Wpis inspirowany rozdziałem 5 z książki Susan M. Brookhart Classroom Assessment Essentials (ASCD 2023). Autorka docenia w nim samoocenę uczniowską.
Istnieją różne strategie samooceny, ważne jest, aby w klasie szkolnej panowała kultura uczenia się. Bez tego strategie nie będą działać. Nie ma w nich specjalnej magii, magia tkwi w uczeniu się uczniów.
Podstawą są określone kryteria sukcesu do pracy ucznia.
Samoocena może być skupiona na poziomie zrozumienia zagadnienia, jakości zrozumienia i poziomu osiągniętego wyniku.
Samoocena poziomu zrozumienia.
Uczniowie mogą ocenić poziom zrozumienie przez siebie zagadnienia i wskazać go przy pomocy różnych gestów, na przykład poprzez technikę świateł drogowych. Ta strategia umożliwia otrzymanie informacji od każdego ucznia jednocześnie. Jednak nie dowiadujemy się, co konkretnie uczniowie rozumieją.
Samoocena jakości zrozumienia.
Uczniowie mogą napisać lub powiedzieć, co jest dla nich zrozumiałe, a co nie i wyjaśnić dlaczego. Jest to rodzaj refleksji – co już umiem. W OK zeszycie uczniowie zapisują i dokumentują swoją refleksję, jest to ważne, gdyż w każdej chwili mogą do niej wrócić i widzą, jak się uczą. Ta strategia wymaga zrobienia przerwy na napisanie lub wypowiedzenie refleksji.
Pisemna samoocena może przerwać przebieg lekcji, ale ustna samoocena jakości zrozumienia może zostać przeprowadzona w drodze krótkiej dyskusji w klasie na temat tego, co myślą uczniowie.
Samoocena jakości pracy/wyników.
Samoocena powinna opierać się na wspólnych kryteriach ustalonych przed rozpoczęciem przez uczniów pracy. Oznacza to, że pierwszym wymogiem w zakresie samooceny pracy ucznia jest posiadanie kryteriów i stosowanie ich podczas wykonywania pracy. W tego rodzaju samoocenie uczniowie odnoszą się do oceny spełnienia przez nich kryteriów sukcesu.
Samoocena ma miejsce, gdy uczniowie porównują kryteria dobrej pracy z własną pracą, odpowiednio identyfikują swoje mocne i słabe strony i decydują, co według nich powinni robić dalej.
Samoocena jest techniką piątej strategii oceniania kształtującego, która zawiera w sobie wszystkie pozostałe:
Wspomaganie uczniów, by stali się autorami procesu swojego uczenia się.
Jeśli chcemy mieć ucznia świadomego, samodzielnego i odpowiedzialnego, to musimy go nauczyć samooceny. Umiejętność samooceny jest bardzo potrzebna uczniom, aby mogli realizować potrzebę kompetencji, która według teorii samostanowienia jest jedną z trzech podstawowych potrzeb osób uczących się.
Ale na samoocenie uczniowskiej korzysta tez nauczyciele, gdyż ułatwia mu to ocenę kształtującą ucznia i dowiaduje się z niej, co uczniowie już opanowali, a dzięki temu może lepiej planować proces nauczania.
Korzystałam z artykułu Susan M. Brookhart
https://www.ascd.org/blogs/3-strategies-for-student-self-assessment