W tym wpisie o korzyściach płynących ze wspólnego określania norm klasowych i o sposobach – jak je ustanawiać.
Spotykam wiele artykułów na portalach edukacyjnych zagranicznych o tworzeniu norm i zasad. U nas mówi się o tym mniej. Najczęściej uczniom przedstawiane są zasady postepowania i skutki z ich nieprzestrzegania. W innych krajach przywiązuje się wagę do tworzenia norm wraz z uczniami. W artykule, z którego korzystam, autorka Amandy Adams podaje rozróżnienie pomiędzy zasadami i normami: zasady to odgórne oczekiwania, które są egzekwowane poprzez zewnętrzną groźbę konsekwencji, natomiast normy to zobowiązania opracowane przez uczestników dotyczące zachowań, na które wszyscy się zgadzają.
Dla mnie ważnym postulatem jest – Nic o nas bez nas. To również dotyczy uczniów i tworzeniu norm, jeśli mają ich obowiązywać, to powinny być przez nich tworzone i akceptowane.
Jeśli będziemy tworzyć normy z uczniami, to możemy się spodziewać, że:
- uczniowie nauczą się podejmować razem zobowiązania,
- uczniowie zaangażują się w zobowiązania, które sami wymyślili i na które się zgodzili, w inny sposób niż wtedy, gdy zasady będą im narzucone,
- uczniowie będą lepiej normy rozumieli,
- umożliwimy uczniom wzięcie odpowiedzialności za ustalenie norm,
- uczniowie uwzględnią nie tylko własne dobro, ale też dobro innych,
- każdy uczeń poczuje, że jego głos i wkład jest ważny i wartościowy.
Jak zabrać się do tworzenia norm z uczniami?
W dużej mierze zależy to od wieku uczniów, ale zaprezentowany poniżej schemat może przydać się w każdym wieku.
- Dyskusja w klasie – jakie warunki sprzyjają uczeniu się i skupieniu się nad nauką.
- Rozmowa z uczniami – jakie możemy podjąć zobowiązania, aby powstały warunki w klasie do uczenia się.
- Wyjaśnienie postulatów na przykładach, aby wszyscy rozumieli je jednakowo.
- Opracowanie ustalonych postulatów – zobowiązań (na które wszyscy się zgadzają) w takiej formie, aby był to prosty i jasny przekaz. Na przykład: Każdy może się wypowiedzieć lub Jesteśmy punktualni lub Mamy wszystkie materiały potrzebne do lekcji
- Wywieszenie spisanych norm w widocznym miejscu i ustalenie terminu, gdy zostaną ponownie omówione.
Specjaliści rekomendują określanie norm w formie pozytywnej, a nie negatywnej, czyli punktualność, a nie brak spóźnień.
Warto zaczynać od kilku norm i sukcesywnie na wniosek uczniów dodawać następne, weryfikować zapisy co najmniej raz na kwartał.
Można mieć kilka zestawów norm, na przykład dla pracy grupowej lub dla realizacji projektu.
Nam dorosłym trudno uwierzyć, że uczniowie mogą sami wyznaczyć odpowiednie normy. Jednak jeśli spróbujemy je z nimi tworzyć, to okaże się, że nawet małe dzieci wiedzą, co im pomaga, a co przeszkadza w uczeniu się.
Korzystałam z artykułu Amandy Adams: https://www.edutopia.org/article/creating-classroom-norms-students