W szkole uczniowie powinni uczyć się podejmowania decyzji. Szkoła nie jest jedynie miejscem pozyskiwania wiedzy, równie ważne są zdobywane umiejętności, a jedną z nich jest umiejętność podejmowania decyzji. Szczególnie teraz, gdy sprawczość jest teraz tak często wymieniana.

Często jednak szkoła podejmuje decyzje za uczniów. Jeśli nie ma treningu podejmowania decyzji, to uczniowie mogą mieć kłopoty w dorosłym życiu.

Decyzje jakie uczeń powinien w szkole podejmować dotyczą na przykład tego, czego chce się uczyć, jakie cele sobie postawi i jaką drogę wybierze, aby je osiągnąć.

Jeśli dorośli decydują za dzieci, to one czekają na decyzje z góry i nie biorą za nią odpowiedzialności. Spotkałam się nawet z opinią ucznia, że to szkoła ma obowiązek go nauczyć, a nie on się sam nauczy. Ostatnia decyzja MEN (mocno dyskutowana) o ograniczeniu prac domowych spowodowała, że niektórzy uczniowie uznali, że odpowiedzialność za ich naukę ponosi nauczyciel i to on powinien zorganizować proces nauczania podczas lekcji, aby oni nie musieli nic robić w domu.

Nie jest realne, aby uczniowie uczestniczyli w podejmowaniu wszystkich decyzji w szkole. O niektórych sprawach powinni decydować dorośli, mający odpowiednią wiedzę i doświadczenie. Jednak pozyskiwanie opinii uczniów w wielu sprawach jest bardzo pożądane. Nie oznacza to, że zdanie uczniów „zwycięży”, ale wysłuchanie opinii i wyjaśnienie, co jest dobre i zostanie wprowadzone, a co nie może być zrealizowane, jest bardzo kształcące i potrzebne.

W wielu szkołach działają samorządy uczniowskie, które podejmują decyzje w sprawach szkolnych. Ale często dotyczą one spraw marginalnych, takich jak dyskoteka, organizacja uroczystości, a nie spraw ważnych, na przykład – czego i kiedy będziemy się uczyć; jak będziemy sprawdzać i oceniać prace uczniów; jakich zasad będziemy przestrzegać, jaki poziom zdobywania wiedzy na dany temat wybierzemy itp.

Zadając uczniom podobne pytania, pokazujemy wagę umiejętności podejmowania decyzji i poczucia odpowiedzialności za swój pobyt w szkole. Wiele osób uważa, że pozostawiając dzieciom podjęcie decyzji skazujemy ich na minimalna pracę. Na szczęście mijają się z prawdą, gdyż podejmowanie wyzwań i chęć uczenia się jest wrodzoną cechą ludzką.

Czego chcesz się nauczyć?

Zadawanie uczniom tego pytania, pokazuje im, że ich pytania o świat są wartościowe i brane pod uwagę. Nie jest możliwe nauczanie uczniów tylko tego, czego oni chcą. Często, aby moc dojść do ciekawych dla uczniów zagadnień musimy zapoznać ich z innymi mniej ciekawymi. Poza tym obowiązuje podstawa programowa, która zgodnie z prawem oświatowym, musi być realizowana. O tych ograniczeniach trzeba z uczniami rozmawiać i podejmować ostateczne decyzje z ich uwzględnieniem.

• Można zadać uczniom pytanie kluczowe, które zachęci ich do szukania odpowiedzi i przekona ich o sensowności poznania danego zagadnienia. W matematyce licealnej takim gotowym pytaniem kluczowym może być zadanie optymalizacyjne, w którym pytamy uczniów co jest najmniejsze lub największe.
• Innym dobrym wyjściem jest praca metodą projektu, gdy uczniowie w grupach szukają odpowiedzi na intersujące ich pytanie. A następnie przedstawiają rozwiązanie innym uczniom.
• Jeszcze innym pomysłem jest nawiązanie do zastosowań, tak aby uczniowie widzieli, że przekazywana im wiedza przyda im się w życiu.

Kiedy i jak się tego będziesz uczył/a?

Tu ważne są decyzje promujące samodzielność. Jaką drogę rozwiązania problemu uczeń wybierze. Nie chodzi o pracę samotną, ale o samodzielną. Czyli nie podajemy gotowych rozwiązań, pozwalamy na popełnianie błędów (samodzielnie popełnionych) i dajemy czas na zastanowienie się.

Ważna sprawa to JAK? Uczniowie muszą świadomie wybierać w jaki sposób się uczą.

Zachęcam do zapoznania się z jednym z poprzednich wpisów: https://oknauczanie.pl/jak-nauczac-jak-sie-uczyc . Nie jest możliwe przekazanie uczniom jedynego słusznego sposobu na uczenie się, uczniowie muszą sami próbować i wybierać dla siebie najodpowiedniejszy.

Uczniowie mogą dzielić się swoim doświadczeniem z zarządzaniem czasem uczenia się i inspirować się wzajemnie.

Czy uczę się na odpowiednim poziomie?

Pytanie dotyczy decyzji w sprawie tego jakie wyzwanie wybierze uczeń i czy jest gotowy na kolejny krok. Dobrze, gdy uczniowie sami decydują, że mogą przejść do następnego tematu. Mogą podjąć decyzje na podstawie testu samosprawdzającego. Wiąże się z tym możliwość poprawy pracy, testu i sprawdzianu, aż wynik będzie na poziomie, który uczeń akceptuje. Sprawdziany muszą być tak ułożone, aby uczeń wykazał, że opanował temat w stopniu umożliwiającym mu dalszą naukę.

Taki stosunek do osiągnieć jest zgodny z piątą strategią oceniania kształtującego: Wspomaganie uczniów, by stali się autorami procesu swojego uczenia się.

Budowanie pewności siebie uczniów

Szkoła nie powinna być miejscem, w którym uczniowie przez większość czasu biernie słuchają dorosłych. Powinna dawać uczniom możliwości podejmowania ważnych decyzji – w ten sposób budując w nich poczucie pewności siebie i odpowiedzialności.

Inspiracja artykułem Nikita Khetan