W tym wpisie pomysły dziesięciu nauczycielek z inicjatywy Frajda z nauczania dotyczące alternatywnych metod sprawdzania wiedzy i umiejętności uczniów:
Grażyny Bogusławskiej (j. francuski), Beaty Fiszer (j. polski), Basi Jaworowicz (fizyka), Magdy Niedzieli (edukacja wczesnoszkolna), Malwiny Kiełbratowskiej (j. polski), Bożeny Sozańskiej (chemia), Urszuli Lach (edukacja wczesnoszkolna), Patrycji Doroszewskiej Olenader (j. niemiecki), Beaty Wilmanowicz (religia i edukacja wczesnoszkolna) i Bożeny Rakowskiej (edukacja wczesnoszkolna)
Wszystkie pomysły nie wymagają dodatkowych nakładów finansowych, można je przygotować samodzielnie, są atrakcyjne dla uczniów, przełamują „nudę lekcji”, przeważnie polegają na udziale w grze, często mogą być wykonywane zespołowo – Bogactwo pomysłów!
- Grażyna Bogusławska, nauczycielka języka francuskiego na emeryturze
Jako osoba ucząca języka obcego (francuskiego) i osoba lubiąca gry i zabawy podrzucam moje pomysły, choć być może nie są to pomysły sprawdzające a utrwalające wiedzę (ta refleksja przyszła mi do głowy jak już spisałam przykłady…)
1/ przygotuj grę memory (wszyscy chyba ją znają) z nowego słownictwa (np. ubrania, meble, zawody itp). Na połowie kart mogą być rysunki na drugiej nazwa albo na jednych nazwa po polsku a do pary odpowiednik po francusku.
2/ przygotuj np. 5 kart do gry w tabu, każda karta wygląda tak, że u góry karty jest słowo które trzeba zgadnąć a pod nim 5-6 słów potrzebnych do definicji, których nie można użyć – są tabu. Np. przy słowie samolot nie możesz użyć: latać, skrzydła, transport, maszyna. Uczniowie grając w grę mają za zadanie opisać dane słowo przy pomocy innych słów (bez słów tabu).
3/ narysuj komiks (rysunki nieważne, ważne dymki czyli wypowiedzi bohaterów) – ćwiczymy różne typy wypowiedzi : pytania, rozkazy, prośby, itp.
4/ naucz swoją grupę wiersza lub piosenki stosując pantomimę.
5/ nakręć z kolegami 10 minutowy film stosując daną strukturę gramatyczną, np. zdania warunkowe (np.: jedna osoba mówi: gdyby krowa miała skrzydła, a druga kończy zdanie np.: goniłaby ptaki) które w języku francuskim są jeszcze trudniejsze niż w polskim.
6/ zrób słowne domino.
Oczywiście wszystkie te gry i zabawy są na lekcji w akcji. Obserwacja przebiegu gry daje informację na ile uczniowie opanowali słownictwo.
Nawet jak nie sprawdzają, co uczniowie już opanowali, to się przydadzą tym, którzy jak ja lubią się bawić i uczyć przez zabawę.
- Beata Fiszer, język polski, Szkoła Podstawowa nr 47 w Gdyni
Po omówieniu Balladyny uczniowie klasy ósmej robili podsumowanie w formie gazety. Projektowali pierwszą stronę dziennika, uwzględniając elementy obowiązkowe, a jeżeli chcieli, także nadobowiązkowe, wybrane spośród podanych. Wszystkie zamieszczone w gazecie elementy musiały być zgodne z treścią lektury. Elementy obowiązkowe:
1.Tytuł gazety.
2.Informacje o co najmniej czterech zbrodniach popełnionych przez Balladynę.
3.Rubryka plotkarska.
4.Wywiad z dowolnym bohaterem lektury.
5.Reklama dowolnego produktu/dowolnej usługi.
6.Ogłoszenie albo zaproszenie napisane zgodne z wymaganiami egzaminacyjnymi.
Elementy nadobowiązkowe:
1.Artykuł dziennikarza śledczego tropiącego sprawcę jakiejś niewyjaśnionej zbrodni.
2.Ilustracje (np. portrety osób, miejsca, budynki).
3.Doniesienie korespondenta wojennego na temat walk pod Gnieznem.
4.Ciekawostka przyrodnicza.
5.Kącik rozrywki: krzyżówka lub rebus.
Wykonując zadanie, uczniowie mieli okazję nie tylko udowodnić (a przy okazji utrwalić) znajomość lektury, przygotowywać się do egzaminu, ale też wykazać się kreatywnością, poczuciem humoru, umiejętnością planowania, dokonywania wyboru. Korzystając z wiedzy i pomysłów koleżanek i kolegów, przy okazji uczyli się współpracy.
- Barbara Jaworowicz nauczycielka fizyki w Szkole Podstawowej w Skulsku
Często proszę moich uczniów o zaprezentowanie tego, czego się nauczyli podczas lekcji.
Temat: Oddziaływanie – co to znaczy?
Cel lekcji: dostrzegasz różne rodzaje oddziaływań w najbliższym otoczeniu.
Uczniowie po analizy treści lekcji, potrafią zaprezentować przykłady oddziaływań. Np. przypinają kartkę do tablicy magnetycznej, odbijają piłeczkę od podłogi, naciągają gumę procy, ściskają sprężynę, elektryzują baloniki, demonstrują oddziaływanie na siebie biegunów magnetycznych, przy każdej prezentacji uczniowie określają, jaki to rodzaj oddziaływań. Ponadto proszę uczniów, aby narysowali takie przykłady, których nie możemy zaprezentować w klasie. To sposób na szybkie sprawdzenie czy cel lekcji został opanowany. Angażuje wszystkich uczniów. Nauczyciel może monitorować, czy i w jakim stopniu jego uczniowie opanowali cel lekcji. Uczniowie przez to, że samodzielnie działają lepiej zapamiętują treści lekcji. Podobny sposób stosuję podczas lekcji z elektryczności. Np. połącz elementy obwodu elektrycznego według schematu. Uczniowie muszą znać elementy schematu, muszą wiedzieć, jak do obwodu włączyć mierniki prądu, znać różnicę pomiędzy połączeniem szeregowym a równoległym. Uczniowie sprawdzają swoją wiedzę w praktyce, uczą się na swoich błędach, lepiej zapamiętują zagadnienia omawiane podczas lekcji.
- Magdalena Niedziela – nauczycielka edukacji wczesnoszkolnej, obecnie klasa 2
Notatka graficzna
Moi uczniowie już w klasie pierwszej wykonywali bardzo ciekawe notatki graficzne. Często na zakończenie danego bloku słuchaliśmy np. podcastu na dany temat (przy okazji ćwicząc koncentrację uwagi). Potem wspólnie wybieraliśmy najważniejsze informacje i zapisywaliśmy każdą z nich na oddzielnej kartce A4. Uczniowie korzystając z tych notatek mieli za zadanie stworzyć notatkę w zeszycie wg własnego pomysłu. Pojawiały się mapy myśli, gałązki logiczne, doubble-boubble, itp. Aby to zrobić musieli zrozumieć powiązania między tymi informacjami. Wykonywanie tych notatek często budziło nowe pytania, na które szukali odpowiedzi.
Metoda stacji zadaniowych
5 stacji zadaniowych stwarzało okazję do sprawdzenia swojej wiedzy na wielu polach. Od najprostszej karty pracy, po zadania „klamerkowe”, doświadczenia, ułożenie schematu, wymyślenie karty pracy dla innych. Tu można naprawdę dać wodze fantazji jeśli chodzi o sprawdzanie. Każda stacja zadaniowa ma swoją instrukcję i kryteria sukcesu.
Gra 5 sekund
Wystarczy przygotować swoje karty zadań i podzielić uczniów na drużyny. Przednia zabawa, przy okazji sprawdzenie i utrwalenie.
Krótkie kartkówki z samooceną zamiast dużych sprawdzianów.
Moi uczniowie nie piszą sprawdzianów, ale uwielbiają pisanie krótkich kartkówek, które potem sami sobie sprawdzają wg podanych kryteriów. Najczęściej są to kartkówki z matematyki. Czują się wtedy bezpiecznie. Dodatkowo mogą sami wybrać sobie poziom trudności takiego zadania. Proste i równocześnie magiczne 🙂
Przygotowanie zadań z danego działu dla klasy równoległej – przy okazji odrobina integracji, bo jesteśmy w jednej klasie, a mijamy się codziennie bez większej relacji (system zmianowy).
- Malwina Kiełbratowska, nauczycielka języka polskiego
Przy końcu omawiania lektury “Zemsta” A. Fedry w klasie 7 proszę uczniów, by wcielili się w postacie z komedii – nazywam to rewią postaci. Dzieci przebierają się za bohaterów książki i prezentują się przed klasą. Pozwalam też uczniom nie wcielającym się w daną rolę zadawać pytania. Klasowi “aktorzy” muszą dobrze znać swoje postacie, żeby odpowiedzieć na nurtujące pozostałych wątpliwości. Klasa bawi się bardzo dobrze, zwykle jest dużo śmiechu i dzięki temu lepiej zapamiętują treść lektury.
W 8 klasie przy omawianiu Balladyny J.Słowackiego korzystam z podobnego schematu, ale bardziej zaawansowanego. Organizuję proces Balladyny. Wyznaczam sędziego, prokuratora i obrońcę, inni uczniowie wcielają się w postaci z dramatu i zasiadają na ławie oskarżonych lub są świadkami. Dla uczniów bardziej nieśmiałych lub mających trudności z nauką przypadają lżejsze role np. ławnika – pomocnika sędziego lub kata – kogoś, kto piorunem zabije Balladynę. Rekwizyty i przebranie są mile widziane. Lekcja upływa w radosnej i burzliwej atmosferze sali sądowej (często bardziej przypomina amerykański film), a znajomość dramatu pozostaje z nimi na długo.
- Bożena Sozańska, nauczycielka chemii w ZSP nr 11 w Gliwicach.
Znajomość pierwiastków, symboli, niemetali, metali, wzorów kwasów, reguł, dzięki którym rozpoznamy lub opiszemy atom dowolnego pierwiastka, są to w chemii absolutnym must know, a jednocześnie nie są chętnie przez uczniów zapamiętywane. Moje argumenty, że to ułatwi wszystko w dalszej nauce są niekiedy nieskuteczne. Uczniowie po prostu nie zadają sobie trudu nauczenia się na pamięć tego chemicznego abecadła. Nie kojarzą późniejszych niepowodzeń podczas sprawdzianów z tymi brakami. Od dwóch lat z uporem, konsekwentnie, wielokrotnie, daję uczniom mini-karteczki do wypełnienia z elementami w/w abecadła chemicznego. Już coraz rzadziej słyszę pytanie: ”To na ocenę?” Odpowiadam: „Nie na ocenę, dla ciebie”. Uczniowie dokonują samooceny lub oceny koleżeńskiej. Za tydzień powtórka. Aż do skutku. Przy tej metodzie szybko orientuję się, kto ma rzeczywiste problemy z nauczeniem się.
Ulubioną moją formą są projekty dotyczące powiązania chemicznych szczegółów
z życiem codziennym, odżywianiem, zanieczyszczeniem środowiska itp. Doskonale wpisują się w ocenianie bez ocen. Na ogół ogłaszamy mini konkurs w klasie lub w kilku klasach. Nagrodą jest wystawa prac wyłonionych przez wspólne uczniowskie jury.
- Urszula Lach, nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej w ZSP w Mędzyrzeczu G.
- Zabawa w Bingo – każde dziecko ma kartę podzieloną na kilka pół z
powtarzającymi się, różnie rozsypanymi, napisami nazw miesięcy. Obok ma
kilka kart z cyframi rzymskimi. Jedna osoba podaje nazwę miesiąca, a dzieci
szybko na nazwę kładą cyfrę. Kto zakryje w pionie lub poziomie wszystkie
pola woła bingo. Oczywiście grę dalej ciągniemy, aby każdy mógł zawołać
bingo. Emocji jest wiele, a dzieci tutaj starają się do końca gry.
- Dzieci przygotowują ściągi w zeszytach na dany i przerobiony temat. Ściąga to
obrazki, informacje, hasła. Później w klasie dostają pytania, na które
odpowiadają korzystając ze swoich ściąg.
- Kolorowanka – każdy uczeń przygotowuje obrazek do pokolorowania wg
własnego pomysłu, na każdej części jest działanie matematyczne, a do
wyników jest podana legenda kolorów. Kolorowanki w klasie losujemy.
- Słoik wiedzy – w słoiku są karteczki z różnymi pytaniami. Codziennie rano
losujemy pytanko, na które udzielamy odpowiedzi (w klasie drugiej na
karteczce). Później podaję odpowiedź i dzieci same sprawdzają jak im poszło.
Pytanie wraca do słoiczka, więc jest szansa, że znowu kiedyś będzie
wylosowane.
- Patrycja Doroszewska Olender, nauczyciela języka niemieckiego w Szkole Podstawowej nr 47 w Gdyni, Gdyński Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli
ESCAPE ROOM
Zamiast sprawdzianu klasycznego można przygotować escape room .
Przygotowujemy 5-6 zagadek oraz misję (można skorzystać z podpowiedzi chatu GPT). Zagadką może być krzyżówka, rebusy lub zaszyfrowane zdania. Uczniowie pracują w grupach 2-3 osobowych. Rozwiązaniem każdej zagadki jest litera, słowo lub liczba z kodu, który pozwoli nam otworzyć skarbiec z nagrodą .Nagrodą mogą być cukierki lub jakaś informacja np. Na następnym sprawdzianie będziecie mogli otrzymać 3 podpowiedzi.
Skarbcem może być skrzynka lub walizka , które otwieramy za pomocą kodu składającego się z cyfr. Może też to być prezentacja, w której po wpisaniu prawidłowego kodu ukazuje nam się kolejna jej strona z nagrodą.
Link do escape roomu do tematu szkoła: https://www.e-de.pl/post/escape-room-schule
Gra JOKER
Przygotowujemy pytania za 3, 2, 1 punkty. Można skorzystać z gotowych zadań powtórzeniowych z podręcznika lub sprawdzianu, skserować je, pociąć i przyporządkować ilość punktów zadaniom. Następnie przygotowujemy tabelki jak w przykładzie poniżej. Dzielimy klasę na 3-5 zespołów. Każdy zespół ma szefa. Losujemy, kto zaczyna. Można zrobić też w formie zabawy, na niemieckim zaczyna zespół, który ułożył najdłuższe słowa na podaną literę. Szef zespołu wybiera pole i odpowiada w imieniu grupy. Szef wybiera mówiąc np. A 2 nauczyciel odpowiada: to jest zadanie za 2 punkty i wręcza bądź czyta pytanie. A w tabeli zapisuje na tym polu – 2. Wszystkie zespoły wykonują zadanie, bo gdy zespół, który losował zadanie wykona je nieprawidłowo, to za połowę punktów zadanie przechodzi dalej zgodnie ze wskazówkami zegara. Może zdarzyć się, że nikt nie otrzyma punktów. W takim przypadku objaśniamy zdanie.
Potem kolejny zespół losuje pytanie, aż do wyczerpania pytań/zadań. Gdy uczniowie wylosują JOKERa otrzymują punkty bez odpowiadania na pytanie. Joker 1 – jeden punkt, 2- dwa punkty, 3 – trzy punkty. Punkty sumujemy i wygrywa zespół, który ma najwięcej punktów.
STACJE ZADANIOWE z mojego artykułu do Kwartalnika Oświatowego
Co to znaczy stacje zadaniowe?
Stacje zadaniowe to punkty rozmieszczone w sali lekcyjnej, które uczniowie muszą odwiedzić. W każdym punkcie znajduje się jedno zadanie do wykonania. Punkty można oznaczyć liczbami, literami lub nazwami.
Co jest potrzebne? Jak przygotować taką lekcję?
Najlepiej przygotować więcej punktów zadaniowych niż grup biorących udział w lekcji. Można posiłkować się gotowymi zestawami zadań z sieci lub podręcznika nauczyciela. Jeśli nie możemy znaleźć nic adekwatnego, najszybciej będzie skserowanie dwóch stron z książki ćwiczeń i pocięcie ich na zadania.
Można przygotować opcjonalnie pieczątki na każdej stacji jedna, które uczniowie stawiają sobie na karcie stacji (przykładowa znajduje się w Feedbacku) po zakończeniu pracy. Drugi sposób, to narysowanie jakiegoś przedmiotu np. Station 1 – das Auto. Dobrze jest zastosować słownictwo pasujące do tematu lekcji.
Kolejny sposób, to zbieranie koralików itp.
Często dołączam refleksję uczniowską lub kartę samooceny
Przykładowa pytania do refleksji:
Co Ci się podobało?
Co było trudne?
Co było łatwe?
Co ci pomagało?
Co ci przeszkadzało?
Która stacja była najciekawsza?
GOTOWE MATERIAŁY DO POBRANIA:
in der Stadt: https://e-de.pl/in-der-stadt-stationenlernen/
czas przeszły Perfekt: https://e-de.pl/perfekt-jenga-stationenlernen-%f0%9f%91%a7%f0%9f%91%a6%f0%9f%91%b1%e2%99%80%ef%b8%8f/
- Beata Wilmanowicz, nauczycielka religii i edukacji wczesnoszkolnej w SP nr 27 w Toruniu
Religia – znajomość stacji Drogi Krzyżowej
- Inscenizacja: Uczniowie mogą przygotować krótką inscenizację wybranych
stacji Drogi Krzyżowej, przy czym każda grupa odgrywa inną scenę, a
następnie omawiają znaczenie danej stacji.
- Rysunek/Mapa myśli: Uczniowie tworzą plakaty lub mapy myśli, ilustrując
poszczególne stacje Drogi Krzyżowej z krótkimi opisami wydarzeń.
- Opowiadanie historii: Każdy uczeń pisze krótką historię z perspektywy
postaci biorącej udział w Drodze Krzyżowej (np. Szymon z Cyreny, Weronika),
opisując, co działo się na danej stacji.
- Film: Uczniowie mogą nagrać krótki film przedstawiający jedną ze stacji Drogi
Krzyżowej, skupiając się na duchowym wymiarze wydarzeń.
Religia – znajomość 10 przykazań Bożych
- Dyskusja: Uczniowie dyskutują o tym, jak można zastosować wybrane
przykazania w codziennym życiu. Każda grupa może omawiać inne przykazanie, a potem dzielić się swoimi refleksjami z klasą.
- Kolaż: Uczniowie przygotowują kolaż graficzny, który symbolizuje każde z
dziesięciu przykazań. Mogą używać wycinków z gazet, rysunków lub symboli.
- Planowanie testu: Uczniowie w grupach opracowują pytania i zadania do
testu, który miałby sprawdzać znajomość 10 przykazań. Następnie wymieniają
się testami i wykonują je.
- Nauczanie innych: Uczniowie tworzą prezentację lub scenariusz lekcji, aby
wyjaśnić młodszym kolegom znaczenie przykazań i ich rolę w codziennym
życiu.
Język polski – znajomość lektury Plastusiowy Pamiętnik
- Inscenizacja: Uczniowie odgrywają sceny z Plastusiowego Pamiętnika,
wcielając się w różne postaci z książki. Mogą również tworzyć własne dialogi,
które oddają główne wątki fabuły.
- Komiks: Uczniowie tworzą komiks oparty na wybranym fragmencie książki,
wykorzystując najważniejsze sceny i bohaterów.
- Opowiadanie historii: Uczniowie piszą własne zakończenie przygód
Plastusia lub opowiadanie o tym, co mogło się wydarzyć po zakończeniu
książki.
- Film: Uczniowie mogą stworzyć krótki film animowany (np. techniką
poklatkową), w którym Plastuś przeżywa nowe przygody. Film może być
wzorowany na wydarzeniach z książki lub być twórczą interpretacją lektury.
Matematyka – znajomość tabliczki mnożenia
- Gra planszowa: Uczniowie tworzą grę planszową, której celem jest
rozwiązywanie zadań z tabliczki mnożenia. Mogą grać w grupach, testując
swoje umiejętności w zabawny sposób.
- Kolaż liczbowy: Uczniowie wykonują kolaż przedstawiający liczby i operacje
mnożenia, które można układać w kolorowe obrazy i wzory, co pozwoli im
łatwiej zapamiętać tabliczkę.
- Film – instrukcja: Uczniowie nagrywają film instruktażowy, jak skutecznie
nauczyć się tabliczki mnożenia, np. z wykorzystaniem zabawnych rymowanek,
skojarzeń lub piosenek.
- To jest jak…: Uczniowie szukają różnic i podobieństw między tabliczką
mnożenia a innymi działaniami matematycznymi (np. dzieleniem,
dodawaniem). Mogą także kategoryzować liczby (parzyste/nieparzyste) i
przypisywać je do różnych działań.
Eksperyment
Uczniowie klasy B uczyli się plag egipskich z podręcznika, a uczniowie klasy A w grupach wymyślali gry planszowe z wykorzystaniem plag egipskich. Nie trudno się domyślić, że uczniowie klasy A opanowali w 100% i dużo szybciej tę wiedzę. Pod koniec roku nadal potrafili wymienić wszystkie plagi.
Tak samo stacje drogi krzyżowej dzieci wymieniają – nie z pamięci – tylko patrząc na obrazy. Uczniowie po dwóch latach będąc w innym kościele na wycieczce w Górznie, wymienili wszystkie stacje bezbłędnie.
- Bożena Rakowska, nauczycielka edukacji wczesnoszkolnej w Szkole Podstawowej nr 3 w Sulechowie
1
W moich klasach do sprawdzania wiedzy i umiejętności, stosuję między innymi
krzyżówki, do których pytania układają wybrane zespoły uczniów dla zespołów
partnerskich. Muszą wówczas uruchomić myślenie pozwalające im na korzystanie z
wiedzy i umiejętności już zdobytych. Ułożyć pytanie jest dużo trudniej niż na nie
odpowiedzieć.
Klasę dzielę na 6 zespołów czteroosobowych. Każdy zespół układa pytania do
krzyżówki i rozrysowuje jej kształt. Następnie wymienia się krzyżówką ze swoim
partnerskim zespołem, który został przydzielony wcześniej. Ten z kolei rozwiązuje
krzyżówkę i przekazuje do sprawdzenia zespołowi, który ją ułożył. W ten sposób
wszystkie zespoły układają krzyżówki i udzielają odpowiedzi.
Czasami hasła krzyżówki i jej kształt przygotowuję ja, a uczniowie indywidualnie lub
zespołowo rozwiązują ją.
2
Kolejnym sposobem sprawdzenia wiedzy moich uczniów jest wykonanie ściągi,
zakładki do książki lub infografiki. Zawarte w nich treści mają być tymi
najważniejszymi, ułożonymi w odpowiedniej kolejności, tak, by łatwo było z nich się
uczyć. Wszystko można ozdobić