Artykuły o wdzięczności

Wpis – artykuły o wdzięczności zawiera sześć wpisów na temat empatii i wdzięczności w szkole: Empatia w klasie szkolnej; Ćwiczyć wdzięczność; Dziennik wdzięczności, Ćwiczyć wdzięczność; Wykorzystanie mocy wdzięczności i na koniec cos dla dyrektora szkoły: Wdzięczność dyrektora

Empatia w klasie szkolnej

Empatia to zdolność rozumienia myśli, uczuć i doświadczeń innej osoby. Aby mieć empatię, musimy nie tylko dostrzegać uczucia innych, to także wyrażać troskę i szacunek.

Empatia jest zarówno cechą charakteru, jak i umiejętnością, którą można rozwijać. Podobnie jak w przypadku innych umiejętności możliwych do nauczenia, nauczyciele mogą podjąć kroki w kierunku rozwijania własnej i uczniów empatii.

Bacheket Estabana autor artykułu, z którego korzystam powołuje się na opinię Lisy Westman, autorki książki:  Teaching with Empathy: How to Transform Your Practice by Understanding Your Learners (ASCD, 2021). Westman podaje w niej osiem strategii rozwijania empatii. W tym wpisie zajmiemy się dwoma z nich:

1. Przejrzystość

Jednym z elementów kładących podwaliny pod empatię jest wspólne zrozumienie procesu uczenia się przez nauczycieli i uczniów. Pierwszy punkt to – przekazywanie uczniom celów i kryteriów sukcesu uczenia się. Ten krok jest też pierwszym krokiem w stosowaniu oceniania kształtującego. Zwraca na niego uwagę profesor John Hattie we wnioskach ze swoich metabadań (wskaźnik wpływu – 0,56). Kryteria sukcesu są konieczne do udzielania uczniom informacji zwrotnej do ich prac. Informacja zwrotna odnoszącą się do kryteriów zapewnia empatyczne podejście do potrzeb uczniów i pozwala im pokonać lukę pomiędzy tym, gdzie są, a gdzie powinni być.

Wskazówka dla nauczyciela: Ustalaj razem z uczniami cele i kryteria sukcesu, odnoś się d o nich w informacji zwrotnej przekazywanej uczniowi.

2. Współczucie i wdzięczność

Budowanie empatii w środowisku klasowym polega na otwartych rozmowach o uczuciach, kultywowaniu poczucia przynależności i wyrażania szczerego współczucia. Współczucie powinno dotyczyć zarówno innych, jak i samych siebie i jest wyrazem zadbania o siebie i innych.

W przypadku nauczyciela warto zacząć od pozbycia się  dwóch nauczycielskich aspiracji: bycia męczennikiem i bycie perfekcjonistą. Następnie warto rozpatrywać swoje działania w porównaniu warunkami, które są nam dane. Wtedy mamy szansę na odczucia współczucia dla samych siebie. To samo dotyczy uczniów, jeśli znają swoje potrzeby i możliwości, to mogą być zarówno wdzięczni sobie, jak odczuwać współczucie wobec siebie i innych.

Zauważenie i podkreślanie wdzięczności dla siebie, dla innych i dla świata, prowadzi do empatii. Warto zatrzymać się z uczniami i poświęcić chwilę na wdzięczność.

Wskazówki dla nauczyciela: nie stawiaj sobie zbyt dużych wymagań, bądź sobie wdzięczny za podejmowane działania. Praktykuj z uczniami wyrażanie wdzięczności dla siebie samego i dla innych.

Budowanie empatii powinno być rozłożone na lata, nie można stosować wszystkich strategii na raz, bo się rozmyją. Jedna strategia na raz.

Zdaniem Lisy Westman jeden empatyczny pedagog może zmienić życie ucznia. Myślę, że to jest prawda. Jeśli masz czytelniku wątpliwość, to prześledź swoje szkolne doświadczenie i zobacz ile zawdzięczasz empatycznemu nauczycielowi, który stanął na twojej drodze.

Ćwiczyć wdzięczność

Według Character Lab wdzięczność to po prostu „docenianie tego, co otrzymałeś”. Istnieje wiele sposobów na wplecenie wdzięczności w codzienną praktykę szkolną. Badania pokazują, że młodzież, która celowo praktykuje wdzięczność, doświadcza więcej pozytywnych emocji i ostatecznie żyje bardziej sensownie. Ponadto wdzięczność wśród uczniów szkół średnich może sprzyjać zwiększonemu poczuciu nadziei i zaufania do innych oraz podsycać chęć odwdzięczenia się.

Warto dać szansę wdzięczności.

W tym wpisie siedem sposobów kultywowania wdzięczności w szkole.

1. Intencje, koszty i korzyści. 

Badacz Giacomo Bono sugeruje, aby uczniowie wyrażając wdzięczność, dostrzegali

• intencję poprzedzającą działanie, czyli myśl stojącą za prezentem, który otrzymali,
• doceniania poniesionych kosztów – ktoś zatrzymał się, aby pomóc,
• korzyści jakie otrzymali – ktoś podarował uczynił dobry uczynek, który ma dla nich wartość osobistą.

To są dobre wskazówki dla wdzięczności: dlaczego uczyniono mi dobro, docenienie poniesionych koszów i moja korzyść.

Praktycznie, może to wyglądać tak, że polecamy uczniom przywołanie sytuacji i osoby, dla której czujesz wdzięczność. Następnie prosimy o odpowiedź na trzy pytania:

1. Dlaczego ta osoba zdecydowała się uczynić Ci dobry uczynek?
2. Co ta osoba musiała zrobić, co poświecić i jakie koszty poniosła?
3. Jakie ty korzyści odniosłeś/aś?

Już sama odpowiedź samemu sobie na te pytania jest cenna, ale można zapytać uczniów, czy nie chcieliby podzielić się swoją historią z drugim uczniem lub na forum klasy.

Wprowadzenie takiego zwyczaju sprzyja codziennemu życiu w we wdzięczności.

2. Dziennik wdzięczności. 

Jest to praktyka polegająca na prowadzeniu przez uczniów dzienników wdzięczności.  W badaniu z 2008 r. gimnazjaliści, którzy regularnie pisali o tym, za co są wdzięczni, byli bardziej optymistyczni i bardziej pozytywne nastawienie do swoich doświadczeń szkolnych.

Można poświęcić część lekcji wychowawczej na wypełnienie założonych przez uczniów dzienników wdzięczności. W zależności od relacji w klasie można pokusić się o dzielenie zapisami z innymi uczniami. Za to, na pewno, można zachęcać uczniów do wyrażenia wdzięczności w cztery oczy.

Dziennikowi wdzięczności poświęcę niedługo inny wpis pt. Dziennik wdzięczności.

3. List z wdzięcznością 

Można polecić uczniom napisanie listu do osoby, której są za coś wdzięczni. Może to być forma eseju o tej osobie lub bezpośredni do niej list, a może też być tylko zapisana refleksja na jej temat.

Inna forma, to stworzenie tablicy w sali lekcyjnej lub na korytarzu, gdzie uczniowie i nauczyciele wpisują wyrazy wdzięczności, każdy może je przeczytać i znaleźć się na tablicy.

Można też wprowadzić praktykę pisania „pozytywnych notatek”, czyli – poproszenie uczniów o to, aby napisali notatkę z podziękowaniami dla swoich kolegów umieszczenie jej w pudełku. Notatki mogą być początkowo anonimowe. Uczniowie mogą zajrzeć do pudełka, czy nie ma tam notatki dla nich.

4. Połączone pary

Nauczyciel może tak zorganizować prace uczniów, aby uczyli się w parach o różnych zdolnościach. Wtedy łatwiej będzie, być nawzajem sobie wdzięcznymi.

5.Pytania 

W poniedziałek można zapytać uczniów o sprawę, która się zdarzyła w czasie weekendu i z której uczeń jest zadowolony. Następnie można zapytać uczniów: „Czy ktoś był ci w tym pomocny?”, Szczególnie, gdy uczniowie pokonali jakąś trudność, warto zapytać kto im w tym pomógł.

6. Działanie dla innych 

W ramach ćwiczenia wdzięczności warto zachęcać uczniów do czynienia innym dobra. Refleksja na temat – Co dobrego dziś sam zrobiłem dla innych?, uczy rozpoznawania wdzięczności i bycia wdzięcznym samemu sobie.

7. Modeluj! 

Kluczem do kultywowania wdzięczności w klasie jest uczynienie jej częścią rutyny. Najlepiej zacząć od siebie samego i pokazać uczniom, że jesteśmy wdzięczni. W ten sposób zachęcamy uczniów do robienia tego samego. Według Greater Good Science Center nauczyciele, którzy praktykują wdzięczność, „czują się bardziej usatysfakcjonowani i spełnieni oraz mniej wyczerpani emocjonalnie, co prawdopodobnie zmniejsza proces wypalenia nauczycieli”.

Nauczyciel może podjąć się zadania w postaci podziękowania jakiemuś uczniowi za coś, co zrobił on pozytywnego dla innych.

Na koniec wskazówki dla dyrektora – w jaki sposób może kultywować zwyczaj wdzięczności w szkole.

Autor ASCD i długoletni dyrektor, Thomas Hoerr, sugeruje wyrobienie sobie nawyku pisania listu, każdego dnia przed wyjściem ze szkoły, z podziękowaniami dla nauczyciela, członka personelu lub kolegi z pracy.

Jamil Maroun, administrator dystryktu w New Jersey, dzieli się pięcioma wskazówkami, które zastosował, aby stworzyć poczucie wspólnoty i pozytywny klimat w szkole. Wśród nich zasada – używaj sposobu myślenia „my”, a nie „ja”. Słowo „Jesteśmy” jest najpotężniejszym słowem, jakiego może użyć dyrektor szkoły. Oznacza ono, że dyrektor słucha opinii swojego zespołu, docenia jego wysiłki i przyznaje uznanie tam, gdzie się to należy.

Wpis z inspiracji artykułem Sarah McKibben

Dziennik wdzięczności

Wpis poświęcony ćwiczeniu „mięśnia wdzięczności”

Owen M. Griffith autor artykułu, z którego korzystam powiedział: Bazując na moim 10-letnim doświadczeniu w nauczaniu, wdzięczność jest najpotężniejszym narzędziem, jakie znam. Wdzięczność dała mi siłę do skuteczniejszego nauczania, doceniania moich indywidualnych uczniów, rozwoju zawodowego i cieszenia się życiem.

Griffith proponuje prowadzenie przez uczniów Dziennika wdzięczności.

Najpierw warto samemu przez kilka tygodni robić wpisy w swoim dzienniku wdzięczności, wtedy odczuje się moc prowadzenia dziennika. Dopiero potem warto podzielić się tym sposobem z uczniami i zachęcić ich do spróbowania.  Od czego zacząć? Możesz zacząć swój dziennik wdzięczności od bycia wdzięcznym za to, że żyjesz, że masz jedzenie i ubranie do noszenia. Potem warto spojrzeć na sferę nauczania, komu i za co można być wdzięcznym w szkole?

Uczniom można zaproponować prowadzenie zeszytu, w którym każdy dzień rozpoczynają od napisania pięciu podziękowań. Można również prowadzić dziennik w komputerze. Z doświadczenia Owena M. Griffith, wynika, że po roku każdy ma wpisanych prawie 1000 podziękowań.

Można rozpocząć od zwykłego formularza:

1. Dzięki za ___________________________.
2. Dzięki za ___________________________.
3. Dzięki za ___________________________.

Można raz w tygodniu zorganizować wymianę ulubioną wdzięcznością. Dowiadujemy się wtedy, za co uczniowie są wdzięczni, co im dobrego się przydarzyło. Są to informacje, których w inny sposób byśmy nie zdobyli. To pomaga budować pozytywną kulturę w klasie.

Warto zwrócić uwagę, aby uczniowie byli we wpisie konkretni, na przykład, zamiast pisać „Dziękuję za lunch”, lepiej jest napisać: „Dziękuję za pomidory i sałatę w mojej sałatce oraz za chłodną, ​​mrożoną herbatę z przyjaciółmi” lub „Dziękuję za pożywny lunch przygotowany przez tatę”.

Wdzięczność może dotyczyć też nauczania. Można zapytać uczniów, czy mogą być wdzięczni za pracę domową. Jest to wyzwanie, które pozwala uczniom zobaczyć, co jest dobrego w odrabianiu pracy domowej, że ona może pomagać im się uczyć i przygotować do szkoły i do późniejszego życia.

Innym sposobem na ćwiczenie mięśnia wdzięczności jest zapisywanie podziękowań na karteczkach samoprzylepnych i umieszczanie ich na drzwiach klasy. Uczniowie wchodząc do sali lekcyjnej mogą sobie przypomnieć o wdzięczności. Czasami uczniowie zabierają ten pomysł do domu i przykleją w domu podziękowania na karteczkach samoprzylepnych, które przypominają im, by pozostali wdzięczni.

Widoczna zmiana

Codzienne prowadzenie dziennika wdzięczności pomaga uczniom osiągać wyższe stopnie; wyższe cele; większą satysfakcję ze związków, życia i szkoły; mniej materializmu; i więcej chęci dawania. Pozwala zarówno uczniom, jak i dorosłym być bardziej optymistycznymi, doświadczać większej satysfakcji społecznej, mniej zazdrościć i być mniej skłonnymi do depresji, mieć mniej dolegliwości fizycznych i lepiej spać.

Owen M. Griffith zauważa te pozytywne zmiany u swoich  uczniów. Kupił dzienniki wdzięczności dla całej swojej rodziny. Przy obiedzie dzielili się swoją wdzięcznością z całego dnia.

Warto samemu wypróbować dziennik wdzięczności i zobaczyć, że one działają. Wdzięczność zmieniła życie wielu osób. Im jej więcej, tym więcej dobra w życiu.

Na stronie Gratefulness.org można znaleźć więcej zasobów na temat praktykowania wdzięczności.

Wykorzystanie mocy wdzięczności

Giacomo Bono, profesor na California State University w Fullerton, który stoi na czele badań nad wdzięcznością ostatnio stwierdził, że praktykowanie wdzięczności w młodym wieku sprzyja późniejszemu rozwojowi samokontroli i samoregulacji, które według niego są zasobami umożliwiającymi osiągnięcie życiowego sukcesu.

W​dzięczność jest dobra dla szkół, ponieważ pomaga uczniom poczuć większą więź ze szkołą, rodziną i społecznością. Ponadto wdzięczność pomaga wspierać pozytywne emocje, a z badań wiadomo, że pozytywne emocje pomagają uczniom w procesie uczenia się – poprzez ograniczenie reakcji stresowych.

Bono twierdzi, że wdzięczność może przejawiać się już u dzieci w wieku 6 lub 7 lat, łącząc pozytywne wydarzenia z ludźmi, którzy im pomagają. Zwykle jednak wdzięczność ma szanse w pełni się objawić w wieku 10–14 lat, kiedy uczniowie stają się mniej egocentryczni i rozwijają zdolność empatii.

Aby uruchomić mechanizm wdzięczności warto zachęcać uczniów, do zastanowienia się – dlaczego są wdzięczni. Rolą nauczyciela jest modelować takie zachowanie, aby uczniowie mogli głębiej zastanowić się, dlaczego są wdzięczni komuś lub za coś.

Wdzięczność w praktyce

W zeszłym roku Kimberly Schonert-Reichl, profesor na Uniwersytecie Kolumbii Brytyjskiej, pracowała nad interwencjami wdzięczności z 35 nauczycielami w ramach projektu badawczego dotyczącego uczenia się społeczno-emocjonalnego. Wspomina, jak ta praktyka całkowicie odmieniła jedną z klas drugich. W ciągu ośmiu tygodni poznawania koncepcji wdzięczności, uczniowie regularnie ją praktykowali i zaczęli korzystać z dzienników wdzięczności.

Uczniowie każdego ranka wbiegali do klasy, aby zapisywać w swoich dziennikach, za co są wdzięczni. Rodzice zauważyli, że zmieniło to rozmowy dzieci z nimi, więcej było o wdzięczności i uznaniu. Uczniowie zaglądali do swoich dzienników, gdy byli smutni lub zdenerwowani.

W obecnych czasach często skupiamy się na tym, co nie wychodzi, wdzięczność może zmienić nasze nastawienie na bardziej optymistyczne.

Wdzięczność jest trudna, szczególnie dla dzieci żyjących w trudnych warunkach. W szkole jest szansa, aby poznać życie ludzi w różnych warunkach, również w czasie wojny i docenić własne życie.

Nauczyciel może pokazać uczniom, za co sam jest wdzięczny, na przykład: mam ciepłą wodę w kranie, moja córka się do mnie uśmiecha, zjadłem pyszny obiad.

Można polecić uczniom napisanie listu w imieniu postaci historycznej, o której się uczą. W nim można zawrzeć przemyślenia, komu ta osoba mogła być wdzięczna.

Wdzięczność w programie szkolnym

Wielu edukatorów, uważa, że wdzięczność powinna być włączona w program szkolny, nie jako osobny przedmiot, ale jako część już wykładanych przedmiotów, na przykład przy nauce czytania, czy na lekcjach historii.

Można zaczynać lekcję od chwili zastanowienia się nad wdzięcznością – komu lub za co mogę być dziś wdzięczny/a, następnie można poprosić uczniów, aby zwrócili się do osoby w ławce i powiedzieli coś, za co są wdzięczni tej osobie lub komuś innemu. Można też podsumować wdzięczność w czasie rundy.

Podziękowanie

Modelowanie wdzięczności może następować poprzez podziękowania. Nauczyciel może być wdzięczny uczniom, a oni jemu. Nie muszą to być wielkie sprawy, chodzi o uświadomienie wdzięczności. Podziękowanie powinno być skoncentrowane na konkrecie, puste podziękowania i docenienia mogą być odbierane jako fałszywe.

Wdzięcznym można być za wiele spraw. Również na przykład za to, ze uczeń wykonuje dobrze swoje obowiązki.

Wskazówki do kultywowania wdzięczności

• Pomyśl o intencjach, kosztach i korzyściach.

Badacz Giacomo Bono sugeruje, że kiedy uczniowie wyrażają wdzięczność, nauczyciele powinni zachęcać ich do dostrzegania intencji (myśl stojąca za prezentem, który otrzymali), docenianie kosztów (które poniósł wyświadczający przysługę) i dostrzegania korzyści, które obdarowany otrzymał.

• Użyj dziennika wdzięczności.

W badaniu przeprowadzonym w 2008 roku przez Bono i Jeffreya Froh, zauważono, że uczniowie, którzy regularnie robili wpisy w dzienniku wdzięczności stawali się bardziej  optymistyczni i mieli bardziej pozytywne nastawienie do swoich doświadczeń szkolnych.

• Prowadź działania związane z wdzięcznością.

Poproś uczniów, aby napisali list z podziękowaniami do kogoś, komu są wdzięczni.  Można też organizować kręgi wdzięczności (lub tablice wdzięczności), podczas których (lub na których) uczniowie dzielą się z innymi swoją wdzięcznością.

• Połącz uczniów w pary.

Mona tak organizować proces uczenia się, aby uczniowie pracowali w parach o różnych zdolnościach, wtedy mogą uczyć się wzajemnie od siebie i być sobie za to wdzięczni.

• Pytaj uczniów.

Warto pytać uczniów o szczęśliwe chwile w ich życiu. Następnie można pogłębić pytanie: Czy ktoś ci pomagał? lub Czy ktoś pomógł ci pokonać trudności?. Warto, aby uczniowie uświadomili sobie role osób trzecich.

• Zachęcaj do pomocy innym.

Uczniowie, którzy mieli okazję pomagać, mogą zobaczyć świat z innej perspektywy, mogą również widzieć zmagania innych.

• Modeluj!

Kluczem do kultywowania wdzięczności jest uczynienie jej częścią  rutyny własnej i klasowej. Modelując wdzięczność, zachęcasz uczniów do robienia tego samego.

Inspiracja artykułem Sarah McKibben

https://www.ascd.org/el/articles/tapping-into-the-power-of-gratitude

Wdzięczność dyrektora

Wyrażanie wdzięczności i uznania mało kosztuje, a ma ogromne znaczenie. Jednak wielu ludzi nie docenia potęgi wdzięczności. Istnieje przekonanie, że po docenieniu może kogoś „zepsuć”. Dyrektorze zrób rachunek sumienia: kiedy ostatnio znalazłeś czas, aby podziękować komuś, najlepiej na piśmie (w spersonalizowanym e-mailu lub w odręcznej notatce)?  Kiedy ostatnio naprawdę komuś podziękowałeś, nie ograniczając się tylko do słowo – dziękuję?

Możliwe, że nie robiłeś tego ostatnio lub nie tak często, jak powinieneś, nie dlatego, że nie przykładasz do tego wagi, ale dlatego, że robienie tego wymaga czasu — a jedyne, czego dyrektorom brakuje, to czas. Dyrektorzy są zawsze zajęci, zbyt zajęci, jednak zaniedbywanie okazywania wdzięczności innym jest kosztownym błędem.

Czasami nauczyciele słuchają, co mówi dyrektor, a czasami czytają, co napisał, ale zawsze obserwują, co robi. Jeśli chcemy wydobyć z innych życzliwość , musimy ją wyraźnie okazywać, a prostym i odpowiednim sposobem na to jest -wyrażenie wdzięczności.

Dlaczego wdzięczność?

Wdzięczność jest integralną częścią empatii. Wyrażając naszą wdzięczność, doceniamy wsparcie i troskę innych osób oraz zauważamy ich uczucia i motywacje.

Dlaczego warto zacząć od empatii? Potrzebujemy milszego świata, a empatia, oparta na zrozumieniu innych, prowadzi do życzliwości. Empatia leży również u podstaw akceptowania różnorodności, co jest kolejnym obszarem, w którym musimy się rozwijać. Jeśli naprawdę chcemy rozwijać empatię wśród naszych uczniów i pracowników, jeśli chcemy być dyrektorem ds. empatii, możemy to zrobić poprzez modelowanie i okazywanie wdzięczności innym.

Zwyczaj okazywania wdzięczności

Nawyki to potężna sprawa, dlatego warto wyrobić w sobie nawyk pisania listu z podziękowaniami (do wybranego nauczyciela), każdego dnia lub zobowiązać się do napisania pięciu notatek na końcu tygodnia? Posiadanie ustalonego harmonogramu może przynieść duże korzyści i doprowadzić do zwyczaju. A nagrodą będzie, zauważenie, że docenianie jest zaraźliwe i można zaobserwować, że wraca.

Warto włączyć w podziękowania nauczycieli, którzy nie są wybitni. Na przykład pochwalić osobę, która zawsze się uśmiecha lub kogoś kto nigdy się nie poddaje. Największą siłę ma docenienie w postaci ręcznego listu. Ale można też wysłać e-maila lub tylko wypowiedzieć docenienie.

Istotne jest, aby być w docenieniu konkretnym, trzeba doceniać za coś. Nie zawsze za efekt, gdyż tak samo ważny jest włożony wysiłek.

Można wprowadzić zwyczaj w postaci poświęcenia pierwszych chwil rady pedagogicznej na docenienia i wyrazy wdzięczności. Można poprosić nauczycieli, aby w tym czasie napisali kilka słów podziękowania do dowolnej osoby. Można poprosić, aby uczestnicy spotkania odwrócili się do osoby siedzącej obok i podziękowali jej za coś, co wydarzyło się w ciągu ostatniego tygodnia, za co czują wdzięczność. Można też rozpoczynać spotkanie od publicznego wyrażania wdzięczności za coś lub komuś.

Inspiracja artykułem Thomasa Hoerra autora  sześciu innych książek — Becoming a Multiple Intelligences School , The Art of School Leadership , School Leadership for the Future , Fostering Grit , The Formative Five , Taking Social-Emotional Learning Schoolwide — oraz ponad 160 artykułów, w tym „The Principal Connection ” kolumna w Educational Leadership .

https://www.ascd.org/blogs/hey-principals-lets-show-some-gratitude