Niektóre wyniki badań potwierdzają naszą intuicje, ale są i takie, które nas na początku zaskakują. W tym wpisie cztery z nich, które mnie zaskoczyły.

1. Test na początku

Zwykle testy przeprowadzane są pod koniec lekcji lub na koniec poznawanego tematu. Służą sprawdzeniu czego uczniowie się nauczyli.  Badania pokazują jednak, że przeprowadzenie testów próbnych na początku, gdy rozpoczynamy poznawanie tematu, jest też korzystne.
Badania pokazują, że uczniowie, którzy wykonywali test próbny przed lekcją, ostatecznie na koniec uzyskali o 49% lepsze wyniki od uczniów bez testu.
Okazuje się, że zgadywanie odpowiedzi (bez znajomości tematu) jest okazją do uczenia się, gdyż nawet zła odpowiedź wzbudza zainteresowanie ucznia tematem i zachęca go do poszukiwania poprawnych odpowiedzi.

2. Uczeń hałaśliwy

Nauczyciele często narzekają na uczniów ruchliwych i hałaśliwych. Tacy uczniowie wstają z ławek, chodzą po sali, zakłócają porządek lekcji.

Ich zachowanie często nie wynika jednak z braku szacunku dla nauczyciela, ale często z niezrozumienia norm obowiązujących w klasie.
W badaniu z 2025 r niemieccy naukowcy przeprowadzili wywiady z ponad 100 uczniami pierwszych klas i doszli do wniosku, że małe dzieci często nie zdają sobie sprawy, dlaczego ich zachowanie nie spełnia oczekiwań nauczycieli. Upominanie ucznia może niestety przynosić odwrotny skutek, a czasami wręcz zachęcić innych uczniów do naśladowania nieprawidłowych zachowań.

Lekarstwem może być jasne przedstawienie i wytłumaczenie obowiązujących zasad. Konieczne jest upewnienie się, że zasady są dla uczniów zrozumiale. Można modelować i ustalać z uczniami przykłady spełnienie zasad i ich łamania. Dobrze jest zawierać z uczniami kontrakty dotyczące przestrzegania norm i przypominanie o zasadach w trakcie lekcji i przerw. Wskazane jest opracowanie sygnałów niewerbalnych, które informują uczniów o przekraczaniu norm.

Uwagi nauczyciela powinny być pozytywne, np. lepiej jest powiedzieć: „Podnosimy rękę, gdy chcemy zabrać głos”, niż „Nie krzycz na lekcji”. Pozytywne formułowanie zasad zmniejsza liczbę zachowań łamiących zasady.

Na ten temat więcej w następnym wpisie na temat badań edukacyjnych w USA.

3. Czytanie i ruch

Wielu osobom nauka czytania kojarzy się ze skupieniem i nie poruszaniem się w trakcie treningu czytania.

Naukowcy w badaniu z 2025 roku obserwowali 200 przedszkolaków, którzy czytali książki z obrazkami, a następnie odgrywali fabułę opowieści — podskakiwali, biegali i naśladowali postacie z książki. Następnie przez 5 minut wspólnie zastanawiali się nad treścią przeczytanego tekstu i nad słownictwem w nim użytym.
Uczniowie, którzy odtwarzali historie, mieli ponad dwukrotnie większe osiągnięcia w czytaniu, zrozumieniu tekstu dopasowywanie słów i obrazów, w porównaniu z uczniami, którzy uczyli się czytać tradycyjnie – bez ruchu. Tę strategię można wykorzystać do zwiększenia uwagi uczniów, poprawy funkcji mózgu i wykorzystaniu historii.

4. Znaczenie bibliotek

Mogłoby się wydawać, że w obecnym świecie, gdzie wszystko można znaleźć w internecie, biblioteka traci sens.
Jednak okazuje się (w szczególności w przypadku uczniów z przedmieść i wsi), że zamknięcie biblioteki publicznej prowadzi do znacznego obniżenia wyników w czytaniu u uczniów ze szkół podstawowych. Co jeszcze bardziej jest dziwne, to jest skorelowane z obniżeniem wyników osiąganych w matematyce.

Naukowcy stojący za badaniem z 2025 r. wykorzystali dane z 766 zamknięć bibliotek publicznych i porównali je z wynikami uczniów na egzaminach. Zamknięcia bibliotek na obszarach miejskich miało minimalny wpływ na wyniki uczniów, gdyż zamkniecie biblioteki w pobliżu miejsca zamieszkania nie było tak drastyczne – uczniowie mogli korzystać z innej biblioteki w pobliżu. Na obszarach podmiejskich i wiejskich, gdzie utrata biblioteki może pozostawić uczniów bez pomocy, skutki były bardziej wyraźne i długotrwałe.

Zauważono, że funkcja wypożyczenia książek nie jest jedną funkcją, jaką spełniają biblioteki. Biblioteki publiczne, podobnie jak biblioteki szkolne, są miejscem, gdzie uczniowie mogą znaleźć spokojne miejsce do nauki i też dostępu do Internetu. Nie należy również zapominać o roli wspomagającej bibliotekarki lub bibliotekarza i różnych programów realizowanych przez biblioteki (takich jak np.: godziny opowieści, pomoc w odrabianiu prac domowych i sesje naukowe).

Warto przemyśleć wyniki tych badań i może zastosować w swoim nauczaniu.

Więcej na temat badań na portalu Edutopia: https://mail.google.com/mail/u/0/?pli=1#inbox/WhctKLbfDlMncwLZQHTqvHFKVPPkWlHXhskHmhsWqLpxlvDcRDCGGMKGjdSHZvNwQsNHNDL