Badania pokazują, że lepsze efekty osiągamy najpierw analizując sytuację i starając się zrozumieć problem. W sumie to mnie to nie dziwi. Jedno z metabadań wykazało, że eksperci oceniający wykresy spędzający więcej czasu, zanim przystąpią do wykonywania zadania na analizowanie danych, osiągają lepsze efekty.
W jednym z badań naukowcy odkryli, że lepiej jest poświęcić czas na „wydobywaniem informacji”, czyli na wyciąganie informacji potrzebnych do rozwiązania problemu. Warto zainwestować czas na zrozumienie problemu, zanim zacznie się go rozwiązywać.
Podobnie jest z problemami, które przedstawiamy uczniom np. na lekcjach matematyki. Najczęściej uczniowie od razu szukają rozwiązania, zanim naprawdę zrozumieją, o co chodzi w zadaniu. Jak zachęcić uczniów do zastanowienia się przed przystąpieniem do działania?
- Stopniowo
Powoli i stopniowo ujawniać informacje, pozwolić na przewidywania.
Na przykład można pokazać uczniom wykres słupkowy bez oznaczeń (za wyjątkiem osi odciętych – poziomej). Uczniowie mogą przewidywać, czego dotyczy wykres.
- Trzy razy przeczytać
Ta strategia polega na tym, że uczniowie mają za zadanie ocenić zadanie tekstowe na trzy różne sposoby .
Na początek uczniowie otrzymują treść zadania bez polecenia. Mają skupić się na opisie sytuacji.
Następnie uczniowie czytają cały tekst i koncertują się na danych – co wiemy o sytuacji?
Może to być wyświetlenie przez nauczyciela trzech skajdów, na przykład
- „Sprzedawca sprzedał po południu dwa razy więcej gruszek niż rano”.
- „Sprzedawca sprzedał razem 360 kilogramów gruszek”,
- „Ile kilogramów sprzedał rano, a ile po południu?”
Po slajdzie nr 2 można zapytać uczniów, jakie może być polecenia do zadania. Można potem użyć proponowanych poleceń w rozwiązaniu zadań.
- Rozwiązywanie zadania w trzech aktach – Przygotowanie, Konfrontacja, Postanowienie.
Przygotowanie – uczniowie pracują nad identyfikacją ważnych aspektów problemu.
Konfrontacja – uczniowie zdobywają wiedzę i umiejętności rozwiązania problemu (np. uczą się obliczać objętość bryły).
Postanowienie – uczniowie rozwiązują problem i oceniają swoje odpowiedzi (np. na ile ich obliczenia zgadzały się z rzeczywistością)
Uczniowie muszą nauczyć się zwalniać i przemyśleć kontekst problemu.
Korzystałam z artykułu Michael McDowell
https://www.edutopia.org/article/3-ways-to-improve-student-problem-solving
Ten tekst przypomniał mi nauczanie uczniów rozwiązywania równań. Moi uczniowie szybko opanowywali schemat postępowania, ale nie rozumieli tak naprawdę, co to jest rozwiązanie równania. Również automatycznie – „przenosili liczby po obu stronach równania, ale nie rozumieli dlaczego tak można.
Inny przykład pochodzący ze szkoły średniej, to stosowanie przez uczniów reguły de l’Hospitala mimo, że sytuacja tego nie wymaga.
W pośpiechu uczymy uczniów schematów, przydatnych na egzaminach, ale gubimy zrozumienie problemu. Nie jestem pewna, czy propozycja z artykułu da się stosować na bieżąco, ale myślę, że warto pochylić się nad tym, co uczniowie naprawdę rozumieją w matematyce.