Prześledźmy dwa scenariusze. Jesteś uczniem otrzymującym ocenę za swoją pracę.
Scenariusz A : Nauczyciel oddaje Ci pracę z oceną – 3 i mówi: „Następnym razem lepiej się postaraj”.
Scenariusz B: Nauczyciel oddaje Ci klasówkę bez stopnia, ale z adnotacjami: Kryteria 1, 4 i 5 wykonałeś bezbłędnie, brawo. W kryterium 2 zabrakło Ci ……, zastanawiam się czy … ? Pomyśl, czy nie mógłbyś …… . W kryterium 3 nie wiem, co miałeś na myśli. Napisz proszę, czym się kierowałeś … . Zastanawiam się, czy następnym razem nie mógłbyś podejść do tematu inaczej… Czekam na Twoją odpowiedzieć do wtorku. W następnym tygodniu, jeśli będziesz chciał, będziesz mógł poprawić swój sprawdzian.
Jak się czujesz jako uczeń A i B?
W przypadku A jesteś prawdopodobnie sfrustrowany, być może zdezorientowany, nie wiesz, co w pracy zrobiłeś źle, a co dobrze, jak ją masz poprawić oraz, co powinno być Twoim następnym krokiem. Jeśli ocenianie ma pomoc Ci się uczyć, to scenariusz B jest znacznie korzystniejszy.
Warto jako nauczyciel postawić się w roli ucznia i zastanowić się, co mu jest potrzebne, jakie ocenianie pomoże mu w uczeniu się.
Uczniowi potrzebna jest informacja: co zrobił dobrze, co i jak wymaga poprawy i jak może się dalej rozwijać. Stopień takiej informacji nie daje. Szczególnie korzystne jest włączenie w informację zwrotną pytań, które umożliwiają uczniowi jego rozwój. Pytania otwierają dialog pomagający w uczeniu się.
Wskazówki dotyczące udzielania informacji zwrotnych w oparciu o pytania:
- Nastawienie na proces i doskonalenie.
Trzeba stworzyć w klasie szkolnej takie środowisko, które nie oczekuje, że wszystko zostanie bezbłędnie i idealnie wykonane za pierwszym razem. Należy zachęcić uczniów do głębokiego myślenia, nastawienia na rozwój i doskonalenie. Praca ucznia może być poprawiana, uczeń powinien starać się za każdym razem (dzięki wskazówkom zawartym w informacji zwrotnej) wykonać ją lepiej.
- Zaczynamy od mocnych stron pracy ucznia.
Pozytywne stwierdzenia należy rozpakować, nie może to być pusta pochwała typu – „dobrze się spisałeś”. Pozytywne wskazania muszą być oparte o konkrety. Tutaj też mogą być pomocne pytania kierowane do ucznia. One mogą podkreślać docenienie nauczyciela np.: „Bardzo intersująco podszedłeś do tematu, na czym się opierałeś?”. A mogą też być zachęta do dalszych poszukiwań i doskonalenia np.: „Bardzo dobre podejście do tematu, doceniam …, co myślisz o rozwinięciu tego wątku o…?”
Pytania skłaniają uczniów do zastanowienia się nad tym, gdzie obecnie są w procesie uczenia się i jakie możliwości jeszcze przed nimi. Pytania powinny kierować uczniów do innych sposobów myślenia i podejścia do pracy.
- Pytania dotyczące przyszłości.
Jeśli uczeń zrobił coś nieprawidłowo, to warto mu to wskazać, ale również zapytać go, czy wie jak powinno być dobrze? Znacznie lepiej, gdy uczeń sam dojdzie do właściwego rozwiązania, a nawet, gdy sam potrafi znaleźć błąd w swoim rozumowaniu. Jeśli uczeń odpowie, że nie wie, jak poprawić, to wtedy nauczyciel może mu to zasugerować – jako propozycję.
Inne pytania dotyczące przyszłości – to pytania o dalszy rozwój i kontynuowanie pracy. Te pytania są szczególnie potrzebne uczniom, którzy dość dobrze wykonali swoją pracę i potrzebują bodźca do rozwoju i wskazówek co do przyszłości. Na przykład.: „Sposób, w jaki opowiedziałeś historię, był bardzo intrygujący. Czy możesz jeszcze poszerzyć swoją opowieść o opinię innych osób? Czy Twoim zdaniem to poprawi Twoją historię? ”
Dzięki takim pytaniom i dialogowi z uczniem poszerzamy umiejętności ucznia, czuje on, że jego praca jest ważna i nie jest tylko wykonaniem kolejnego przydzielonego zadania.
Stosowanie pytań w informacji zwrotnej uruchamia doskonalący dialog pomiędzy nauczycielem i uczniem. Informacja zwrotna staje się użytecznym narzędziem w rozwoju uczniów. Dzięki nim informacja zwrotna staje się wymianą pomiędzy nauczycielem i uczniem, w której uczeń może też wyrażać swoją opinię.
Inspiracja artykułem Cheryl Wilson:
https://www.ascd.org/blogs/using-questioning-as-a-feedback-strategy