Jak rozmawiać z uczniami o wartościach, życzliwości, szacunku i trudnych problemach? W tym wpisie przedstawiam propozycję kręgów szacunku.
Zapewne są one znane wielu nauczycielom, ale warto pamiętać o zasadach, które powodują, że kręgi są efektywne. Pomysł jest prosty – siadamy w kręgu i rozmawiamy. Aby rozmowa przyniosła pokładane w niej nadzieje, powinna podlegać trzem zasadom:
- Podstawową zasadą jest użycie przedmiotu do wskazania mówcy – tylko osoba trzymająca przedmiot ma prawo mówić. Prosta zasada, ale bardzo porządkująca.
- Osoba zabierająca głos ma prawo mówić tylko w swoim imieniu, bez uogólnienia na innych. Dobrze, gdy zacznie od słów – moim zdaniem…., lub myślę, że … . Najlepiej ograniczyć się do mówienia tylko o sobie i swoich działaniach, a nie o innych kolegach i koleżankach.
- Słuchamy się nawzajem, nie komentujemy i nie przerywamy osobie mówiącej
Te zasady podtrzymują kulturę szacunku, zaufania i bezpieczeństwa. Warto je zapisać, aby były widoczne w czasie rozmowy w kręgu.
Uczniowie siadaj w kręgu i na początek nauczyciel zadaje pytanie, każda osoba odpowiada przekazując przedmiot. Można na przykład zapytać o samopoczucie uczniów lub o to, jak ich zdaniem chcieliby się czuć w klasie.
Jeśli chcemy rozwiązać jakiś problem zaistniały w klasie, to następne pytanie może dotyczyć tego, jak uczniowie czują się w związku z zaistniałą sytuacją. Otwarta rozmowa i pogłębiona refleksja wymagają zarówno wrażliwości, jak i empatii. Dlatego najpierw słuchamy siebie nawzajem. Rozmowa powinna przebiegać w atmosferze tolerancji, uwzględniając odczucie innych i pozwalając na popełnianie błędu. Kręgi szacunku mogą wiązać się z trudnymi pytaniami i poważną autorefleksją, jednak przeważnie uczniowie cenią sobie ten sposób rozmowy. Uczniowie mówią o możliwości wyrażania siebie w atmosferze szacunku, kiedy inni ich słuchają.
Kręgi Szacunku można stosować na każdym etapie szkolnej nauki, najlepiej na godzinie wychowawczej.
Możliwe, że trzeba dodać jeszcze inne zasady, takie, które wynikają z potrzeb uczniów danej klasy.
Po pewnym czasie uczniowie przyzwyczajają się do tej formy kontaktu, zaczynają mieć do siebie zaufanie i śmielej wypowiadają swoje zdanie.
Inspiracja artykułem Joy Jancewicz
https://www.edutopia.org/article/restorative-justice-circles-elementary-classroom