Pewien czas temu po konsultacji z nauczycielami różnych przedmiotów stworzyłam pomoc dydaktyczną – Skrzyneczkę Mistrzów. W tym wpisie inny pomysł na nauczanie „szybkich” uczniów.

Skrzyneczka powstała, gdy pracowałam w CEO, i z potrzeby „zagospodarowania” uczniów „szybkich” i tych którym nauka idzie łatwiej. Może to być dobra wskazówka do wykorzystania w pracy z uczniami uzdolnionymi. Każda klasa jest w pewien sposób zróżnicowana, uczniowie nie pracują w równym tempie, dlatego warto wiedzieć, co zrobić, gdy jedni już skończyli prace, a drudzy jeszcze pracują i potrzebują czasu.

Pierwsze, co nam przychodziło na myśl, gdy o tym rozmawialiśmy w gronie nauczycieli, to zadać uczniom szybkim dodatkowe zadania, aby pracowali do przodu, ale stwierdziliśmy, że to powiększa różnice w klasie i problem tylko narasta. Drugi pomysł to polecić uczniom, którzy ukończyli zadanie, pomoc uczniom nadal jeszcze pracującym nad rozwiązaniem problemu. Ale to też nie wydaje dobre w każdych warunkach. Po pierwsze dlatego, że nie każdy uczeń chce i umie pomagać. Niektórzy tak zwani zdolni uczniowie zamiast pomagać rozwiązują zadanie za ucznia, któremu mieli pomóc, a jak wiemy lepsze efekty przynosi samodzielne dochodzenie do rozwiązania, niż wyręczanie. A po drugie nie każdy uczeń chce pomagać, a rozkaz w tej materii się nie sprawdza.

Z dyskusji nad problemem, co zrobić z uczniami szybkimi powstała Skrzyneczka Mistrzów, zawiera ona kilkadziesiąt poleceń dla uczniów szybkich, takich, które idą w głąb, a nie dalej. Zadania proponowane w skrzyneczce są odpowiednie dla każdego przedmiotu i w każdym wieku uczniów. Naszym celem było stworzenie takiej pomocy dydaktycznej, którą może użyć każdy nauczyciel na swoim przedmiocie. Ale można dodać polecenia specyficzne dotyczące danego przedmiotu i danego tematu.

Kilka przykładów poleceń ze Skrzyneczki Mistrzów:

• Ułóż na klasówkę zadanie związane z omawianym tematem, zaplanuj sprawdzian.
• Wybierz 5 pojęć związanych z tematem lekcji i do każdego dopisz 5 skojarzeń.
• Napisz w kilku zdaniach, dlaczego warto było nauczyć tego, o czym rozmawialiśmy na lekcji.
• Podsumuj pracę na dzisiejszej lekcji, używając max. 140 słów (jak na Twitterze). Zapisz podsumowanie na kartce i przyklej do tablicy.
• Przygotuj się do wywiadu z ekspertem z dziedziny, która jest tematem dzisiejszej lekcji. Opracuj 4 pytania do eksperta.
• Napisz pocztówkę do przyjaciela na temat lekcji.
• Opracuj mapę myśli dotyczącą omawianego zagadnienia.
• Napisz, jak nauczyłbyś kogoś omawianego na dzisiejszej lekcji tematu. Wymyśl pytanie (kluczowe), które nauczyciel mógłby zadać na początku lekcji, aby zaintersować uczniów tematem.
• Powróć do kryteriów sukcesu do dzisiejszej lekcji. Ustaw je w kolejności od najłatwiejszego do najtrudniejszego.
• Ułóż krzyżówkę do zagadnień związanych z tematem.
• Wykonaj kolaż lub inną grafikę, aby zaprezentować temat, którym zajmowałaś/eś się na lekcji.
• Podaj trzy sytuacje, w których przyda Ci się wiedza z dzisiejszej lekcji.
• Napisz dwie rzeczy, które Ci się spodobały w czasie lekcji i jedną, którą należałoby zmienić.
• Napisz trzy zadania wykorzystując pojęcia z lekcji, według schematu: „To jest podobne do…, gdyż …”.
• Ułóż wierszyk, rymowankę, pomagającą zapamiętać ważne pojęcia z lekcji.

Skrzyneczka może służyć jako inspiracja dla nauczyciela do sporządzania własnej pomocy dydaktycznej. Można też ze skrzyneczki wybrać tylko te przykładowe polecenia, które są odpowiednie do danego tematu. Skrzyneczkę łatwo zrobić zapisując na kartonikach polecenie i umożliwiając uczniom losowanie zadania do wykonania. Raz opracowana skrzyneczka może być używana wtedy, gdy zaistnieje taka potrzeba.

………….

Ostatnio znalazłam artykuł na portalu Edutopia Todda Finleya, który zajął się podobnym problemem.

Autor proponuje sporządzić listę zadań dodatkowych dla szybkich uczniów, i pozwalać uczniom samym wybierać dla siebie zadanie. Zadania są w jego przypadku dostosowane do przedmiotu i potrzeb nauczania w danej chwili. To stanowi jest większe wyzwanie dla nauczyciela niż skorzystanie z propozycji poleceń w Skrzyneczce Mistrzów.

Autor sugeruje też, aby w klasie była specjalna tablica, na której uczniowie uczniowie zapisywać będą swoje wyniki lub zaznaczać wykonanie zadania. Mogą też napisać opinię o zadaniu, np. „Podobało mi się”, „Ogólnie w porządku”, „Za łatwe”.

Zadania do losowania mogą być przygotowywane w kopertach, aby uczeń mógł zabrać kopertę i spokojnie zapoznać się z poleceniem. Jeśli zadanie jest trudne, i nauczyciel przewiduje duże trudności, to nauczyciel może opracować wskazówki, które udostępni uczniowi na jego prośbę. Zadania do wykonania powinny być rozwijające, mogą to też być zagadki logiczne, polecenie znalezienia błędu w rozumowaniu lub inne zdania pogłębiające temat.

Ten pomysł może zaangażować uczniów w naukę, poprzez chęć wykonania dodatkowych zadań i umieszczenia dowodów ich wykonania na tablicy.

Autor artykułu zamieścił w nim wiele propozycji zadań dodatkowych dla uczniów, które powstały również z pomocą AI. Jednak mnie wydaje się, że lepiej, aby te zdania wymyślił nauczyciel i aby były dostosowane do jego lekcji i potrzeb jego uczniów.  Zainteresowanych zachęcam do zajrzenia do artykułu: Converting ‘Fast Finishers’ Into Self-Directed Learners | Edutopia

Autor przestrzega przed ocenianiem dodatkowych prac wykonanych przez uczniów lub przydzielaniem za nie dodatkowych punktów lub przed braniem pod uwagę liczby wykonanych zadań dodatkowych przy ustalaniu oceny z przedmiotu. Takie działania mogą zniekształcać motywację uczniów i wprowadzać niezdrową rywalizację.

Za to warto od czasu do czasu zorganizować świętowanie, czyli docenić pracę Mistrzów. Można wręczyć dyplomy, wyrazić ustne uznanie lub zapisać nazwiska Mistrzów na specjalnej tablicy.