Mój osobisty przypadek jest potwierdzeniem zdania z tytułu. W szkole nie byłam tak zwaną „dobrą uczennicą”. Moje wypracowania nie były wysoko oceniane. W wieku 13 lat poznałam na zimowych wakacjach kolegę z innego miasta, zaczęliśmy korespondować, z czasem nasze listy zaczęły być bardzo obszerne. Miewały nawet po 30 stron. Nie pamiętam już teraz o czym pisaliśmy, ale na pewno, chcieliśmy je pisać. Nie widywaliśmy się z kolegą z racji dużej odległości i nie było między nami również nutki romantycznej, wymienialiśmy tylko poglądy. Korespondencja trwała kilka lat. Moje stopnie z wypracowań szkolnych niewiele się niestety poprawiły.
Jednak rezultat był taki, że mój kolega został bardzo znanym dziennikarzem, a ja napisałam kilka książek.
Może nie ma bezpośredniego związku między naszym pisaniem i późniejszymi osiągnięciami, ale jednak – coś w tym jest. Nikt nam nie sprawdzał błędów, nikt nie poprawiał stylu, a jednak nasze pisanie doskonaliło się.
Znalazłam artykuł o trzech strategiach wspomagania uczniów w pisaniu.
- Miłość do pisania
Wielu uczniów uważa, że nie lubi pisać, ponieważ ich wcześniejsze doświadczenia związane z pisaniem nie były przyjemne. Kluczem do pomocy w pisaniu jest sprawienie, aby pisanie było zabawne, aby uczniowie było przyjemnością. Dlatego warto koncentrować się na treści, a nie na stylu, ortografii i gramatyce. W przeciwnym wypadku pisanie staje się trudne i nudne. Dziecko otrzymujące wypracowanie, całe pokreślone na czerwono, traci chęć pisania.
Skupiając się w ocenianiu na treści utworu, na tym co autor chce przekazać, znajdujemy łatwo, to co uczeń wykonał dobrze i mamy szansę go docenić.
Warto studiując z uczniami teksty pisarzy zwracać uwagę właśnie na przekaz, pokazywać przykłady dobrego warsztatu pisarskiego. Można zauważyć czym różni się przekaz zawarty w raporcie, eseju, dialogu, powieści…
- Zapewnienie wyboru
Dać wybrać temat! Wybór sprawia, że pisanie jest łatwiejsze, ciekawsze i przyjemniejsze dla uczniów.
Temat nie jest jedynym sposobem na wprowadzenie wyboru do pisania. Uczniowie mogą używać różnych przyborów do pisania, ale też zdecydować, czy wolą pisać na komputerze, czy ręcznie. Mogą także wybrać papier, na którym będą pisać (format, zeszyt, kartka itd.) oraz miejsce, gdzie dzieła dokonają. Niektórzy wola pisać samotnie w domu, a niektórzy wspólnie z innymi. Jedni wolą zasiąść przy biurku, a niektórzy pisać „na kolanie”.
- Pisać każdego dnia
Zachęcić uczniów do codziennego pisania. Nie musi być to długi zapis i może być na dowolny temat, wybrany przez ucznia. Ważne jest, aby ktoś (nie musi to być nauczyciel) zapoznał się zapisem. Można poprosić uczniów, aby zwrócili się do kolegi lub koleżanki z ławki i przeczytali cały zapis lub ulubione z niego zdanie. Może to być zdanie ilustrujące, to nad czym uczeń aktualnie pracuje.
Wspólny czas w parze, może zmotywować niechętnych pisarzy do wykonania zadania — będą podekscytowani, mogąc podzielić się zapisem z przyjacielem. Taka technika powoduje, że uczniowie czują, że ich pisanie ma cel i bardziej im się to podoba.
- Koncentracja na jednej rzeczy
Tradycyjne zadania polegające na napisaniu wypracowania może być przytłaczające. Lepiej podzielić umiejętność na etapy, zamiast polecenia napisania eseju można skupić się tylko na jednym elemencie dobrego eseju.
Dobry pisarz powinien nauczyć się: jasno wyrażać swoje zdanie, trzymać interesujący trop, podawać powody i przykłady, uzasadniać swoje zdanie, pisać ciekawe zakończenie, wykorzystywać pytania, opracowywać lidy, cytować innych itp. Oprócz tego powinien zwracać uwagę na akapity, pisownię i gramatykę itp.
Nauczanie interpunkcji może być pasjonującą przygodą. Sama biorę udział w webinarium na ten temat i za każdym razem czuję się jak detektyw, rozwiązujący kryminalną zagadkę.
Można uczyć tych umiejętności w podziale na dni, a nawet przez kilka dni.
Uczenie tylko jednej rzeczy na raz sprawia, że pisanie jest łatwe do opanowania.
Można pisać tylko dwa lub trzy zdania dziennie. Ale z czasem jest szansa na stworzenie ciekawego arcydzieła. Opanowując każdą z poszczególnych umiejętności wzmacniamy pewność siebie w pisaniu.
- Dostarczanie zasobów
Warto dostarczać uczniom zasobów i narzędzi ułatwiających pisanie. Mogą to być wskazówki – co powinien zawierać np. wstęp; kiedy podawać przykłady; co należy uzasadniać itp. Dobrze, gdy takie wskazówki wiszą na ścianach w klasie lub są wklejone w zeszyt, aby były dla uczniów stale dostępne.
Można też uczniom zaproponować najpierw powiedzenie tego, co się zamierza napisać, ewentualnie nagranie tego, a potem dopiero spisanie.
Pomocne może być opracowanie list kontrolnych do samodzielnego sprawdzenia, czy wszystko dobrze poszło.
Pięć tych wskazówek pomaga uczniom w samodzielności o braniu odpowiedzialności za proces uczenia się, w tym przypadku doskonalenia pisania. To jest cel piątek strategii oceniania kształtującego.
Autorka artykułu z którego korzystałam – Jamie Sears opracowała zestaw 18 darmowych centrów edycji i powtórek dla klas od 2 do 5, aby pomóc uczniom ćwiczyć różne umiejętności pisania w trzech różnych gatunkach: narracja, opinia i raporty informacyjne. Wspomniane „centra” występują w dwóch wersjach – dla uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Autorka zachęca do zapoznania się z nimi.
Jamie Sears