Każdy z nauczycieli kiedyś zadał pytanie klasie i czekał, aż uczniowie udzielą odpowiedzi i nikt się nie zgłaszał. Wtedy nauczyciel sam odpowiadał na własne pytanie. Prawdę mówiąc jest to dość częsta sytuacja.
Takie postępowanie uniemożliwia uzyskanie informacji, co uczniowie wiedzą i potrafią. A to jest kluczowa sprawa w ocenianiu kształtującym i w widocznym uczeniu się. Jeśli uda się, dać uczniom trochę czasu na zastanowienie i zachęci ich do zaryzykowania odpowiedzi, to pobudzi ich to do głębszego myślenia.
W tym wpisie zajmiemy się zadawaniem pytań i uzyskiwaniem na nie odpowiedzi, tak, aby ten proces uwidaczniał uczenie się uczniów.
Skuteczne pytania
Pierwsza sprawa, to zadawanie „skutecznych” pytań. Czyli takich, które wymagają zastanowienia, a nie tylko przywoływania wiedzy.
Język pytań
Ważny jest też język w jakim formułujemy pytanie. Zamiast np. poproszenie uczniów o udzielenie odpowiedzi na pytanie, można poprosić ich o zastanowienie się nad odpowiedzią. Daje to uczniom informację, że nie oczekujemy jednej właściwej odpowiedzi, ale prosimy ich o pomyślenie nad odpowiedziami.
Czas na zastanowienie się
Bardzo ważne jest pozostawienie uczniom czasu na zastanowienie się nad pytaniem i odpowiedzią. Wygląda to na prostą sprawę, ale jednak nie jest łatwe dla nauczyciela. Cisza, która zapada po zadaniu pytania jest dla nauczyciela często nie do wytrzymania.
W 1972 roku Mary Budd Rowe opublikowała dane, w których zauważyła, że pozostawienie minimum trzech do pięciu sekund czasu oczekiwania przed i po odpowiedzi ucznia powoduje kilka pozytywnych zmian: zwiększa się długość odpowiedzi uczniów, wzrasta zaufanie i więcej uczniów chce udzielać odpowiedzi.
Uczniowie potrzebują czasu, aby zrozumieć pytanie i jego znaczenie. Muszą mieć czas na przetworzenie pytania we własnej głowie, sięgnięcia do pamięci i nawiązanie połączenia pomiędzy pytaniem a tym, co myślą, że wiedzą.
Czas po udzieleniu odpowiedzi
Równie ważna jest zrobienie przerwy po odpowiedzi ucznia. Pozwala ona nauczycielowi zinterpretować odpowiedź ucznia, ocenić jej poprawność i podjąć decyzję, co do dalszych działań. Jeśli na przykład odpowiedź ucznia wskazuje na potrzebę powtórki, to dzięki przerwie nauczyciel może zdecydować o zatrzymaniu się i powtórzeniu pewnych zagadnień. Czas po udzieleniu odpowiedzi może być również wykorzystany przez ucznia odpowiadającego na pytanie. Może on zastanowić się, czy jego odpowiedź jest zrozumiała i czy nie chce czegoś dodać.
Pytania to olbrzymia machina w nauczaniu, warto zastanowić się o co pytamy, jakim językiem zadajemy pytania i czy dajemy wystraczająco dużo czasu na zastanowienie się i na „skonsumowanie” odpowiedzi
Dążymy do tego, aby uczniowie wzięli odpowiedzialność za swoje myślenie i słuchanie z uwagą innych.
Inspiracja artykułem Esteban Bachelet
https://www.ascd.org/blogs/applying-think-time-to-formative-feedback