Trudno dać dokładne wytyczne do formułowania i przekazywania informacji zwrotnych. W tym wpisie zajmiemy się trzema wskazówkami: o relacjach, o zwartości i o wykorzystaniu.
1) Zacznij od solidnej, opartej na zaufaniu relacji.
Informacje zwrotne pochodzące od kogoś, kogo znasz, komu ufasz i z którym masz znaczący związek, są znacznie bardziej wiarygodne i łatwiejsze do przyjęcia.
Otrzymujący informację zwrotną obawiają się nie samej informacji zwrotnej, ale jej posłańca. Bardzo trudno skorzystać z informacji zwrotnej, jeśli jesteśmy przekonani, że nadawca nas nie ceni, ani nie darzy szacunkiem. Odbiorca musi być przekonany, że udzielający informacji zwrotnej ma dobre intencje i naprawdę chce pomóc.
Dotyczy to zarówno osób dorosłych, jak i uczniów.
2) Co powinieneś zawrzeć w informacji zwrotnej?
Ważne jest, aby otrzymujący informację zwrotną wiedział, że będzie ona zawierała też pozytywne aspekty oceny. Komunikaty powinny być przejrzyste, szczegółowe i przede wszystkim życzliwe dla odbiorcy.
Nauczyciele często myślą, że najbardziej pomaga konstruktywna krytyka. Uczniowie oczekują wskazówek do poprawy swojej pracy, są rozczarowani jedynie „pustymi” pochwałami. Jest w tym dużo racji, ale krytyka musi łączyć się ze wsparciem i wiarą w możliwość poprawy. Jednak trzeba zrównoważyć, docenienia i wskazania błędów.
Warto też pamiętać, aby informacja zwrotna nie była za długa i nie odnosiła się do zbyt wielu aspektów. Lepiej – mniej, co w tym przypadku przekłada się na więcej, bo lepiej jest zagłębić się w dwie sprawy do poprawy, niż dać 20 wskazówek, których uczeń nie jest w stanie przeanalizować.
Informacja zwrotna powinna zawierać informacje, co uczeń zrobił dobrze i co i jak ma poprawić oraz wskazówki, jak może się dalej rozwijać.
3) Odpowiedz sobie na pytanie: dla kogo jest informacja zwrotna?
Oczywiście odpowiesz – dla jej odbiorcy, w naszym przypadku dla ucznia. Jednak nie zawsze tak jest. Nauczyciel przekazuje informację zwrotną, gdyż uważa, że jest to jego obowiązek. A prawda jest taka, że to uczeń ma z niej odpowiedzialnie skorzystać. Tę odpowiedzialność nauczyciel, świadomie powinien uczniom przekazać. Najlepszą formą jest zachęcenie uczniów do dialogu. Można zadać uczniowi pytanie z prośbą o odpowiedź lub zachęcić go do dyskusji. Uczeń nie ma bezkrytycznie przyjmować uwagi nauczyciela, może mieć własną opinię.
Jeśli uda się nauczycielowi wejść w dialog z uczniem, to uczeń będzie widział sens informacji zwrotnej, będzie jej oczekiwał, gdyż będzie miał możliwość odniesienia się do niej.
Dobrym sposobem jest przejście na ocenę koleżeńską (przy pomocy informacji zwrotnej). Ona zachęca uczniów do dialogu i analizy oceny. Przechodzenie na ocenę koleżeńską wymaga czasu i wysiłku w postaci nauczenia uczniów formułowania i przekazywania informacji zwrotnej.
Przekazywanie informacji zwrotnej nie kończy się na samym jej przekazaniu. Trzeba zadbać, aby uczeń z informacji skorzystał. Można polecić uczniom analizę informacji zwrotnych w parach, zapytać ich o to, jak skorzystali z informacji zwrotnej, można dać dodatkowe polecenie rozwijające ucznia, zapytać o zastosowanie wiedzy,
Informacja zwrotna bez jej wykorzystania przez otrzymującego traci sens.
Jednak najlepsza moim zdaniem wskazówka dotycząca informacji zwrotnej i jej doskonalenia, polega na zapytanie uczniów:
- Jak skorzystali z informacji zwrotnej, czy była pomocna
- Czy uczeń wie, co zrobił dobrze?
- Czy uczeń wie, co zrobił źle i jak ma poprawić?
- Czy uczeń otrzymał wskazówki, co ma zrobić w przyszłości?
Autorka Kate Stoltzfus artykułu, z którego korzystam, oparła wskazówki na artykule, nieżyjącego już eksperta od nauczania – Granta Wigginsa (https://www.ascd.org/el/articles/seven-keys-to-effective-feedback ). Polecam gorąco zapoznanie się z tym artykułem.
W tym wpisie zajęłam się tylko trzema wskazówkami, a w artykule jest ich więcej.
Link do artykułu: