Uczniowie nie przychodzą do szkoły z umiejętnościami prowadzenia dyskusji. Kształtują je w szkole.
W tym artykule zwróciłam uwagę na dwa zagadnienia:
- Jakie umiejętności są potrzebne dla dobrej dyskusja?
- Jak nauczyciel może uczyć uczniów dobrego dyskutowania?
Ad I: Jednym z kluczowych warunków dyskusji jest umożliwienie uczniom głębszego zastanowienia się nad treścią, nadania osobistego znaczenia poprzez indywidualne i wspólne dociekania.
W tym może pomóc:
- tworzenia połączeń, poprzez identyfikację podobieństw i różnic oraz szukanie uzasadnienia opinii,
- zadawania pytań w celu wyjaśnienia i zrozumienia oraz poznania intencji rozmówcy,
- wyciągania wniosków z prezentowanych pomysłów i korzystania z informacji pochodzących z różnych źródeł.
Przed przystąpieniem do dyskusji uczniowie powinni mieć dostęp do potrzebnych materiałów i czas na przygotowanie się do niej. Bez tego zamiast dyskusji możemy mieć „wymianę niewiedzy”. Uczniowie mogą się przygotować do dyskusji, czytając uważnie wskazane teksty, analizując eksperymenty, podejmując refleksję nad drogami rozwiązania problemu. Warto oprzeć się również na tym, co już uczniowie wiedzą lub doświadczyli na dany temat ze źródeł pozaszkolnych.
Wykorzystując podczas w dyskusji swoją wiedzę, uczniowie powinni dokładnie przedstawiać, to co już wiedzą na dany temat, cytować źródła informacji, oceniać wiarygodność tych źródeł i nie zbaczać z tematu.
Ad II: Nie wystarczy uczniom tylko powiedzieć, jak wygląda dobra dyskusja. Nauczyciele powinni aktywnie wspierać rozwój tych umiejętności u uczniów. Mogą to robić poprzez:
- modelowanie,
- wspieranie dyskusji
- nadając dyskusji strukturę.
ad 1. W dyskusji modelowanej nauczyciel kieruje dyskusją i wyjaśnia uczniom
dlaczego coś robi. Robi stop klatki i wyjaśnia dlaczego postępuje w dany sposób.
Na przykład jeśli nauczyciel robi przerwy po wypowiedzi kolejnego mówcy, to może wyjaśnić:
Prawdopodobnie zauważyliście, że zrobiłem kilka sekund ciszy po komentarzu Jerzego. Dało mu to czas na przemyślenie tego, co powiedział, i podjęcie decyzji, czy chce powiedzieć coś więcej. Podczas dyskusji każdy z nas powinien wykorzystać taką pauzę, aby przemyśleć to, co zostało powiedziane i zdecydować, co sądzi na ten temat.
ad 2. W ramach dyskusji wspieranej przez nauczyciela, może on skomentować
zachowanie osób biorących udział w dyskusji, np. może powiedzieć:
Naprawdę doceniam to, że Alicja zapytała Marię o jej punkt widzenia. Inni mówili tak dużo, że Maria nie miała szansy powiedzieć, co myśli.
Nauczyciel może (szczególnie na początku nauki dyskutowania):
- poprosić ucznia o przedstawienie dowodów na poparcie wyrażanej przez niego opinii;
- zaprosić ucznia, który nie był zaangażowany w wypowiadanie się, aby zadał pytanie lub skomentował;
- zachęcać uczniów, aby tworzyli powiazania z wcześniej poznaną wiedzą lub z innymi tematami.
ad 3. Można też nadać dyskusji pewną strukturę, czyli określić czas wypowiedzi kolejność mówców. Przy określeniu zasad nauczyciel musi podczas dyskusji czuwać nad ich przestrzeganiem.
Jeśli uczniowie nauczą się prowadzić efektywną dyskusję, to będę z niej korzystać w procesie uczenia się oraz będę ja umieli prowadzić w dorosłym życiu, co jest rzadką umiejętnością.
Zaczerpnięte z artykułu Jackie Acree Walsh – Jak prowadzić z uczniami głębokie dyskusje