Cheryl Abla radzi jak przygotować się na pierwsze 5 dni w nowym roku szkolnym. Warto na początku postawić się w roli ucznia i zastanowić się, czego on potrzebuje. Jeśli to jest nowa klasa i nowi uczniowie, to na pewno uczniowie oczekują, że ktoś ich wprowadzi w życie klasy. Chcieliby poznać się wzajemnie, dowiedzieć się – jakie zasady obowiązują i poczuć się bezpiecznie.
Zaplanujmy wspólnie 5 pierwszych dni.
DZIEŃ 1 – Budowanie relacji
Zaczynamy od najważniejszego, czyli budowania relacji. Przede wszystkim zapewnijmy poczucie bezpieczeństwa. Na nie składa się życzliwość wzajemna uczniów i troska nauczyciela. Jeśli uczniowie czują się bezpieczni, to łatwiej im podejmować ryzyko, zarówno w uczeniu się, jak i w stosunkach społecznych.
Od strony nauczyciela jest to okazywanie troski, zainteresowania, ofiarowanie pomocy i wiara w możliwość ucznia. Przy czym ważna jest autentyczność, fałsz może popsuć całą sprawę, ale też nieostrożność, np. przekręcenie wymowy nazwiska ucznia.
Uczniowie, podobnie jak dorośli, dokonują osądów w ułamku sekundy, więc to, jak zaczniesz pierwsze kilka minut pierwszej lekcji, powie uczniom więcej, niż możesz sobie wyobrazić. Nie zaczynaj od przedstawienia programu naukowego lub od sprawdzania wiedzy uczniów, na to jeszcze przyjdzie czas. Zrób coś optymistycznego, lekkiego i zabawnego, aby lepiej poznać swoich uczniów. Na przykład opowiedz coś o sobie i zachęć uczniów do tego samego. Uczniowie muszą postrzegać nauczyciela, jako człowieka z emocjami i z własnym udanym życiem.
Połącz uczniów w pary i poproś ich, aby stworzyli prezentację (PowerPoint z czterema slajdami lub plakat), a w niej kilka informacji o sobie. Kilka pomysłów na slajdy:
- Jak chcesz, aby inni do Ciebie mówili (wymowa i/lub pseudonim)?
- Czym się interesujesz, jakie masz hobby?
- Co lubisz robić w wolnych chwilach?
- Czego chcesz się dowiedzieć o innych uczniach?
Prezentacje można pokazywać w mniejszych grupach.
Inna propozycja to – przeprowadzenie ankiety wśród uczniów. Na przykład można zapytać o:
- Jak chcesz, aby inni do Ciebie mówili?
- Co pomaga Ci się uczyć, a co przeszkadza?
- Czym się interesujesz?
- Jak chciałabyś/chciałbyś być oceniany?
- Czy jest coś jeszcze, co powinienem wiedzieć, aby zapewnić ci miły pobyt w szkole?
DZIEŃ 2 – Zasady
Uczniowie chcą znać zasady. Najlepiej stworzyć je razem z uczniami. Powinny one dotyczyć życia w szkolnego. Można je pogrupować w kategorie i każdą z nich rozpatrywać osobno:
Na przykład:
- Zachowanie podczas lekcji i podczas przerw
- Procedury bezpieczeństwa
- Zasady dotyczące pracy domowej
- Zasady oceniania w tym planowana liczba sprawdzianów
- Logistyka – gdzie szukać materiałów, gdzie znajdują się pracownie i biblioteka, jakie są zasady korzystania ze stołówki itp.
- Wymagania co do procesu nauczania, np. zeszyt, notatki, wywiadówki i kontakty z rodzicami, zasady pracy w grupach itp.
- Co zapewnia nauczyciel? Np. podawanie celów lekcji i kryteriów, informacja zwrotna do pracy ucznia
W zasadach powinny być również określone konsekwencje w razie nieprzestrzegania zasad. One też mogą być ustalone razem z uczniami. Warto efekty tej pracy spisać, aby każdy uczeń miał je dostępne w notatkach.
DZIEŃ 3 – Procedury lekcyjne
Nadal pracujemy nad procesami i procedurami. Tym razem pod hasłem, że uczenie się jest podstawnym celem, który stawiają sobie uczniowie w szkole. Ten dzień może być skupiony na pozyskiwaniu informacji, co pomaga, a co przeszkadza się uczyć. Można przedyskutować korzyści wynikające z pracy w parach i w grupach oraz wartość refleksji w uczeniu się. Jest to również czas na głębsze przeanalizowanie preferencji uczniów, dotyczących oceniania ich pracy.
W pracy nad tymi zasadami, warto użyć technik pracy w parach, triadach itp. Warto podjąć szczegółowe, ale ważne tematy, takie jak:
Czy robimy przerwy, czy pracujemy bez nich?
Jakie cechy ma dobry nauczyciel?
Co sprawia, że lekcje są interesujące?
Powiedz uczniom, że te informacje potrzebne są ci do planowania procesu nauczania, ale nie oznacza, że wszystkie zastosujesz.
DZIEŃ 4 – program
Można poświęcić wniknięciu w program nauczania. Czyli plan na dany rok, treści, ich szerokie zastosowanie, oczekiwania co do efektów, propozycje sposobów oceniania.
DZIEŃ 5 – Lekcja
Czas na pierwsza lekcję tematyczną. Trzeba ją przygotować z uwzględnieniem wcześniej ustalonych zasad, tak aby uczniowie widzieli, że nauczyciel wziął ich opinie pod uwagę.
Warto uwzględnić (zgodnie z ocenianiem kształtującym):
- Powiązania z wiedzą uczniów – co już uczniowie na dany temat wiedza?
- Jakie są cele lekcji i kryteria sukcesu? Jak sprawdzę, czy uczniowie je rozumieją?
- Przygotowanie interesujących materiałów
- Polecenia i zadania edukacyjne wraz ze sposobem ich wykonania.
- Zaplanowanie czasu na pytania, dialog, podsumowanie i refleksję uczniowską
- Jak będę monitorować pracę uczniów w czasie lekcji?
- Jak pokażę uczniom, że wiedza, którą poznają, ma zastosowanie?
- Jak nawiążę do następnej lekcji (np. pytanie do zastanowienia, praca domowa itp.)
Te 5 dni powinny procentować w całym roku szkolnym. Nie warto się spieszyć, postępuj w myśl zasady: „Idź powoli, aby iść szybko”.
Jeśli zasady zostaną omówione wcześniej, to potem można tylko do nich sięgać, jeśli ich nie mamy, to są bardzo trudne do wprowadzenia w czasie roku szkolnego.
Omówione wskazówki skierowane są do nauczycieli, którzy uczą uczniów wszystkich przedmiotów i spędzają z klasą cały tydzień, ale mogą być również wykorzystane przez nauczyciela przedmiotu. To są właściwie 3 pierwsze lekcje, bo czwarta i piąta to już realizacja treści programowych. Można poddawać w wątpliwość, czy wskazówki dotyczą też klasy, z którą pracowało się już w poprzednim roku. Częściowo na pewno tak, lekcje poświęcone budowaniu relacji, tworzeniu zasad i strukturze lekcji będą miały swoje pozytywne konsekwencje.
Inspiracja artykułem Cheryl Abla
https://www.edutopia.org/article/first-5-days-key-success