Nauczyciele zachwyceni osiągnięciami uczniów, doceniając ich, mówią: „Jestem z ciebie taki dumny”. Nie jest to jednak najlepsze docenianie, bo jest skupione na tym, co odczuwa nauczyciel, a nie na tym co zrobił uczeń. Co można powiedzieć zamiast -„Jestem z ciebie dumny”?
1. „Cieszę się, powiedz mi coś więcej”
Takie zdanie daje uczniowi możliwość wypowiedzi, pokazania i docenienia swojego sukcesu. Ta strategia pozwala uczniowi ponownie przeżyć chwilę i zwiększyć swoje poczucie szczęścia. Daje możliwość wybrania przez ucznia, tego czym chce się podzielić.
- „Czujesz się ….” – zadowolony, szczęśliwy, usatysfakcjonowany itd.
Takie stwierdzenie zwraca uwagę na emocje, które towarzyszą uczniowi i pomaga lepiej przeżyć sukces. Można wesprzeć wypowiedź rozwijając ją o swoje docenienie np.: „Wow! To takie ekscytujące. Musisz czuć się naprawdę dumny” lub „Wiem, jak ciężko pracowałeś. To wielkie osiągniecie z twojej strony, myślę że czujesz wielką satysfakcję”
Może się zdarzyć, że nie całkiem trafnie określimy emocje ucznia, wtedy powinniśmy dać mu szansę wyjaśnienia, jakie są jego odczucia.
- „Co zrobiłeś, aby się tak stało?”
Takie pytanie pomaga uczniowi w uświadomieniu sobie podjętych wyborów i wysiłku jakich dokonał, aby osiągnąć sukces. Pokazuje uczniowie, że sukces zawdzięcza swoim działaniom, a nie tylko udało mu się, Pełna wypowiedź może brzmieć tak: „Dostałaś 5 z testu z matematyki! To fantastycznie Musisz czuć się naprawdę szczęśliwa. Co zrobiłeś, żeby tak się stało?”
Niektórym uczniom trudno jest odpowiedzieć na to pytanie. Mogą powiedzieć np.: „Nie wiem” lub „Chyba test był po prostu łatwy”. W takim przypadku można dodać własne obserwacje np.: „Zauważyłem, że w tym tygodniu pracowałaś z Jankiem nad matematyką i odrobiłaś wszystkie zadania domowe”.
- „Doceniam …”; „Podziwiam …”
Docenienie jest docenieniem, gdy odnosi się do konkretu i pracy ucznia. Czyli nie – „Doceniam, że byłeś pierwszy w wyśigu”, ale „Doceniam, pracę którą włożyłeś w treningi, które doprowadziły Cię do zwycięstwa.”.
Odnotowanie pozytywnych działań szczególnie przydaje się przy docenianiu całej klasy np.: „Zauważyłem, że każdy uczeń przynajmniej raz uczestniczył w dyskusji klasowej”; „Doceniam, że wszyscy jesteście punktualni. Dzięki temu możemy wystartować wszyscy razem”.
Docenianie nie musi dotyczyć tyko spektakularnych sukcesów ucznia, może to być np.: „Podziwiam twoją wytrwałość w nadrabianiu zaległości po długiej nieobecności”.
Zdanie – „Jestem z ciebie dumny” sugeruje, że uczniowie powinni pracować, aby zadowolić nauczyciela, a – „Podziwiam” mówi im, że charakteryzują ich cechy, które nauczyciel docenia.
Jednak zdanie – „Jestem z ciebie/was dumny” jest też dla uczniów wzmacniające. Szczególnie dla ucznia, który nie jest siebie pewny i potrzebuje dorosłego, który za nim stoi. Ten komunikat pokazuje uczniowi, że jest zauważony, doceniony i ma wsparcie nauczyciela.
Można pomyśleć nad formą doceniania, w informacji zwrotnej przekazywanej uczniowi. Najlepiej, gdy część doceniająca w informacji zwrotnej nie stawia nauczyciela w centrum — jako osoby obdarzającej aprobatą lub dezaprobatą. Zamiast tego, docenienie w informacji zwrotnej powinno wspierać w uczniach samoświadomość i zaufania do siebie.
Inspiracja artykułem Tarny Wilson