Jak myślisz, jaka byłaby odpowiedź uczniów w twojej szkole na temat pytania o poczucie więzi z nauczycielami? W tym wpisie przypomnę sposoby na budowanie komunikacji i relacji z uczniami.
W szkole autora artykułu z którego korzystam – Alexa Brouharda, 80% uczniów odpowiedziało, że ma poczucie więzi z co najmniej jedną osobą dorosłą. Chociaż jest to zdecydowana większość, nadal pozostaje spora część uczniów, którzy uważają, że nie mają związku z nauczycielami ani z innymi pracownikami szkoły.
Zdziwiło to Alexa Brouharda – jak to możliwe, gdy nauczyciele starają się robić wszystko, co w ich mocy, aby nawiązywać kontakty z uczniami. Według Search Institute tylko 29% uczniów gimnazjów zgłosiło, że ma świetne relacje ze swoimi nauczycielami. W tym samym badaniu zaledwie jedna trzecia gimnazjalistów zdecydowanie zgodziła się ze stwierdzeniem: „Nauczyciele naprawdę się o mnie troszczą”, a w liceum tylko 16% zdecydowanie zgodziło się z tym stwierdzeniem.
To są niepokojące wskazania. Prawdopodobnie podobnie jest też w polskich szkołach. Jedno jest pewne – uczniowie potrzebują teraz znaczących kontaktów z dorosłymi bardziej niż kiedykolwiek, a ich nie mają w dostatecznym stopniu. Kontakt realizowany jest w większości poprzez komunikację. O potrzebie kontaktu, dialogu i komunikacji mówi również ocenianie kształtujące, które promuje wymianę informacji w obie strony.
Autor artykułu dzieli się pomysłami, jak skuteczniej nawiązywać kontakt z uczniami.
- Powitanie
Początek dnia lub lekcji to ważny czas i od niego może zależeć powodzenie dnia. W zabieganiu dnia trudno o tym pamiętać, ale przywitanie się z uczniami jest ważne. Najlepiej zrobić to tak, aby każdy uczeń poczuł się zauważony. Można to zrobić przed wejściem do sali lekcyjnej, można spojrzeć każdemu uczniowi w uczy i o coś zgadać. Badania pokazują, że witanie się z uczniami , którzy wchodzą do klasy, zwiększa ich poczucie przynależności do społeczności klasy i gotowość do zaangażowania się w lekcję.
- Wykorzystywanie czasu lekcji
Można wykorzystać czas, gdy uczniowie pracują w grupach, na rozmowy indywidualne. W tym czasie, gdy zespoły pracują, można nawiązać kontakt wzrokowy z uczniem i zamienić z nim kilka słów.
Można też wprowadzić zwyczaj 5 minutowych rozmów z wybranym uczniem, podczas których można przedstawić uczniowi informację zwrotną do jego poprzedniej pracy lub zaplanować, co może dalej robić, aby się rozwijać.
Takie krótkie rozmowy, pozwalają spędzić czas z każdym uczniem i poznać go w sposób, który nie byłby możliwy, gdybym informacja była przekazywana pisemnie. W rozmowie można lepiej poznać obawy uczniów i ich aspiracje. To dobry sposób na budowanie zaufania i dobrych relacji.
- Imprezy szkolne
Wycieczki, uroczystości, wyjazdy, obozy … – to czas na kultywowanie dobrych relacji. Ważne jest uczestnictwo nauczyciela w tych wydarzeniach, można wykorzystać ten czas do nawiązywania kontaktów, docenienie uczniów, porozmawiania o zainteresowaniach uczniów.
Uczniowie pamiętają obecność nauczyciela na takich imprezach, więc chociaż może to wymagać dodatkowego wysiłku, warto to robić.
- Zwracanie się do uczniów
Podstawową sprawą jest rozpoznawanie imion i nazwisk uczniów. Nie tylko tych, których się uczy, ale poznawać też innych. Ważne, aby uczniowie mieli wielu życzliwych dorosłych wokół siebie. Dobrze jest zagadywać do uczniów, których się nie zna. Każdy taki kontakt jest prezentem dla ucznia. Uczeń widzi, że jest zauważony i ważny.
Nauczenie się imienia ucznia jest ważnym pierwszym krokiem do nawiązania z nim osobistej więzi i sprawienia, by poczuł, że należy do społeczności szkolnej. Krótka (i szczera) indywidualna interakcja z uczniem na korytarzu w szkole najprawdopodobniej będzie dla niego znaczyć więcej niż cała lekcja przeprowadzona tego dnia dla całej klasy. Ostatnio zrobiłam spotkanie moich byłych uczniów w 24 lata po maturze. Wielu z nich przypominało sobie rozmowy, które prowadziliśmy. Ktoś powiedział: Powiedziałaś wtedy …. , i to zostało mi w pamięci na całe życie. Ja tego nie pamiętam, ale uczennica pamięta. To, co może wydawać się nieistotne dla nauczyciela, może być naprawdę ważne dla ucznia, w ten sposób można stać się znaczącym dorosłym dla młodego człowieka. W relacjach najważniejsze jest uważne słuchanie ucznia, w relacji nauczyciel – uczeń ważny jest uczeń, a nie nauczyciel. Dobra relacja jest też prezentem dla nauczyciela, bo nie można mieć większego docenienia, niż być obdarzonym zaufaniem i być dla kogoś znaczącym.
Podsumowując, starajmy się witać z uczniami, znać ich i ich problemy, słuchać ich, uczestniczyć w ich życiu szkolnym i wykorzystywać różne sytuacje do kontaktu.