Ludzki mózg ma niesamowitą zdolność selektywnej uwagi. Polega na tym, że możemy świadomie skierować swoją uwagę, zająć się tym, co chcemy i odłożyć to, czego nie chcemy.
Jednak jesteśmy narażeni na dwa rozpraszacze:
- Działanie na nasze zmysły
- Nasze reakcje emocjonalne
Rozproszenie wywołane bodźcami zmysłowymi może być łatwiejsze do wyeliminowania. Jako nauczyciele zauważamy, że obrazy, dźwięki, dotyk, a nawet zapachy mogą odwracać uwagę uczniów. Możemy starać się je wyeliminować lub ograniczyć. Jednak bodźce od strony emocji są trudniejsze do zablokowania.
Naukowcy sugerują, że pomóc może uświadomienie sobie, że można świadomie kierować i utrzymywać swoją uwagę na zadaniach oraz że dzięki regularnej, przemyślanej praktyce można poprawić swoją zdolność skupienia się na nauce.
- Jak blokować rozpraszacze?
Autorzy artykułu Donna Wilson i Marcus Convers radzą, aby razem z uczniami rozpatrzyć sytuacje, gdy udaje się zablokować rozpraszacze. Kiedy to się dzieje? Na przykład może tak być, gdy pochłania nas czytanie książki, oglądanie filmu, gra na instrumencie lub uprawianie sportu. Można wtedy zobaczyć, że możliwe jest celowe skupienie uwagi na nauce.
Następnie można wspólnie określić sposoby na skupianie uwagi, które odkładają na bok emocje.
Na przykład:
- zamiast rozpraszać się hałasem na korytarzu lub czymś, co dzieje się na szkolnym boisku za oknem można skupić się na wykonywanych zadaniach,
- odłożyć na bok myślenie o nieporozumieniach jakie mamy z innymi ludźmi,
- odrabiać zadania domowe przed włączeniem telewizora lub gry wideo,
- w czasie sprawdzianu odłożyć myślenie o wyniku testu i spodziewanej ocenie,
- zdefiniować to, co jest ważne i skupić się jedynie na tym.
- Ćwiczenie umiejętności skupiania się
Podobnie jak w przypadku każdej innej umiejętności, uczniowie mogą rozwijać umiejętność skupienia się poprzez regularne ćwiczenia i szkolenia.
Można uczniów do tego zachęcać, uświadamiać im, że przejęcie przez nich kontroli nad własną uwagą, powoduje, że lepiej będą zapamiętywać, głębiej rozumieć poznawane treści.
Uczniowie często nie widzą związku miedzy swoją nauką i skupieniem się nad nią, a osiąganymi wynikami. Wydaje im się, że sukces zależy od zdolności, a nie od wysiłku.
Można poprosić uczniów o wykonanie eksperymentu w postaci poświęcenia czasu na naukę bez żadnych rozpraszaczy i przyjrzeniu się efektowi.
Czas skupienia uwagi jest różny u poszczególnych osób, naukowcy odkryli, że praktyczną zasadą jest skupianie się na przedstawianiu nowych informacji w mniej więcej ośmiominutowych odcinkach. Uczniowie poniżej ósmego roku życia mogą mieć ten czas skrócony.
W książce „BrainSMART: 60 Strategies for Increasing Student Learning” autorzy sugerują pięć strategii pozwalających skupić uwagę uczniów na nauce:
- Wzbudzanie ciekawości uczenia się za pomocą zapowiedzi, które wzbudzają zainteresowanie uczniów lekcją.
- Pokazywanie uczniom zastosowanie wiedzy w ich życiu.
- Zadawanie uczniom takich pytań, które wpływają na potrzebę znalezienie na nie odpowiedzi.
- Łączenie wiedzy z różnych dziedzin.
- Wzbudzanie emocji związanych z tematem.
Zauważmy, że te same strategie są wykorzystywane w reklamach, aby przyciągnąć uwagę konsumentów. Prawdopodobnie dlatego, że działają.
Podsumowując – można uświadomić uczniom, że możliwość skupienia leży po ich stronie i że tę umiejętność można ćwiczyć. Ze strony nauczyciela pożądane jest tak nauczać, aby stwarzać uczniom warunki do skupienia się.
Korzystałam z artykułu Donny Wilson i Marcusa Convers