Badania pokazują, że ludzie są zmotywowani do działania, gdy je rozpoczynają, potem motywacja i zaangażowanie mogą spadać.

Dlatego warto wykorzystać efekt nowości.

Sami możemy również zaobserwować to zjawisko. Patrząc na dzieci, które zaczynają bawić się w dom, widzimy, że są zabawą zainteresowane do momentu, gdy domu nie zbudują, potem z czasem zabawę porzucają. Również w szkole uczniowie, którzy mają okazję tworzyć zasady szkolne (np. regulamin) są zaangażowani, ale następni, którzy już zastają regulamin gotowy, nie przywiązują do niego wagi.

Nauczyciele w nauczaniu mogą wykorzystać efekt nowości.

Weźmy przykład:

Uczeń otrzymuję swoją pracę klasową ocenioną nisko i wpływa ona na niego demobilizująco. Można mu wtedy zaproponować, aby pokazał, czego nauczył się dzięki klasówce, jak teraz by ją wykonał. Dzięki temu, uczeń widzi, że się uczy i że jest w stanie poprawić swoją pracę. Jeśli uczeń dzięki temu poprawi pracę, to może być oceniony powtórnie lepiej i ta ocena pozostanie w  zapisie osiągnięć ucznia.

Dla ucznia jest to „efekt nowego początku”.

Jest to szersze zjawisko, badania pokazują, że ludzie bardziej się starają, gdy odczuwają sytuację jako nowy początek. Nowym początkiem może być początek semestru, pierwsze zajęcia po przerwie, czy po prostu każdy poniedziałkowy poranek. Momenty te tworzą mentalną granicę między „starym ja” a „nowym ja”, pomagając zapomnieć o przeszłych trudnościach i skupić się na rozwoju z nowym zaangażowaniem.

Nauczyciel może planować takie nowe początki, wyznaczyć punkty zwrotne. W tym wpisie cztery sposoby na NOWY POCZĄTEK.

1. Zaplanowanie dni do powtórzenia

Co kilka tygodni warto poświęcić przynajmniej część zajęć (20–30 minut) – na poprawki, powtórki i niedokończone prace. W tym czasie nauczyciel nie wprowadza żadnych nowych treści. Uczniowie wiedzą, że to ich szansa na odrobienie zaległości. Można zaproponować uczniom, poprawianie prac, projektu lub głośne powtórki.

Dlaczego to działa: Zaplanowany reset działa jak punkt zwrotny w kalendarzu. Uczniowie mentalnie odkładają doświadczenie słabo wykonanego sprawdzianu i podchodzą do powtórek jako „nowe ja”, zdolne do sukcesu.

Można:

• Zapowiedzieć jeden dzień w trakcie poznawania tematu na powtórkę i poprawianie.
• Umożliwić w tym czasie poprawianie wszelkich prac.
• Aktualizować stopnie wynikających z poprawy.

2. Po przerwie w nauce

Pierwszego dnia po przerwie w nauce (np. pierwszego dnia nowego semestru), uczniowie zapisują swoje cele na przyszły czas. Może to być na przykład: „Będę brać udział w każdej dyskusji” lub „Będę czytać 10 minut każdego wieczoru”.

Trzeba zapowiedzieć, że powróci się do tych celów za pewien określony czas.

Dlaczego to działa: Po przerwie uczniowie z nową energią przystępują do nauki. To dobry czas na podejmowanie zobowiązań. Ponadto badania potwierdzają, że warto dać uczniom czas na wyznaczanie i śledzenie celów, to poprawia motywację.

Można:

• Zorganizować czas na wyznaczenie celu.
• Monitorować osiąganie celu (najlepiej w parach).
• Wrócić do celów w zapowiedzianym terminie.

3. Umożliwienie poprawy

Uczniowie powinni otrzymywać w pierwszym terminie wykonania sprawdzianu informację zwrotną i na jej podstawie móc poprawić swoją pracę.

To jest czas na zatrzymanie się, refleksję i ponowną próbę. Ze sprawdzianu drugiego uczniowie mogą otrzymać stopień i on jest wpisywany do rejestru ocen.

Dlaczego to działa: Efekt świeżego startu opiera się na oddzieleniu przeszłości od teraźniejszości. Pierwsze próby nazywane punktami kontrolnymi, uczniowie postrzegają jako tymczasową wskazówkę, a nie trwałą etykietę.

Można:

• Zapowiedzieć, że sprawdzian będzie miał dwa etapy, pierwszy z nich to „punkt kontrolny”.
• Pierwszy sprawdzian oceniany jest przy pomocy informacji zwrotnej, dającej wskazówki do poprawy.
• Drugi sprawdzian może być oceniany oceną sumującą.

4. Nowy początek

Rozpoczynając nowy temat, semestr, dział warto zmienić układ sali lub miejsc oraz wystrój ścian. Jest to sygnał, że zaczyna się coś nowego.

Dlaczego to działa: Zmiany w środowisku uwidaczniają granicę między starym a nowym. Im silniejsza granica, tym silniejszy efekt nowego początku.

Można:

• Zmienić układ miejsc siedzących.
• Zamienić plakaty na ścianach i materiały pomocnicze.
• Zacząć nowym krótkim rytuałem, na przykład dodając muzykę pasującą do tematu, nową tablicę ogłoszeń dla uczniów, lub „pudełko-zagadkę” powiązane z nowym tematem. To sygnalizuje, że zaczyna się coś nowego i angażującego.

Motywacja rośnie, gdy uczniowie widzą swój rozwój i sukces. Dlatego warto robić podsumowania: Czego się nauczyliśmy?. Uczniowie potrzebują świadomości, że każdy dzień może być nowym początkiem. Takie postepowanie wspiera V strategie oceniania kształtującego, gdyż uczeń ma większe szanse wzięcia odpowiedzialności za swoją naukę.

Inspiracja artykułem Cathleen Beachboard