Podstawowym zarzutem w stosunku do formułowania i przekazywania informacji zwrotnej do pracy ucznia jest – czaso i praco chłonność. Nauczycielka poświęca dużo czasu, a uczeń często z informacji nie korzysta.
Można wykorzystać dwie drogi, do tego, aby informacja zwrotna pomagała się uczyć. Obie oparte są o współpracę z uczniami i pytanie ich o zdanie.
- Pytać uczniów o korzyść płynącą dla nich z informacji zwrotnej
Doskonalić swoja informację, tak aby wysiłek wkładany w jej sporządzanie „opłacał” się, czyli aby uczeń umiał i chciał z niej skorzystać. Najlepszym pomysłem jest pytać uczniów, czy udzielona im informacja zwrotna pomaga im się uczyć. Można zadać uczniowi pytania, czy z mojej informacji zwrotnej wiesz:
- Co zrobiłeś dobrze?
- Co i jak powinieneś poprawić?
- Jak powinieneś/możesz dalej pracować?
Jeśli uczeń umie na te pytania opowiedzieć, to znaczy, że trafiliśmy informacją zwrotną w jej cel. Jeśli – nie, to musimy nad nią jeszcze pracować.
- Pytać uczniów o potrzebę informacji zwrotnej
Można po wykonaniu przez uczniów pracy, a przed przestąpieniem do formułowania informacji zwrotnej, omówić wspólnie z uczniami, jak powinna wyglądać dobrze wykonana praca, a następnie zapytać uczniów, kto już wie:
- Co zrobił dobrze?
- Co i jak powinien poprawić?
- Jak powinien/może dalej pracować?
Jeśli uczeń/uczennica odpowiada, że wie, to pisanie informacji zwrotnej jest zbędne, jeśli nie wie, to temu warto informację o tej pracy przekazać. Przy czym warto zaproponować zasadę: otrzymujesz ode mnie informację zwrotną, to zobowiązujesz się ją wykorzystać i poprawić pracę, korzystając z przekazanych w niej wskazówek.
Można do tego sposobu dołożyć modyfikację: przed sprawdzeniem pracy ucznia, można go zapytać – Do którego kryterium chciałabyś/chciałbyś dostać informację zwrotną?. Uczeń wtedy sam decyduje i nauczycielka nie musi wkładać wysiłku w ocenienie całej pracy, pisze informację zwrotną tylko do tych punktów, które uczeń uzna za ważne dla niego. Uczeń może zdecydować, że chce mieć skomentowane wszystkie kryteria, ale wtedy podejmuje zobowiązanie, że skorzysta z informacji zwrotnej i poprawi pracę. Wprowadzi do swojej pracy zawarte w komentarzu wskazówki lub wyjaśni – dlaczego ich nie wprowadzi. Ten pomysł uczy uczniów odpowiedzialności i oszczędza czas nauczycielki. Należy poinformować o tej modyfikacji rodziców (szczególnie w klasach młodszych), aby nie byli zaskoczeni niepełnym komentarzem.
Droga numer 1 pozwala dotrzeć do każdego ucznia i dostosować informacje zwrotną do jego potrzeb. Droga numer 2 zmniejsza liczbę informacji zwrotnych i ogranicza tylko do tych, które są uczniowi potrzebne w uczeniu się.
Takie podejście do informacji zwrotnej angażuje w nią ucznia i pomaga mu wziąć odpowiedzialność za proces uczenia się. Nauczycielom pozwala uporać się z czasochłonnym i pracochłonnym zadaniem – przekazywania uczniom informacji zwrotnej. A ponad wszystko, czyni pracę z informacją zwrotną bardziej sensowną.