Czy cenimy ciekawość uczniów i ich dociekliwość. Jeśli tak, to zadbajmy o komfort zadawania przez nich dobrych pytań. Ziarno nie może rosnąć, jeśli w glebie nie ma składników odżywczych. Analogicznie, uczniowie mogą zacząć być ciekawi tylko wtedy, gdy warunki są odpowiednie.
Mobilizującym uczniów pytaniem może być:
- „Co w tym Cię zastanawia”
- „Co może być tu interesujące”
- „Co może być tu niejasne?”
Nasz system edukacji nie uczy uczniów doceniania pytań i ciekawości uczniów, raczej sprawa leży w rozwiązywaniu stawianych przez nauczyciela problemów. Uczymy uczniów dążenia do odpowiedzi, w szczególności do udzielania poprawnych odpowiedzi. Nie ma absolutnie nic złego w szukaniu rozwiązania problemu, ale żeby poczynić postępy i mieć nowe pomysły uczeń musi zadawać właściwe pytania.
Male dzieci są bardzo ciekawe świata i zadają wiele pytań. Szkoła tłumi ich ciekawość, trzeba ją na nowo odzyskać. Zachęcić do zadawania pytań.
Uczniowie czasami już tak oduczyli się zadawania pytań, że teraz nie wiedzą, jak to zrobić. Poza tym boją się zadać pytanie, aby źle nie wypaść w oczach nauczyciela i kolegów.
Tradycyjnie szkoła jest miejscem, w którym nauczyciele testują swoich uczniów pytaniami, a uczniowie udowadniają swoją wartość odpowiedziami. Wiedza jest ceniona, a niewiedza jest karana niskimi ocenami i utratą przywilejów. Jak w tych warunkach nie bać się pokazywać swojej niewiedzy i zadawać pytania?
Pierwszym krokiem w kierunku stworzenia przestrzeni, w której uczniowie chętnie zadają pytania, jest budowanie zaufania w społeczności klasowej. Jest to warunek wstępny, aby uczniowie czuli się na tyle bezpiecznie, aby podjąć ryzyko przyznania się, że jest coś, czego nie wiedzą.
Nauczyciel czasami pod koniec lekcji pyta: „Czy są jakieś pytania?” Uczniowie rzadko jakieś wypowiadają. Lepiej zastosować zmianę pytania – zadać pytanie wprost: „Jakie masz pytania?” lub „Zadaj mi trzy pytania”. To może poskutkować zadaniem pytania przez ucznia.
Ważne jest, aby nauczyciel doceniał pytania uczniów i nie pozwalał na kpienie z nich ze strony innych uczniów. Zwykle wystarczy jedna, czy dwie interwencje i krytyka pytań ustaje.
Grupy uczniów, którzy nie zbudowali ze sobą jeszcze dobrych relacji, będą mniej skłonni do przyznania się, że czegoś nie wiedzą i do zadawania pytań.
Nauczyciele mogą aktywnie pomagać uczniom w budowaniu relacji. Jedną ze strategii jest zapewnienie uczniom możliwości współpracy. Gry, projekty grupowe i zajęcia zespołowe dają uczniom czas na kontakty towarzyskie i uczenie się od siebie wzajemnie. Co więcej, te zajęcia zmniejszają poziom stresu, co pomaga uczniom czuć się bardziej otwartymi na siebie nawzajem.
Inną kluczową sprawą jest dawanie uczniom czasu na – zastanowienie się, na zadanie pytania i na przygotowanie i wygłoszenie prezentacji swojej pracy. Daje to uczniom poczucie, że kontrolują swój proces uczenia się i wtedy są bardziej odważni w zdawaniu pytań.
Inspiracja artykułem Emmy Chiappetta
https://www.edutopia.org/article/guiding-students-to-ask-great-questions