach uczniowie się uczą, jeśli ocenia się ich stopniami, to one stanowią karę za ich popełnienie. Jeśli uczniowie nie są straszeni karą (złą oceną), to mogą podejmować ryzyko i wyzwania. Jeśli uczą się dla stopni, to starają się wypełnić tylko oczekiwania nauczyciela, aby otrzymać dobry stopień, a to jest ze szkodą dla ich uczenia się i rozwoju.

Propozycja oceniania kształtującego polega na ocenianiu kształtującym w czasie procesu uczenia się i ocenianiu sumującym na koniec tego procesu.

Takie sposób oceniania jest w Polsce zgodny z prawem. Warto go wypróbować i sprawdzić razem z uczniami jego skuteczność.

W następnym wpisie zajmę się najczęstszymi błędami w stosowaniu oceny kształtującej przy pomocy stopni.