Wielu nauczycieli rozpoczynających pracę w szkole nie ma wystraczających wskazówek, jak mają nauczać. Studia nie wyposażają ich w wystarczające wiadomości i umiejętności. Przed nimi – stawanie się nauczycielami. Dotyczy to również „doświadczonych” nauczycielek i nauczycieli, którzy mają za sobą już lata pracy, ale ciągle spotykają na swojej drodze nowych uczniów o różnych potrzebach. Rozwój zawodowy jest wpisany w zawód nauczycielki i nauczyciela, jest koniecznością z dwóch powodów: nauczycielstwo wymaga modyfikacji i wprowadzania nowych metod nauczania i jest konieczny jako przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu.
Znam wielu nauczycieli (w większości nauczycielek), którzy nawet pod koniec swojej kariery nauczycielskiej (a nawet już po jej zakończeniu) poszukują nowych rozwiązań i są otwarci na propozycje i znam również takich, którzy uważają, ze studia im wystarczą. Ci drudzy z biegiem czasu stają się zgorzkniali.
Jak możemy zachować świeżość w zawodzie?
Czytanie
- Wyrobienie nawyku czytania literatury pedagogicznej i zapoznawania się z badaniami edukacyjnymi. Można czytać książki, artykuły, sięgać do portali edukacyjnych.
Warto zapisywać po przeczytaniu wnioski w postaci: trzech rzeczy, których się nauczyłem, dwóch rzeczy, które uznałem za interesujące, i jednej rzeczy, którą mogę wdrożyć w swojej praktyce dydaktycznej. Wystarczy jedna, gdyż wdrażanie jest najtrudniejszą sprawą.
Przy okazji – można też zachęcać uczniów do podobnej refleksji po przeczytaniu tekstu.
- Można zawiązać wśród nauczycieli wspólnie pracujących „klub literacki” polegający na wspólnym czytaniu i omawianiu tekstów. Omawianie może polegać na dzieleniu się opiniami o zagadnieniach , z którymi się zgadzamy; tych, z którymi chcemy polemizować, i tego, co chcemy wykorzystać.
Planowanie wspólne lekcji
Nauczyciele tego samego przedmiotu, uczący klasy równolegle, mogą razem opracować scenariusze lekcji. Ale też jest możliwe wspólne prowadzenie lekcji przez nauczycieli różnych przedmiotów (wpis poświęcony tej praktyce: https://oknauczanie.pl/team-teaching-wspolne-nauczanie ).
Możliwe jest posiłkowanie się sztuczną inteligencja. Ona może pomoc wyszukać obwiednią literaturę i wskazać drogi rozwoju. Oczywiście AI nie jest żadną wyrocznią, tylko daje propozycje, które należy przyjąć krytycznie. ChatGPT może nawet pomoc planować lekcje.
Wzajemne obserwacje lekcji
W wielu szkołach przejął się zwyczaj bywania na lekcjach innych nauczycieli. Najlepsza moim zdaniem metoda jest tak zwana – OK obserwacja, wykorzystująca kroki:
- Umówienie się z kolegą lub koleżanką na wizytę
- Określenie wspólne, co będzie w czasie wizyty obserwowane
- Wizyta
- Omówienie wniosków i podjęcie zobowiązania przez autora lekcji.
Taka obserwacja nie musi być kontrolowana przez kogokolwiek, chodzi w niej o współpracę tylko dwóch nauczycieli.
Kontakty z nauczycielami poza szkołą
Można tworzyć nieformalne grupy nauczycielskie skupione na doskonaleniu własnego warsztatu pracy.
- W USA znana jest praktyka nazwana Krytyczni przyjaciele, polega ona na cyklicznych spotkaniach grupy nauczycieli i omawianie trudności w pracy pedagogicznej.
- Mnie bardzo podoba się formuła coachingu grupowego.
Sesja trwa 25 minut i jest podzielna na 5 odcinków, każdy 5 minutowy:
- Nauczyciel mówi o swoim problemie, reszta grupy milczy.
- Grupa stawia pytania o niejasności, nauczyciel milczy.
- Nauczyciel wyjaśnia niejasności, grupa milczy.
- Grupa daje wskazówki i rady – co można zrobić, nauczyciel milczy.
- Nauczyciel wybiera jedną ze wskazówek, którą zastosuje.
- Od trzech lat prowadzę inicjatywę: Frajda z nauczania.
Polega ona na dawaniu polskich przykładów ilustrujących krótki artykuł. Spotykamy się online, aby się wzajemnie inspirować. Uzupełniony artykuł jest publikowany na stronie: www.oknauczanie.pl. Możecie znaleźć te artykuły wpisując na stronie wyszukiwarce: Frajda z nauczania.
- Można również wyszukiwać w Internecie ciekawe webinaria i w nich czynnie uczestniczyć. Jest wiele wartościowych webinariów i wykładów.
Dbanie o swoje i innych samopoczucie
Doskonalenie i rozwój musi przynosić zadowolenie, nie może być przymusem. Dlatego uczestnictwo w szkoleniach powinno być dobrowolne. To warunek konieczny.
Druga sprawa, to czynne uczestnictwo, zadawanie pytań, proszenie o wyjaśnienie, dawanie własnych przykładów. Bierne uczestnictwo szybko traci sens i zapominamy, o czym było. Wiele można nauczyć się od innych i wiele samemu można przekazać innym.
Konieczna jest dobra atmosfera, brak krytyki, oceniania, za to życzliwość i szacunek dla każdego biorącego udział w dyskusji.
W spotkaniach stacjonarnych pomaga ich dobra oprawa, np. poczęstunek, ściśle określony czas, lider myślący o całości. W spotkaniach online pomaga dbanie o wypowiedź każdej z osób, nieprzerywanie i rozmowy w parach lub mniejszych grupach.
Podstawą zawodowego rozwoju nauczyciela jest świadomość, że pozyskana umiejętności przydadzą się w nauczaniu. Nauczyciel musi widzieć korzyści z własnego rozwoju.
Inspiracja artykułem Johna Schembari
https://www.edutopia.org/article/professional-learning-strategies-teachers
Z wielkim zainteresowaniem przeczytałam kolejny artykuł- dziękuję za inspirację 😉