- Błędne przekonanie nr 1: Im ciężej pracuje nauczyciel nad informacją zwrotną, tym więcej uczeń się z niej uczy.
- Błędne przekonanie nr 2: Informacja zwrotna jest obiektywna
- Błędne przekonanie nr 3: Czym obszerniejsza informacja zwrotna, tym, tym intensywniejsze uczenie się ucznia.
- Błędne przekonanie nr 4: Stopnie są informacją zwrotną.
Jako nauczyciele spędzamy mnóstwo czasu na przekazywaniu uczniom informacji zwrotnych dotyczących ich pracy. Czas, który spędzamy na korygowaniu błędów popełnianych przez uczniów, jest przez nas uznawany za wyraz troski o uczniów. Jeśli jednak uczniowie z naszych informacji nie skorzystają, to wysiłek idzie na marne. Warto zatem zweryfikować własne wyobrażenia i informacji zwrotnej.
Błędne przekonanie nr 1: Im ciężej pracuje nauczyciel nad informacją zwrotną, tym więcej uczeń się z niej uczy.
John Dewey powiedział, że uczniowie uczą się nie z doświadczenia, ale z refleksji nad doświadczeniem. To samo dotyczy informacji zwrotnych – uczniowie nie uczą otrzymując informację zwrotną, ale wtedy, gdy ją analizują i z niej korzystają. Innymi słowy, uczniowie uczą się z komentarzy nauczycieli, tylko wtedy, gdy informacja zwrotna jest dialogiem pomiędzy nauczycielem i uczniem.
Uczniowie mogą nie wiedzieć, co zrobić z otrzymanymi informacjami zwrotnymi, ani jak się z nich uczyć. Nauczyciele mogą/powinni zadbać o to, aby uczniowie mieli czas przeczytać i analizować otrzymane informacje zwrotne.
Zdaniem profesora Dylana Wiliama informacja zwrotna powinna skutkować myśleniem uczniów.
Do myślenie mogą zachęcić ucznia pytania zadawane przez nauczyciela. Chodzi o to, aby zaangażować uczniów w dialog.
Czyli nie obfitość i praca włożona w informację zwrotna, tylko jej jakość i wykorzystanie przez ucznia.
Błędne przekonanie nr 2: Informacja zwrotna jest obiektywna.
Drugie nieporozumienie jest subtelniejsze. Jest to przekonanie, że informacja zwrotna jest obiektywna i że te same słowa będą odbierane w ten sam sposób przez wszystkich uczniów. Mamy w klasie szkolnej różnych uczniów i nie można ich traktować tak samo. Mają inne potrzeby, zdolności i preferencje.
Wpływa to na sposób, w jaki uczniowie odbierają informację zwrotną. Kluczem dotarcia do ucznia są – dobre relacje, wzajemne zaufanie i wiara w możliwości ucznia.
Najpierw trzeba zadbać o dobre relacje, a potem dostosować informację zwrotną do potrzeb indywidulanego ucznia.
Sprawdzeniem, czy informacja zwrotna jest trafna jest uzyskanie od ucznia odpowiedzi na pytanie: Czy moja informacja zwrotna pomogła Ci się uczyć?
Błędne przekonanie nr 3: Czym obszerniejsza informacja zwrotna, tym, tym intensywniejsze uczenie się ucznia.
Prawda jest taka, że liczy się jakość, a nie ilość.
Przekazywanie zbyt dużo informacji w komentarzu do pracy ucznia może owocować trzema błędami:
- Po pierwsze, ilość może przytłoczyć ucznia i nie będzie on w stanie rozróżnić, która informacja zwrotna jest najistotniejsza.
- Po drugie – pamięć robocza ucznia może zostać przeciążona wieloma złożonymi zadaniami poznawczymi, co może uniemożliwić wykorzystanie wskazówek.
- Po trzecie – wiele informacji w komentarzu nauczyciela może zniechęcić ucznia do zapoznania się z nią.
Tendencja wielu nauczycieli jest koncentracja na efekcie wykonanej pracy, czyli na tym, co już jest przeszłością. Zamiast tego powinniśmy się skupić na wskazówka dla przyszłości, co ma uczeń robić, aby jego praca w przyszłości była lepsza. Profesor Dylan Wiliam twierdzi: „Głównym celem informacji zwrotnej jest poprawa zdolności ucznia do wykonywania zadań, których jeszcze nie próbował”*
Samo skupienie się na przeszłości nie pomoże uczniom w doskonaleniu przyszłej pracy. Potrzebne są wskazówki na przyszłość. Można poprosić uczniów, aby sami zastanowili się, co powinni zrobić następnym razem.
Legendarny nauczyciel angielskiego w Philips Academy komentował eseje swoich uczniów kredką. Gdy, go pytana – dlaczego, odpowiadał, że pisząc kredka trzeba pisać duże litery i w ten sposób ogranicza swoje komentarze. Ten przykład pokazuje, jak można samemu zadbać o zwięzłość
Błędne przekonanie nr 4: Stopnie są informacją zwrotną.
Oceny i opinie są różne. Uczniowie mogą efektywnie uczyć się, wykorzystując informacje zwrotne, ale znacznie trudniej jest im uczyć się, jeśli otrzymują zamiast informacji zwrotnej – stopień. Jeśli uczeń otrzymuje informację zwrotną do swojej pracy i jednocześnie stopień, to wtedy skupiają się tylko na stopniu i na porównaniu go ze stopniami innych uczniów. Najlepiej stosować tylko jeden ze sposobów oceniania.
Można też odroczyć wystawienie stopnia, aż do czasu, gdy uczeń wykorzysta informację zwrotna do poprawy pracy.
Moim zdaniem, rozsądne byłoby ocenienie stopniem pracy poprawionej. Jeśli uczniowie oczekują stopni ze swojej pracy, to można pierwotna pracę oceniać przy pomocy informacji zwrotnej, a prace poprawioną przy pomocy stopnia.
Przekazywanie informacji zwrotnej jest zaproszeniem do intencjonalności. Dzięki większej przejrzystości pedagogicznej możemy znacznie zwiększyć uczenie się uczniów i zrobić to w sposób, który pomoże uczniom być bardziej aktywnymi, rozważnymi uczestnikami własnego uczenia się. Możemy pojmować siebie i swoją rolę w nowy sposób — taki, w którym mierzymy naszą troskę o uczniów nie pod względem ilości udzielanych przez nas informacji zwrotnych, ale pod względem ilości czasu i wskazówek, jakie dajemy uczniom, aby się nad tym zastanawiali.
Inspiracja artykułem Andre Housiaux i Bowman Dicson.
https://www.ascd.org/el/articles/less-work-more-learning-the-promise-of-effective-feedback
*Wiliam, D. (2016). The secret of effective feedback. Educational Leadership, 73(7)