Ocena wykonania projektów nie jest prosta. Dzięki projektowi uczniowie rozwijają tak wiele umiejętności, że może być trudno zdecydować, co, jak i kiedy oceniać.
Można i powinno się ustalić i przekazać uczniom, co będzie oceniane w projekcie. Jednak te ustalenia zwykle dotyczą efektu, czyli są oceną podsumowującą wykonaną pracę.
Projekt jest świetną okazją do wykorzystania oceny kształtującej, aby zapewnić dobrą ocenę sumującą na koniec. Czyli ocena kształtująca jako pomoc w wykonaniu projektu. Aby nauczyciel mógł udzielać oceny kształtującej, w trakcie realizacji przez ucznia lub przez zespół uczniów projektu, musi towarzyszyć uczniom w pracy. Nie oznacza to, że ma razem z uczniami wykonywać projekt, na pewno nie, ale ma być świadomy, jak przebiega proces, aby pomagać uczniom i dawać użyteczne wskazówki.
Do tego służą „stop klatki”. W każdej z nich nauczyciel lub inni uczniowie mogą (na danym etapie realizacji projektu) przekazać ocenę w postaci informacji zwrotnej. Taki przystanek pozwala omówić postępy w realizacji projektu, uniknąć błędów, daje też uczniom poczucie bezpieczeństwa, że podążają w dobrym kierunku.
Jeśli nie ma takiej oceny bieżącej, to uczniowie mogą kontynuować błędy i ich projekt może nie osiągnąć zakładanego celu. Jeśli otrzymują ocenę dopiero na koniec, to jest ona już spóźniona, często taka ocena końcowa wywołuje wtedy frustrację, spowodowaną tym, że wcześniej nie zostały udzielone wskazówki, które mogłyby wpłynąć na wynik końcowy.
Ocena kształtująca przekazywana na bieżąco umożliwia dyskusję nad procesem. Uczniowie mogą wyjaśnić swój proces uczenia się i sami zobaczyć, czy zaplanowali właściwą drogę. Pomóc mogą pytania nauczyciela typu: Jak do tego doszedłeś?; Dlaczego obrałeś(-aś) tę drogę?; Czy miałaś(-eś) inny pomysł?; Czy sposób podejścia do problemu przybliża cię do osiągnięcia celu? itp. Nauczyciel prosi uczniów o wyjaśnienie udzielanej przez nich odpowiedzi. Taka rozmowa z w trakcie realizacji zadania pobudza refleksję ucznia. Dzięki niej nauczyciel widzi proces myślenia ucznia, jego umiejętności krytycznego myślenia i stopień opanowania koncepcji i treści. To jest sedno oceniania kształtującego.
Do oceniania kształtującego projektu mogą być pomocne ściany projektowe.
Każdy zespół projektowy tworzy plakat, który towarzyszy realizacji projektu. Na początku pojawia się tam harmonogram, terminy, posiadane zasoby i te których będzie zespół potrzebować. W miarę rozwoju projektu uczniowie dopisują kolejne etapy, np. wybór sposobu pracy, podział odpowiedzialności itp. Inne osoby z klasy mają wgląd w plakat. Może być też miejsce na plakacie na ocenę koleżeńską. Ściany projektowe, mogą być powieszone w sali lekcyjnej na ścianie lub mogą być zamieszczone w internecie.
Ściany projektowe mogą być wykorzystane do wspomnianych wcześniej stop klatek, jako konsultacja pracy zespołu z nauczycielem.
Taki system pracy nad projektem przyda się uczniom w ich pracy w dorosłym życiu. Uczy, że ważny jest proces, a nie sam wynik i dzięki ocenie, w trakcie realizacji projektu, efekt może być znacznie lepszy.
Ważnym aspektem oceny kształtującej przekazywanej na bieżąco jest to, że zapobiegamy frustracji związanej z oceną sumująca, której już nie można zmienić.
Inspiracja artykułem Cecylii Cabrera Martirena