Myślenie jest niewidoczne i dlatego trudno jest zobaczyć, że się czegoś nauczyliśmy, i że się rozwinęliśmy. Jeśli nie potrafimy monitorować swego procesu uczenia się to:
- Nie wiemy, kiedy potrzebujemy pomocy.
- Brniemy w błędne rozumowanie i rozwiązanie.
- Wkładamy ten sam wysiłek w łatwe i trudne zadania.
- Próbujemy stosować poznane wcześniej schematy do zadań, które wymagają głębszego krytycznego myślenia i kreatywności.
- Mamy problemy z przenoszeniem umiejętności i wiedzy na inne konteksty.
- Trudno nam wykorzystać wiedzę, która już posiadamy.
- Możemy mieć zbyt optymistyczne podejście do problemu
Dlatego warto uczyć uczniów jak powinni śledzić swoje uczenie się.
Pomóc w tym może zastanowienie się ucznia nad tym, w jaki sposób się uczy najlepiej, oraz – co pomaga mu się uczyć, a co przeszkadza. Warto analizować wraz z uczniem jego proces uczenia się. Nie jest to łatwe dla ucznia, dlatego najlepiej, gdy pytanie – co pomaga, a co przeszkadza towarzyszy uczeniu się. Oprócz pytań, co pomaga, a co przeszkadza można zastanawiać się nad odpowiedziami na inne pytania:
- Jak najlepiej się uczysz?
- Co kiedyś pomogło ci w uczeniu się?
- Czego nie uważasz za pomocne?
- Co powinien wiedzieć twój nauczyciel, aby ci pomoc?
- Jaka jest twoja mocna strona w uczeniu się?
Pomocne w monitorowaniu i w samoocenie może być prowadzenie na bieżąco zapisów dotyczących procesu uczenia się. Zapisy takie są używane przez uczniów prowadzących OK zeszyty. Mogą zastosować technikę WCN, czyli W – co już wiem, C – czego chcę się dowiedzieć i N – nauczyłem(am) się. Na początku poznawania zagadnienia, uczniowie wypełniają – W, w środku C, a na końcu – N. W ten sposób mogą zobaczyć swój postęp w nauce, gdyż mogą porównać to, co myśleli na początku, z tym, jak myślą na końcu.
Kiedy uczniowie dokonują samooceny swoich umiejętności metapoznawczych, mogą określić, na których umiejętnościach powinni się skupić, zastanowić się, czy określone strategie zadziałały w danym przypadku, pomyśleć o innych kontekstach, w których te strategie mogą być przydatne i zdecydować, w jaki sposób zmodyfikowaliby te strategie w przyszłości.
Przy samoocenie ważne jest, aby uczeń przeanalizował błędy, jakie popełnił, zastanowił się, jak ich może w przyszłości uniknąć. Samoocena pozwala uczniom zmienić ich własne myślenie o uczeniu się, zamiast postrzegać uczenie się jako odpowiedź na nauczanie nauczyciela, mogą zacząć rozumieć, że uczenie się zależy od nich samych. Możliwość dostrzeżenia związku między podejmowanymi wyborami a uzyskiwanymi wynikami, pomaga uczniom rozwijać sprawczość i stawać się autorami własnego procesu uczenia się, o czym mówi piąta strategia oceniania kształtującego..
Inspiracja artykułem Niny Parrish: https://www.edutopia.org/article/teaching-students-assess-their-learning