Pod koniec czerwca słuchałam na konferencji w Gdyni wykładu profesora Marka Kaczmarzyka, na temat tego, jak zwiększyć zapamiętywanie uczniów. A dziś przeczytałam artykuł Bonnie Duhe na temat angażowania uczniów w naukę matematyki. Połączyły mi się te dwa przekazy. Profesor Kaczmarzyk polecał stosować 4 wskazówki (https://oknauczanie.pl/jak-pomoc-mozgowi-zapamietac):
- Nowość,
- Narracja
- Zaskoczenie
- Człowiek
Bonnie Duhe poleca 8 sposobów: rozgrzewka, ruch, dotyk, gry, realny świat, praktyka, historia i wyjście z klasy.
Jego propozycje:
- Zacząć od rozgrzewki
Wprowadzić dobry nastrój i pobudzić zainteresowanie. Może to być nawiązanie do bieżącego problemu, zagranie w grę, podanie zagadki, opowiedzenie ciekawej historii związanej z tematem, zadawanie pytań związanych z tematem itp. W sumie propozycje zwierają wszystkie cztery wskazówki A – D. Można wybrać na początku lekcji jedną z nich i ją wykorzystać.
Rozgrzewka może być też w formie pytania na dobry początek, może to być pytanie powtórzeniowe z ostatniej lekcji lub pytanie kluczowe, na które uczniowie będą podczas tej lekcji szukać odpowiedzi. Na przykład przed lekcją o okręgach opisanych na czworokątach, można zadać pytanie: Jak sądzicie, czy trzeciej przyjaciele mieszkający w różnych miejscowościach mogą się spotkać w miejscu, jednakowo odległym dla wszystkich? A jak będzie z czterema przyjaciółmi?
- Ruch
Siedzenie bez ruchu powoduje, że uczniowie zaczynają się nudzić, są senni i nie są zaangażowani. Spędzanie zbyt dużo czasu w ławce może prowadzić do nudy i braku zaangażowania. Warto skłonić uczniów do wstania z miejsc i poruszania się, to „budzi” mózg i przytomność, dodaje energii. Pomaga również budować umiejętności społeczno-emocjonalne i poczucie wspólnoty. O ruchu w nauczaniu pisałam już wcześniej: https://oknauczanie.pl/ruch-i-nauczanie . Polecam też wpis „Frajdy z nauczania” na ten temat: https://oknauczanie.pl/frajda-z-ruchu-w-nauczaniu .
Propozycje Bonnie Duhe w tej sprawie są następujące:
- Stworzenie osi liczbowej i poproszenie uczniów, aby zaznaczali przewidywany wynik działania dodawania lub odejmowania.
- Wykonanie ćwiczenia rozciągającego, w których ramiona uczniów pokazują kąty i stopnie lub linie równoległe i prostopadłe.
- Gra w koszykówkę z przewidywaniem udanych rzutów.
Najlepiej, gdy ruch jest związany z tematem lekcji, ale sądzę, że każdy ruch jest korzystny dla pobudzenia myślenia.
Można ustawić uczniów w kręgu i poprosić ich o wymyślenie pytania, następnie uczeń trzymający piłkę rzuca ją do innego kolegi i zadaje mu pytanie, jeśli uczeń zna odpowiedź to odpowiada, jeśli nie, to przekazuje piłkę dalej.
Niektórzy nauczyciele stosują przerwy śródlekcyjne poświęcone poruszaniu się.
- Dotyk
Dotykanie i poruszanie przedmiotami może ułatwić naukę nowych pojęć i sprawić, że abstrakcyjne koncepcje staną się bardziej konkretne. Na przykład:
- Użycie puzzli do konstruowania figur geometrycznych lub zilustrowania nimi takich pojęć, jak pole i obwód.
- Układanie kostek lub patyczków w celu rozwiązania zadań na dodawanie.
- Dzielenie przedmiotu, aby pokazać ułamki.
- Rzucanie kostkami, aby uczyć statystyki.
Nauczyciele matematyki uczą uczniów geometrii przestrzennej często używają brył z drutu i sznurka, są one bardzo pomocne w wyobrażeniu przekrojów brył.
- Gry
Gry poprzez zabawę angażują w naukę. Na przykład:
- Gry planszowe w celu wyostrzenia umiejętności strategicznych i operacyjnych.
- Gry karciane, aby pomóc uczniom w wizualizacji na przykład ułamków, liczb dziesiętnych i procentów.
- Stworzenie pokoju zagadek, w którym uczniowie rozwiązują zagadki matematyczne.
Czasami stosowna jest metoda stacji, uczniowie poruszają się po wyznaczonej ścieżce i na każdej stacji rozwiązują zagadki. Jeśli pokonują stacje w grupach, to jednocześnie uczą się współpracy.
- Realny świat
Pokazanie, jak matematyka jest wykorzystywana w życiu codziennym, czyni ją bardziej znaczącą.
- Udostępnianie artykułów lub filmów dotyczących bieżących problemów i zastosowania matematyki do ich rozwiązywania.
- Rozwiązywanie problemów, z którymi uczniowie mogą się utożsamiać, np. obliczanie kosztów naprawy roweru lub kwoty, którą trzeba zaoszczędzić na nowy telefon lub planowanie wydatków związanych z wycieczką.
- Przeprowadzenie ankiety i uporządkowanie danych w postaci wykresu słupkowego lub kołowego. Również wszelkie odczytywanie danych z wykresów.
- Przedstawienie jak ludzie, wykonując różne zawody, wykorzystują matematykę.
- Tworzenie interdyscyplinarnych połączeń, aby pomóc uczniom wzmocnić i zobaczyć wartość nauki. Łączenie matematyki z innymi przedmiotami sprawia również, że staje się ona bardziej przystępna.
Pewien czas temu wraz z grupą nauczycieli matematyki w liceum opracowaliśmy materiał pt.: Po co mi to?, zawierający 18 scenariuszy lekcji matematyki, pokazującej – po co uczeń uczy się danego tematu. Następny wpis na www.oknauczanie.pl poświęcę temu materiałowi.
- Praktyka
Wszystko, co można wykonać rękoma pobudza zapamiętywanie. Zajęcia praktyczne dają uczniom możliwość samodzielnego badania, eksperymentowania i tworzenia połączeń. Dodatkową korzyścią jest to, że gdy uczniowie wchodzą w interakcje ze swoimi rówieśnikami, rozwijają kompetencje i umiejętności społeczno-emocjonalne, takie jak współpraca i komunikacja.
- Ćwiczenie klasyfikacji, sortowania przedmiotów o różnych rozmiarach i kształtach do pojemników.
- Odmierzanie składników i przygotowywanie przepisów.
Miałam przyjemność oglądania jednej z pomocy dydaktycznej w pedagogice Montessori. Pomoc zwierała różne bryły, o różnych kolorach i wielkościach, zadaniem ucznia było poklasyfikować przedmioty w kategorie, które uczeń sam wymyślił. Dla mnie wymyślanie kategorii i klasyfikowanie jest jedną z najlepszych metod nauczania.
- Historia
Wplatanie problemów matematycznych w opowieści pomaga w tym, aby matematyka stawała się bardziej zrozumiała. Zwracał na ten temat uwagę profesor Kaczmarzyk.
- Stworzenie zagadki, w której każde rozwiązanie problemu prowadzi do nowej wskazówki.
- Poproszenie uczniów, aby napisali krótką opowieść o problemie matematycznym, z jakim spotykają się w życiu codziennym.
- Tworzenie treści zadania tekstowego do określonego równania lub podanego wyniku.
- Napisanie i odegranie scenki ilustrującej zadania matematyczne i ich rozwiązania.
W przykładzie z punktu 1, można najpierw opowiedzieć historię trzech przyjaciół, którzy spotykają się w umówionym miejscu, a następnie zapytać uczniów, jak takie miejsce wyznaczyć, gdy dołączy do grona przyjaciół jeszcze jedna osoba.
- Wyjście z klasy
Świat przyrody oferuje nieograniczone możliwości eksperymentów matematycznych. Na przykład:
- Zorganizowanie gry terenowej, w ramach której uczniowie będą rozwiązywać zadania matematyczne związane z naturą.
- Poszukiwanie figur i symetrii w naturze i architekturze.
- Zaplanowanie ogrodu szkolnego z wykorzystaniem wiadomości z geometrii, z pomiaru powierzchni i obwodu.
- Zbieranie przedmiotów w przyrodzie do tworzenia prac artystyczne, które obejmują kształty geometryczne i symetrię.
- Szukanie złotego podziału odcinka w dziełach artystycznych
Mieszanie zabawy i prawdziwego życia z matematyką pomaga uczniom lepiej zrozumieć i zapamiętać materiał, jednocześnie zwiększając ich zaangażowanie i motywację i zmniejszając obawy przed matematyką,
Zaczerpnięte z artykułu Bonnie Duhe