Wiemy jak ważne jest poczucie autonomii ucznia. Jest to jedna z trzech podstawowych potrzeb uczącego się człowieka, o których wspomina teoria samostanowienia.

Jednak nawet, gdy nauczyciel stara się uczniom autonomię zapewnić, to często uczniowie nie potrafią z niej skorzystać, i sami o nią zadbać.

Jedną z barier jest brak umiejętności językowych potrzebnych do negocjacji.

Budowanie tej umiejętności u uczniów zaczyna się od pomocy im w formułowaniu pozbawionych agresji wypowiedzi i używanie odpowiedniego tonu głosu.

Ton jest miejscem, w którym wielu uczniów popada w kłopoty. Większym problemem często nie jest to, czego „chcą” uczniowie, tylko „jak” formułują swoje prośby.

W szkole rzadko pytamy uczniów, o to czego chcą i jaką mają opinię. Wymagane jest posłuszeństwo. Jeśli uczniowie zaczynają walczyć o swoje potrzeby (słowo walczyć użyte jest celowo), to są przeważnie doprowadzeni do ostateczności, a wtedy ton ich wypowiedzi może być nieodpowiedni. Im więcej stwarzamy uczniom okazji do wypowiadania swojego zdania, tym więcej praktyki nabywają. Warto razem z uczniami dyskutować na temat ich wypowiedzi, czy poprawiają one komunikację i czy klarownie bronią stanowisko.

Można wspólnie postarać się o zamianę używanego języka, tak, aby przekaz nie miał podłoża agresywnego, zmierzającego do konfliktu.

Na przykład:

  • Zamiast: Ja nie chce tego robić, można powiedzieć: Czy będzie w porządkuj, jeśli zrobię to inaczej?
  • Zamiast: To jest źle, odmawiam, można powiedzieć: Widzę to inaczej, czy mogę przedstawić swój tok rozumowania?
  • Zamiast: Po co to robimy?, można powiedzieć: Nie jest dla mnie całkiem jasny cel, czy mogę prosić o bliższe wyjaśnienie?
  • Zamiast: Nie chce pracować z tą grupą, bo oni nic nie robią?, można powiedzieć: Zależy mi na dobrym wykonaniu tego zadania, czy mogę pracować w innym zespole?
  • Zamiast: Nie chcę tu siedzieć, można powiedzieć: Siedząc w tym miejscu nie mogę dostatecznie się skupić, czy mogę prosić o zmianę miejsca?
  • Zamiast: To jest za mało czasu na wykonanie tego zadnia, można powiedzieć: Czy jest możliwość wydłużenia czasu na wykonanie tego zadania?

 

To tylko kilka przykładów tego, jak wypowiedź ucznia może zablokować komunikację i jak mała zmiana może pomóc. Omawiając wypowiedzi uczniów i zmieniając ich brzmienie możemy pomoc im w pozbawionym agresji sposobie komunikacji.

Chodzi o to, aby uczniowie zrozumieli, że mogą skutecznie bronić swoich potrzeb, jednocześnie nie konfliktując się z nauczycielem i innymi uczniami.

Oczywiście, jasne jest, że nie wszystkie pragnienia uczniów (nawet wypowiadane właściwym językiem) mogą być spełnione, ale wyrażone właściwym językiem mają większe szanse.

Inspiracja artykułem Tanii Reed Marshall  ekspertki w dziedzinie równości edukacyjnej i przywództwa edukacyjnego.

https://www.ascd.org/blogs/fostering-student-agency-by-building-language-and-negotiation-skills?utm_campaign=Express-FY2023&utm_medium=email&_hsmi=245337913&_hsenc=p2ANqtz-8QWouqjjZJevYhfclByoKsRWeCclaF0AOY3PiCJDr0U8k5DTPlC2srcKQzdg8Gp0MhCStlNts8RjSlDxH2IfiVZDVl1Q&utm_content=245337913&utm_source=hs_email