W swoim komputerze znalazłam zapis dotyczący technik OK, nie pamiętam skąd się tam wziął i ma na pewno wiele lat, ale myślę, że warto to nich wspomnieć, szczególnie przypisując im strategie OK. Wtedy techniki prowadzą do wykorzystywania świadomego oceniania kształtującego.
Na początek przypomnę treść strategii OK, które dobrze opisują oceniania kształtujące:
- Określanie i wyjaśnianie uczniom celów uczenia się i kryteriów sukcesu.
- Organizowanie w klasie dyskusji, zadawanie pytań i zadań dających informacje, czy i jak uczniowie się uczą.
- Udzielanie uczniom takiej informacji zwrotnej, która przyczyni się do ich widocznych postępów.
- Umożliwianie uczniom, by korzystali wzajemnie ze swojej wiedzy i umiejętności.
- Wspomaganie uczniów, by stali się autorami procesu swojego uczenia się.
TECHNIKI
- Wzajemne pytania
Uczniowie pracują w parach, każdy uczeń wymyśla określoną liczbę pytań związanych z tematem, zadaje je partnerowi, który na nie odpowiada.
Pomaga to przede wszystkim w II strategii, ale również w V, gdyż promuje samodzielność i refleksję ucznia.
- 5 głównych pojęć
Każdy z uczniów w swoim zeszycie zapisuje wybrane przez siebie – 5 głównych pojęć związanych z danym tematem. Do każdego pojęcia dopisuje znaczenie tego pojęcia i dlaczego ono jest ważne. Jest to praca indywidulana, ale po jej wykonaniu uczniowie mogą skonsultować w parze lub małej grupie swoje zapisy.
Technika I, II, IV i V strategii. I i V – gdyż pomaga uczniom w refleksji nad tym czego się uczą, IV – gdyż organizuje wzajemne uczenie się i II – pomaga w nawiązaniu dialogu pomiędzy uczniami.
- List/Pocztówka
Uczeń wybiera sobie dwie postacie historyczne żyjące w tym samym okresie. Pisze krótki list w imieniu jednej postaci do drugiej na temat wydarzeń, które w tym czasie miały miejsce.
I strategia – gdyż pogłębia zrozumienie celu i V – gdyż promuje wyrażanie własnych opinii.
- Mapa myśli lub kolaż
Uczniowie wykonują mapę myśli dotyczącą poznawanego tematu. Może to być mapa w formie rysunku lub kolażu zdjęć. Ważne jest, aby uczniowie potrafili wytłumaczyć powiązania pomiędzy pojęciami. Technika przydatna przy podsumowaniu i powtórzeniu,
Ta technika jest formą refleksji i podsumowania, czyli sprzyja strategii I i wspomaga strategię V, gdyż opiera się na własnym myśleniu uczniów.
- Pokazywanie pojęć
Technika stosowana na podsumowanie tematu. Uczniowie pracują w dwóch zespołach. Każdy zespół określa ważne dla tematu pojęcia, deleguje jednego członka zespołu, aby bez słów pokazał drugiemu zespołowi to pojęcie. Po odgadnięciu hasła role zespołów się zmieniają.
Innym wariantem może być technika na początek zajmowania się tematem. Wtedy nauczyciel podaje uczniom terminy do pokazania. Przy tym wariancie nauczyciel może się zorientować, co uczniowie już na dany temat wiedzą o następnie zacząć temat już we właściwym miejscu.
Oba warianty pomagają uczniom w osiąganiu celu lekcji – I strategia. Poprzez pracę zespołową pomagają w IV strategii.
- Wyjściówki
Na koniec zajęć każdy uczeń losuję pytanie i na nie odpowiada:
- Jaki cel był dzisiejszej lekcji i co robiliśmy, aby go osiągnąć?
- Po czym poznam, że cel lekcji osiągnąłem?
- Czego się dzisiaj nauczyłem?
- Jak mogę zastosować to czego się nauczyłem?
- Jakie mam pytania na ten temat?
Następnie uczniowie mogą spotkać się w grupach odpowiadających na to same pytanie i podzielić się swoimi odpowiedziami.
Inna wersja wyjściówek polega na napisaniu przez każdego ucznia odpowiedzi na wybrane pytanie i pozostawienie jej w widocznym miejscu, aby reszta uczniów i nauczyciel mogli się z nią zapoznać.
Pracuje tu przede wszystkim strategia I – w odniesieniu do celu i kryteriów sukcesu i strategia V – jako samodzielna refleksja.
- 3-2-1
Uczniowie w parach rozmawiają o 3 rzeczach, których się nauczyli, 2 rzeczach, których nadal chcą się nauczyć, i 1 pytaniu, które na razie pozostaje dla nich bez odpowiedzi. Pytania uczniów mogą być spisane i posłużyć do wyjaśnienia wątpliwości związanych z tematem.
Technika na podsumowanie tematu, odnosi się do I i V strategii – jako samodzielna refleksja i do II i IV – jako możliwość dialogu i współpracy uczniów.
- Cztery rogi
Nauczyciel zadaje uczniom pytanie z czterema możliwymi odpowiedziami – A, B, C, D. Uczniowie wybierają odpowiedź i kierują się do rogu sali oznaczanym daną literą. Tam wspólnie uzgadniają powody wybrania danej opcji. Dalej następuje prezentacja opinii.
Technika pomaga w głębszym zrozumieniu tematu (I strategia), dialogu (II strategia).
- Światła
Każdy z uczniów ma trzy kolory świateł: zielony – wszystko rozumiem, żółty – mam wątpliwości i czerwony – nie rozumiem. W czasie wykładu nauczyciela uczniowie stale pokazują odpowiednią kartę.
Karty świateł można wykorzystywać również do samooceny uczniowskiej.
Ta prosta technika służy prawie wszystkim strategiom: I – refleksja nad osiągnięciem celu, II – informacja zwrotna dla nauczyciela od uczniów, III – możliwość wykorzystania informacji do oceny kształtującej, V – samoocena uczniowska.
Nauczyciel prosi uczniów, aby podsumowali to czego się nauczyli w 140 znakach (jak na twitterze).
Pomaga to uczniom w zwięzłym podsumowaniu.
Jako posumowanie pomaga ta technika w I i V strategii
- Zdania podsumowujące
Nauczyciel rzuca kostką lub w inny sposób losuje jedno ze zdań do dokończenia przez uczniów:
- Chcę zapamiętać…
- Dziś nauczyłem się, że ….
- Jednym zdaniem, mogę powiedzieć, że najważniejsze dla mnie było ….
- Wcześniej już wiedziałem, że ….
- Nadal nie jestem pewien…
- Zaskoczyło mnie, że….
Uczniowie kolejno się wypowiadają lub zapisuje swoją odpowiedzi na kartce, którą pozostawiają nauczycielowi.
Innym wariantem jest rzut kostka wykonany przez uczniów siedzących w tej samej ławce i dokończenia wylosowanego zdania.
Jest to technika podsumowania, czyli I i V strategia, ale też II, gdyż nauczyciel otrzymuje informację zwrotną do uczniów.
- Opinia
Nauczyciel na koniec lekcji prosi uczniów o odpowiedź na dwa pytania:
- Co podobało ci się w lekcji?
- Co można byłoby zrobić inaczej?
Nauczyciel zbiera wypowiedzi uczniów i bierze je pod uwagę przy planowaniu następnych lekcji – II strategia.
- Cytat
Na początku lekcji nauczyciel zapowiada, że uczniowie mają zapisać kilka cytatów z tego, co mówił w czasie lekcji nauczyciel lub uczniowie. Uczniowie powinni być gotowi, aby wyjaśnić dlaczego dany cytat jest dla nich ważny. Ta technika pomaga uczniom w skupieniu się na toku lekcji, wspomaga II i V strategię.
- Dwie gwiazdy i jedno życzenie
Technika używana w ocenie koleżeńskiej (IV strategia) i w informacji zwrotnej formułowanej przez nauczyciela (III strategia).
Zamiast odniesienia się w informacji zwrotnej do wszystkich zapowiedzianych kryteriów sukcesu osoba oceniająca wybiera tylko dwa aspekty wykonane dobrze (2 gwiazdy) i jeden, który warto zmienić (życzenie).
- Praca wzorcowa
Nauczyciel przed wykonaniem przez uczniów pracy pokazuje im dobrze wykonaną pracę i pyta ich dlaczego ta praca jest dobra. Uczniowie formułują samodzielnie kryteria sukcesu, czyli technika wspomaga I strategię.
- Techniki zadawania pytań
Nauczyciel wprowadza zwyczaje dotyczące pozyskiwania od uczniów odpowiedzi. Na zadawane przeze niego pytanie „otwarte”. Polegają one na :
- Niepodnoszeniu rąk, a w zamian losowaniu uczniów do odpowiedzi.
- Ustalania czasu poświęconego na szukanie przez uczniów odpowiedzi.
- Szukanie odpowiedzi w parach.
- Uznawanie błędu jako sposobu uczenia się.
- Technika wspierająca II strategię.