Każdy denerwuje się przed egzaminem, szczególnie, gdy od jego wyniku dużo zależy. Szansa w edukacji na odejście od egzaminów jest znikoma, dlatego warto pracować nad tym, aby lęk przed egzaminem zmniejszyć.

Rozmawiałam z moim przyjacielem, który wybiera się na narty na Święta. Nie jedzie z nim jego starsza wnuczka, gdyż jest w 3 klasie liceum, i ma dużo nauki. Według dziadka jest ona bardzo sumienną uczennicą poświęcającą dużo czasu na naukę, a jednak ferie spędzi na dodatkowej nauce. Ogromnie denerwuje się matura za rok.

Szkoda, bo ferie są po to, aby odpocząć. Zasugerowałam, że przecież może połączyć pobyt na nartach z nauką, ale dziewczyna twierdzi, że tylko poświęcając cały czas na naukę wykorzysta ferie pożytecznie.

Chodzi do prestiżowego liceum warszawskiego. Ono jest wysoko w rankingach dlatego, że wymaga, aby uczniowie dużo uczyli się również poza lekcjami. Kto nie daje rady, zmienia szkołę.

Przypomnieliśmy sobie z przyjacielem nasze młodzieńcze lata, czas szkolny, nasze ferie i porównaliśmy je z tym, co z tego, co się uczyliśmy przydało nam się w życiu i co teraz z tego pamiętamy. Szkoda tych nart!

Znalazłam artykuł z propozycjami, jak można pomóc uczniom w przygotowaniu się do egzaminów i dodałam te które sama stosowałam z moimi uczniami.

• Wspólnie

Uczenie się jest procesem społecznym, przebiega znacznie bardziej efektywnie, gdy działania są wspólne. Dlatego trzeba zachęcać uczniów do tego, aby uczyli się w parach, a nawet małych grupach. Mogą na takiej nauce wiele skorzystać. W czasie powtarzania można nawet polecić uczniom wykonywanie testów wspólnie.

• Nie straszyć

Niestety straszenie egzaminem to częstą praktyką w szkole. Niektórzy nauczyciele uznają ja jako sposób motywacji. Uczeń uczący się ze strachu, nie uczy się głęboko i szybko zapomina. Warto postępować wprost odwrotnie, czyli pokazywać uczniom, ze nauczyciel wierzy w ich możliwości i że razem zrobią wszystko, aby egzamin poszedł dobrze. Dobrze, gdy uczniowie wiedzą, że mogą liczyć na pomoc nauczyciela.

• Karty

Nauczyciel określa to, co chciałby, aby uczniowie dobrze opanowali, czyli kryteria sukcesu. Spisuje to na osobnych kartkach. Uczniowie losują karty. Uczeń, który wylosował pierwsza kartę udziela odpowiedzi i prosi następnego ucznia z kartą numer dwa.

Można również pracować nad kartami w mniejszych grupach, a potem powtórzyć proces w całej klasie. Uczniowie mogą opracowywać odpowiedź na pytanie z karty w parach. Dzięki temu nauka się rozkłada na grupę i następuje wzajemne nauczanie.

• Czego się nauczyliśmy?

Nauczyciel wiesza na ścianie plakat, a uczniowie go zapełniają zapisami – czego się na dany temat nauczyliśmy.

Można też tworzyć plakaty w grupach, a potem sprawdzić wspólne zapisy lub różnice i uzupełnić plakaty. Dzięki temu nauka staje się wspólna sprawą i uczniowie uczą się od siebie wzajemnie.

• Rozwiązywanie problemów/zadań

Nauczyciel przygotowuje zestaw zadań. Uczniowie w parach rozwiązują zadania. Wylosowana para zapisuje rozwiązanie danego zadania na plakacie, a pozostałe pary sprawdzają, czy mają takie samo rozwiązanie. Losowanie powinno odbyć się po wykonaniu poleceń przez uczniów. W tym sposobie wszyscy uczniowie rozwiązują wszystkie zadania, a prezentują tylko wybrane.

• Zbiór testów

Przed egzaminem nauczyciel zbiera treść wszystkich testów i quizów, które były przeprowadzane w trakcie procesu nauczania i udostępnia dokument uczniom.

Przeznacza czas podczas lekcji na ponowne ich wykonanie przez uczniów. Stanowi to formę powtórzenia. Sprawdzian przebiega zwykle lepiej niż poprzednie, co daje uczniom dowody, na to, że się nauczyli. Jednocześnie pokazuje im, nad czym powinni jeszcze popracować.

Ten zbiorczy sprawdzian uczniowie mogą wykonać w domu lub podczas lekcji, ale nie powinien być oceniany przez nauczyciela, za to samoocena jest bardzo pożądana.

• Fiszki

Metoda fiszek jest bardzo doceniana polecana przez badania edukacyjne. Polega ona na przygotowaniu kartoników z pytaniami po jednej stronie i odpowiedziami po drugiej stronie. Każdy z uczniów może przy ich pomocy sprawdzić posiadaną przez siebie wiedzę.

Jeśli uczniowie sami przygotowują fiszki, to jednocześnie muszą wyselekcjonować, to co jest ważne w danym temacie, co jest dodatkową korzyścią dla ich nauki.

Fiszki stanowią rodzaj  „ściągawki” przed egzaminacyjnej.

• Rozłożenie w czasie

Nie jest dobra strategia pozostawienie nauki na ostatnią chwilę. Warto wspólnie zrobić plan powtórzenia przed egzaminem. Można go wpisać do zeszytu ucznia i zakreślać wykonane elementy. Wtedy uczniowie widzą, że wykonali już część powtórzenia i ile jeszcze przed nimi.

Ważne jest wielokrotne powtórzenie materiały, nie wystarczy tego zrobić tylko raz, trzeba wracać, dlatego powroty powinny być uwzględnione w planach powtórki.

Sprawdza się też tworzenie planów powtórzeniowych indywidulanych. Lodzi ludzie przeważnie nie potrafią planować długofalowo, można im pomoc zapisując plan w zeszycie ucznia i od czasu do czasu o nim przypominając.

• Przed egzaminem

Lęk przed egzaminem i sprawdzianem kumuluje się bliżej terminu egzaminu. Można w tym czasie zaproponować uczniom wspólne powtórzenie, na jeden z wymienionych powyżej sposobów. Takie powtórzenie uspakaja nerwy. Można za każdym razem zaproponować uczniom pracę w parach, wtedy jest też szansa na wzajemne nauczanie.

Takie działania mogą zmniejszyć lęk przed egzaminem, ale również dają uczniom poczucie kompetencji, które jest niezbędne dla każdego uczącego się. Poczucie kompetencji jest jedną z trzech potrzeb, które trzeba zapewnić, aby uczenie się przebiegało efektywnie.

Inspiracja artykułem Andrew Fultz pod tytułem: Simple (and Fun!) Differentiated Review Practices