Wypalenie zawodowe jest uważane za dolegliwość dorosłych, ale uczniowie również go doświadczają. Przytłoczeni nauką, bez zaangażowania w nią mogą przestać lubić chodzić do szkoły.
Polska jest krajem, gdzie wielu uczniów deklaruje, że nie lubi szkoły.
Można przeciwdziałać temu zjawisku – pytając uczniów o ich opinie i dając im więcej autonomii.
Trzy wskazówki:
- Pytać uczniów o zdanie i wykorzystywać ich opinie w nauczaniu.
- Traktować informację zwrotną, jako informację, a nie jako ocenę.
- Dawać uczniom wybór, jak chcą się uczyć.
Zwykle pierwsze lekcje w roku szkolnym poświęcone są przedstawieniu programu, sprawdzeniu wiedzy uczniów i zadaniu zadań do domu. Uczniowie stopniowo nużą się monotonią, czują się bezradni i mogą zacząć wagarować.
Włączanie ich w proces decyzyjny, dawanie im wyboru, słuchanie ich głosu, może znacznie pomóc.
Jednak samo słuchanie uczniów to za mało, powinni oni widzieć, że ich zdanie brane jest pod uwagę. Jeśli nauczyciel pozyskują od uczniów informację zwrotna, to powinien z niej skorzystać włączając tę informację w planowanie przyszłych lekcji.
Jako nauczyciele i osoby dorosłe doświadczamy wiele takich sytuacji, gdy jesteśmy pytani o zadanie, ale nic się z tą informacją dalej nie dzieje. Decyzja jest podejmowana poza nami. Uczniowie odczuwają to tak samo. Przestają być zaangażowani w wypowiadanie opinii, bo nie widzą dalszego ciągu.
Kiedy skutecznie wykorzystujemy informacje zwrotne od uczniów i oni to widzą, to zwiększa się zaufanie pomiędzy nami i uczniami i zmniejsza się ryzyko wypalenia zawodowego i wypalenia uczniów. Nawet jeśli nauczyciel nie może spełnić prośby i sugestii uczniów, to może choć wyjaśnić, dlaczego jest to niemożliwe.
Często uczniowie wypalają się, ponieważ dostrzegają, że dorośli niesprawiedliwie oceniają ich ciężką pracę, a to wpływa na brak motywacji do uczenia się.
Aby złagodzić ten problem, trzeba odróżniać informację zwrotną pomagającą uczniowi się uczyć od oceny. Informacja zwrotna nie powinna nieść w sobie oceny i krytyki. O informacji zwrotnej nie powinno się móc powiedzieć, że jest niesprawiedliwa.
Weźmy przykład: W kryteriach sukcesu był wymóg napisania akapitu zawierającego od pięciu do ośmiu zdań, uczeń napisał tylko trzy zdania. Nauczyciel w informacji zwrotnej może przekazać neutralną informację zwrotną, że akapit jest krótszy niż oczekiwano. Wielu nauczycieli myli informacje zwrotne ze wskazówkami lub oceną. W naszym przykładzie informacja zwrotna może wtedy wyglądać następująco: „Musisz napisać więcej i popraw i napisz co najmniej pięć zdań” lub „Twój akapit jest za krótki, sprawdź ile zdań powinien mieć”. Różnica może wydawać się nikła, ale wypalenie też jest trudno zauważalnym procesem.
Dorośli często sugerują uczniom własne wypróbowane sposoby uczenia się. Na przykład mówią: „Mnie najlepiej pisze się wcześnie rano, wieczorem jestem za bardzo zmęczony. Będziemy pisać esej na pierwszej lekcji”. Zamiast sugerowania uczniom najlepszej drogi, lepiej dać im wybór poprzedzony zastanowieniem się nad własnymi preferencjami. Takie podejście skoncentrowane na uczniu jest też możliwe w czasie lekcji, wtedy zmniejsza zmęczenie prowadzące do wypalenia zarówno u ucznia, jak i nauczyciela. Może się tak zdarzyć, że uczniowie wolą uczyć się wspólnie, na przykład – w parach, a nawet wspólnie pisać sprawdziany.
Warto spróbować dać uczniom wybór i wspólnie potem ocenić, co pomaga.
Nikt nie lubi czuć się wypalony, niezależnie od wieku. Jeśli uratujemy przed nim uczniów, to jednocześnie nasze własne doświadczenia dydaktyczne będą o wiele bogatsze i bardziej ożywcze.
Inspiracja artykułem Miriam Plotinsky
https://www.edutopia.org/article/3-strategies-reduce-student-burnout