Piąta strategia oceniania kształtującego – Wspomaganie uczniów, by stali się autorami procesu własnego uczenia się – jest wyzwaniem dla każdego nauczyciela. Warunkiem koniecznym jest przekonanie uczniów, że się uczą. Obecna szkoła nie za bardzo dba o to, aby uczniowie wiedzieli, że się uczą, raczej koncentruje się na tym, czego się nie nauczyli i jakie błędy popełnili. Często nauczyciele postrzegają w ten sposób swoją rolę – wskazywanie błędów do poprawy. Oczywiście taką rolę nauczyciele powinni spełniać, to jest warunek niezbędny do doskonalenia przez uczenia swojego procesu uczenia się. Jednak najważniejsze jest, aby widzieli, że osiągają sukcesy, a to może nastąpić wtedy, gdy będą w stanie zauważyć, że przybywa im wiedzy i umiejętności, że są skuteczni w uczeniu się.
Można przekazywać uczniom informacje, co zrobili dobrze, a co wymaga poprawy, ale to za mało. Najlepiej, jeśli uczniowie sami zbierają dowody na swoje uczenie się.
Nauczyciele mogą pokazywać uczniom, jak to robić i zachęcać ich do tego. W ten sposób mogą budować partnerstwo w uczeniu się. Jest to trudne dla nauczycieli, gdyż konieczna jest zmiana nastawienie – z zarządzania uczniami na towarzyszeniu im na drodze uczenia się.
Kilka wskazówek, jak to można zrobić i jednocześnie pokazanie jakie trudności to niesie.
- Jasno pokazywać uczniom cele i kryteria sukcesu (I strategia OK: Określanie i wyjaśnianie uczniom celów uczenia się i kryteriów sukcesu). Dzięki temu uczniowie wiedzą, jakie są w stosunku do nich oczekiwania i mogą sami ocenić, czy je spełnili.
Jest to trudne dla nauczycieli, gdyż często zakładają, że uczeń powinien sam domyśleć się, jakie wymagania powinien spełnić.
- Wykorzystywać ocenianie przy pomocy informacji zwrotnej do wzmacniania uczenia się uczniów, czyli pokazywać im przede wszystkim, co zrobili dobrze (III strategia OK: Udzielanie uczniom takich informacji zwrotnych, które umożliwiają ich widoczny postęp ).
Jest to trudne dla nauczycieli, gdyż są przyzwyczajeni do wskazywania błędów z nadzieją, że to pomoże uczniom w nauce.
- Doceniać nawet małe sukcesy uczniów.
Jest to trudne dla nauczycieli, gdyż zakładają, że obowiązkiem ucznia jest osiągać duże sukcesy, zatem ich zdaniem doceniania małych sukcesów może zdemoralizować uczniów.
- Budować zaufanie, poprzez zapewnienie uczniów, że mogą liczyć na pomoc nauczyciela.
Jest to trudne dla nauczycieli, gdyż sądzą, że uczniowie o tym wiedzą i nie ma potrzeby ich o tym zapewniać.
- Umożliwiać uczniom poprawę pracy.
Jest to trudne dla nauczycieli, gdyż uważają, że uczniowie wykorzystują możliwość poprawy, do niewkładania wysiłku w uczenie się.
- Doceniać drogę dochodzenia do rozwiązania problemu w miejsce oceniania tylko efektu.
Jest to trudne dla nauczycieli, gdyż ogranicza ich wymóg egzaminacyjny, polegający na ocenianiu tylko wyniku.
- Pozwalać uczniom na pracę w parach i grupach (IV strategia: Umożliwianie uczniom, by korzystali wzajemnie ze swojej wiedzy i umiejętności).
Jest to trudne dla nauczycieli, gdyż współczesna szkoła zakłada ocenienie indywidulane, a nie ocenianie osiągnięć zespołów.
- Rozmawiać z uczniami na temat tego, jak się uczą i czego potrzebują (II strategia OK: Organizowanie w klasie dyskusji, zadawanie pytań i zadań, dających informacje, czy i jak uczniowie się uczą.).
Jest to trudne dla nauczycieli, gdyż popularna wiedza pedagogiczna zakłada, że wykształcony nauczyciel wie lepiej od ucznia, jak powinien on się uczyć.
Strategie oceniania kształtującego wspierają się wzajemnie. Jeśli chcemy realizować V strategie, to powinniśmy również zadbać o poprzednie.