Najczęściej te kilka minut poświęcone jest zadawaniu pracy domowej lub jej sprawdzaniu. Ale lepiej byłoby, gdyby w tym czasie podsumować to, czego uczniowie się nauczyli, rozwiać ewentualne wątpliwości lub zaplanować, co jeszcze uczniom może być potrzebne i jakie mają pytania.
Takie zakończenie wymaga wcześniejszego zaplanowania.
Oto 10 pomysłów na zakończenie lekcji.
- Podsumowanie za złotówkę
Nauczyciel prosi uczniów, aby napisali podsumowanie tego, czego się nauczyli. Prosi uczniów o napisanie podsumowania w 10 słowach. Każde użyte przez nich słowo będzie warte 10 groszy. Zmusza to uczniów do krótkiej wypowiedzi i syntezy, tego czego się nauczyli. Zebranie podsumowań uczniów daje nauczycielowi informację, czego naprawdę uczniowie się nauczyli i co było dla nich najważniejsze.
Sumę (w tym przypadku złotówkę), można zmieniać w zależności od potrzeb.
- Podsumowanie ze słowami kluczowymi.
Nauczyciel wraz z uczniami określa słowa kluczowe do tematu i prosi uczniów o napisanie podsumowania z użyciem tych określeń. Wspólne zastanowienie się nad listą pojęć pomaga uczniom użycie w podsumowaniu, ważnych terminów.
- Pogodnie i pochmurno
Jest to forma wyjściówek, w której uczniowie notują dwie sprawy:
- co jest jasne w tym, czego się nauczyli (co rozumieją),
- co jest pochmurne (z czym mają problem w zrozumieniu).
- Docenienie i przeprosiny.
Uczniowie siadają w kręgu i wybierają jeden z dwóch tematów:
- Komu lub czemu mogę podziękować?
- Kogo lub co mogę za coś przerosić?
Takie podsumowanie najlepiej jest zrobić na koniec dnia. Jeśli się je stosuje systematycznie, to uczniowie już w trakcie lekcji zastanawiają się, o czym powiedzą w podsumowaniu.
- Nagłówki
Uczniowie w parach tworzą nagłówki do gazety na temat poznanego tematu. Można poprosić uczniów, aby każdy z osobna napisał swoja propozycję, a następnie na podstawie pracy każdego z uczniów, wybrali jeden nagłówek do przedstawienia. Można zamiast przedstawiania ustnego wywiesić nagłówki na ścianie, aby wszyscy uczniowie mogli się z nimi zapoznać.
- Sygnalizacja świetlna
Nauczyciel wiesza na plakacie sygnalizację świetlną i uczniowie wychodząc z sali lekcyjnej wybierają po jednej karteczce każdego koloru i piszą na niej:
- Zielone – czego się nauczyłam/em
- Żółte – wątpliwość
- Czerwone – czego nie rozumiem
Jest to też bardzo pożyteczna informacja dla nauczyciela.
- Kamień, papier, nożyce
Uczniowie w miejsce kamienia zapisują – co było trudnego, w miejsce papieru – główną ideę tematu, a w nożycach – co było łatwe.
- Quiz
Nauczyciel układa na podsumowanie quiz, można posłużyć się Kahootem. Ale jeszcze lepiej jest poprosić uczniów o wymyślenia pytań do quizu, które można potem użyć w podsumowaniu lekcji innej klasy. Ostatnie badania sugerują, że generowanie dobrych pytań sprzyja głębszemu zaangażowaniu w treść i poprawia retencję.
- Plaża/kostki
Można zapisać pytania podsumowujące na piłce plażowej (np. Czego się nauczyłeś?, Co było dla Ciebie wyzwaniem) i poprosić uczniów, aby uczniowie rzucali piłkę między sobą i odpowiadali na pytania.
Można też użyć zamiast piłki kostkę dydaktyczną (dostępna w księgarni Civitas).
- Optymistyczne zamknięcia
Uczniowie określają jednym słowem, jak się czują danego dnia lub podają jedno słowo kluczowe dla tematu. Z określeń można sporządzić chmurę wyrazową, która pokazuje nastrój lub wiedzę klasy.
Innym wariantem można być ustawienie się uczniów w linii od: jestem zdezorientowany – do wszystko w porządku.
Takie ćwiczenie buduje relacje w klasie.
Te 10 pomysłów przedstawił w swoim artykule Andrew Boryga
https://www.edutopia.org/article/10-powerful-ways-to-end-your-lessons
W zasobach księgarni Civitas możecie znaleźć pomoc dydaktyczną nazwaną – Pudełko refleksji. Zawiera ona blisko 30 sposobów na podsumowanie lekcji. Najprostszym z nich jest dokończenia zdania, np.: Na dzisiejszej lekcji nauczyłem się, że…
Moim zdaniem podsumowanie jest często ważniejsze, niż przekazywanie treści, gdyż głęboka nauka nie ma miejsca bez refleksji.
Naprawdę dobre metody zakończenia lekcji.
Czwóreczka jest dla mnie nowością:) Jutro zastosuję!!!
Dużo się teraz mówi o wdzięczności.