Według neurobiologów Blake Richardsa i Paula Franklanda celem zapamiętywania jest nie tylko dokładne przechowywanie informacji, ale również selekcja informacji na potrzebne i niepotrzebne ze względu na przetrwanie gatunku. Patrząc z tej perspektywy, zapominanie nie jest porażką pamięci, może to wręcz być inwestycja w bardziej optymalną strategię zapamiętywania.
Pamięć stanowi coś na kształt pajęczyny wspomnień złożonej z milionów neuronowych połączeń. Gdy dowiadujemy się czegoś nowego wpasowujemy to w tę sieć.
Myślę, że miedzy innymi, dlatego tak ważne jest połączenie nowej wiedzy z tym, co już uczeń wiedział wcześniej. Nowa wiedza wpasowuje się w istniejącą już sieć. Cenne są pytania nauczyciela: Z czym Ci się to kojarzy? Co już na ten temat wiesz? Czy to się czymś różni itp.
Hermann Ebbinghaus w latach 80. XIX wieku określił krzywą zapominania , czyli miarę tego, jak szybko zapominamy. W swoich eksperymentach odkrył, że bez żadnego wzmocnienia lub połączenia z wcześniejszą wiedzą, informacje są szybko zapominane — około 56 procent w ciągu godziny, 66 procent po dniu i 75 procent po sześciu dniach.
Neurobiolodzy pod przewodnictwem Richarda Cho, wyjaśniają że kiedy neurony są często pobudzane, połączenia synaptyczne są wzmacniane; odwrotnie jest w przypadku neuronów, które są rzadko pobudzane. Znane jest to jako plastyczność synaptyczna i wyjaśnia, dlaczego niektóre wspomnienia trwają, a inne zanikają. W takim razie, zalecane jest wielokrotne uzyskiwanie dostępu do przechowywanej, ale zanikającej pamięci, aby ponownie uruchamiać sieć neuronową, która zawiera pamięć i koduje ją głębiej.
Naukowcy pokazali również, że nie wszystkie nowe wspomnienia są sobie równe. Na przykład, dwa zestawy liter różnie są zapamiętywane:
- NPFXOSK
- POMARAŃCZE
Drugi zestaw liter jest bardziej zapadający w pamięć, gdyż ma więcej połączeń z innymi neuronami, uruchamia wspomnienie. Zestaw liter NPFXOSK jest losowy i niespójny, podczas gdy słowo POMARAŃCZE kojarzy się z obrazem już znanym.
Wydaje się to oczywiste, ale warto o tym pamiętać, gdy wprowadza się nowe pojęcia o trudnych nazwach, one będą trudniej zapamiętywane, niż te których nazwa jest kojarzona z czymś już znanym.
Pięć strategii, które mogą zastosować nauczyciele, aby pomoc uczniom w zapamiętywaniu. Oparte są o zasadę budowania, jak najwięcej połączeń z tym, co już jest w pamięci uczniów i połączeń z innymi dziedzinami wiedzy.
- Wyjaśnienia innym
Uczniowie wyjaśniają rówieśnikom to, czego się nauczyli, wtedy zanikające wspomnienia są reaktywowane i wzmacniane. Ta strategia nie tylko pomaga w zatrzymaniu czegoś w pamięci, ale także zachęca do aktywnej nauki (Sekeres i in., 2016 ).
Dlatego zalecane jest wzajemne nauczanie.
- Efekt odstępu
Powracanie do kluczowych idei w ciągu roku szkolnego. Badania pokazują, że uczniowie osiągają lepsze wyniki w nauce, gdy mają wiele okazji powrotu do już poznanych treści.
Dlatego nie powinno się uznawać, że coś zostało już opanowane i przechodzić do następnych treści. Lepiej nawiązywać do tego, co już było. Na przykład nauczyciel może naświetlić jak dany temat łączy się z poprzednimi lub dokonać krótkiego powtórzenia (Carpenter i in., 2012 ; Kang, 2016 ).
Warto stosować nauczanie spiralne.
- Częste testy praktyczne
Stosowanie testów przypinających już opanowane treści. Takie testy nie powinny być oceniane. Może być to gra, quiz pokazujący uczniom, co zapamiętali (Adesope, Trevisan i Sundararajan, 2017 ; Butler, 2010 ; Karpicke, 2016 ). Takie powracanie do materiału już opanowanego, powoduje, że jest on bardziej zapamiętywany.
- Przeplatanie pojęć
Zamiast koncertować się na jednym temacie, lepiej mieszać podobne zagadnienia. Przeplatanie zmusza uczniów do myślenia na bieżąco i głębiej (Rohrer, 2012 ; Rohrer, Dedrick i Stershic, 2015 ).
Może to się wydawać nieintuicyjne, ale badania wskazują, że lepiej przeplatać. Niż uczyć liniowo.
- Połączenie z obrazami
Przedstawienie wizualne może pomóc w zapamiętywaniu. Łatwiej jest zapamiętać to, co zostało przeczytane i zobaczone, niż jedno i drugie osobno (Carney & Levin, 2002 ; Bui & McDaniel, 2015 ).
Dlatego warto kojarzyć pojęcia z obrazami, na przykład – zapamiętywać daty i numery poprzez skojarzenia z obrazem.
Podsumowując, nauczyciel może:
- Organizować naukę poprzez wzajemne nauczanie.
- Powracać często do treści już opanowanych.
- Polecać uczniom rozwiązywanie testów przypominających.
- Przeplatać treści z różnych dziedzin.
- Łączyć treści z obrazami
Inspiracja artykułem mojego ulubionego autora – Youki Terada
https://www.edutopia.org/article/why-students-forget-and-what-you-can-do-about-it