Każdy, kto spędził czas z dziećmi w wieku przedszkolnym, wie jak burza emocji może zmęczyć i jak trudno ją uspokoić.
Nie byłam nauczycielką w przedszkolu, ale za to czasami opiekuję się grupą koleżanek i kolegów mojej wnuczki. Dlatego z zainteresowaniem przeczytałam artykuł Sashy Michaud, która dzieli się swoim doświadczeniem z pracy w przedszkolu i regulowaniem emocji. Dla Pań przedszkolanek pewnie nie są to nowości, ale może warto je sobie powtórzyć, a dla babć może to być pomoc.
Zresztą wskazówki mogą się tez przydać w klasach szkolnych.
Rozpoznanie
Podstawa to pomoc dzieciom w rozpoznawaniu różnych sygnałów wysyłanych przez ciało, a także w identyfikowaniu własnych emocji.
- „Zastanów się, czy twoje ciało ma dla ciebie jakieś wiadomości? Czy szepcze ci, że na przykład coś chcesz?”
- „Widzę, że jesteś pochylony i niechętny do zabawy, zastanawiam się, czy czujesz się smutny?”
Jeśli dziecko potrafi określić, jakie ma uczucia i powiedzieć o tym, to dorosły może reagować z empatią. Pozwala to dziecku poczuć się zauważonym i zrozumianym. To pomaga we wzajemnym zaufaniu.
Obserwowanie
Nauczyciel powinien bacznie obserwować dzieci i reagować. Na przykład, gdy dziecko wykona zadanie (np. zje szybko swoją przekąskę) i zaczyna się wiercić z nudów, można mu zaproponować strategię do przećwiczenia.
Na przykład:
- Powolne i w ciszy kreślenie palcem linii na blacie stołu.
- Stukanie naprzemienne palcami o siebie lub o kolana.
- Rozglądanie się po pokoju w celu policzenia wskazanych rzeczy.
- Zauważanie kilku rzeczy w odpowiednim kolorze.
Z czasem dziecko samo będzie wyznaczać sobie takie małe zadania.
Spokój w grupie
Przejście od hałaśliwej zabawy do spokojnego jedzenia posiłku lub do cichego słuchania opowieści to nie lada wyzwanie. Kilka kreatywnych sposobów, aby utrzymać uwagę grupy i zaangażować wszystkich:
- Trzy ciche kroki
Wskazanie z uśmiechem następnego zadania, zachęcający ustalony gest i chwila kontaktu wzrokowego.
- Piosenka
Opracowanie różnych piosenek związanych z proponowanymi następnymi zadaniami. Na przykład: „Do łazienki, idziemy, do łazienki”, dołączenie gestu wskazującego kierunek.
Ważne są rytuały, z czasem nie trzeba nic mówić, bo zwyczaj sam o sobie mówi.
Koncentracja podczas zmian
- Nauczyciel mówi szeptem „Jeśli słyszysz mój głos, połóż palce na nosie”. Dzieci po kolei dołączają z gestem.
- Nauczyciel pyta: „O kim myślę, czy o zwierzęciu, roślinie, czy osobie? Podam wam trzy wskazówki, a wy zgadnijcie”. Dzieci słuchają uważnie i czekają, aż trzy palce podniosą się (jeden przy każdej wskazówce), a następnie zgadują. Każde dziecko ma jedną szansę odgadnięcia.
- Śpiewanie. Jest wiele prostych piosenek, które mogą towarzyszyć danemu zadaniu. Korzystne są te piosenki, w których dzieci wykonują ruch, np. dotykają określonych części ciała.
Adaptacja indywidualna
Niektóre dzieci wymagają indywidualnej pracy, nie wystarczy im polecenia wydane całej grupie.
- Pomaga zmiana otoczenia wokół dziecka przy jednoczesnym pozostawaniu blisko niego i sprawdzaniu, co u niego słychać.
- Głębokie oddychanie przeponowe: położenie przez dziecko jednej ręki na brzuchu i poczucie, jak brzuch unosi się i opada w miarę powolnego oddechu.
- Noszenie i podnoszenie ciężkich przedmiotów w celu rozładowania nadmiaru energii.
- Uznanie uczuć stojących za zachowaniem dziecka, np. powiedzenie „To trudne dla ciebie, że nie ma z nami pani Ani. Poprosiła mnie, żebym się tobą zaopiekowała, podczas gdy jej nie ma”.
- Wykonanie kilku dużych ruchów, aby rozładować energię. Na przykład kilka mocnych przysiadów lub pajacyków lub przebiegniecie się po ogrodzie.
Modelowanie
Małe dzieci świetnie naśladują. Można zaproponować: „Czy chcesz powtórzyć za mną?”
Nauka regulacji emocji to długi proces, ale warto wypracować sposoby radzenia sobie z silnymi emocjami.
Korzystałam z artykułu Sasha Michaud