Pierwsza lekcja jest wyjątkową lekcją w roku szkolnym. Jest okazją do powitania uczniów, porozmawiania z nimi o ich nadziejach i obawach oraz poznania się wzajemnego uczniów.
Pierwsza lekcja odbija się echem we wszystkich kolejnych.
W tym wpisie przedstawię 5 wskazówek dla pierwszej lekcji, zarówno w klasach, które nauczyciel już uczył wcześniej, jak i w nowych.
- Powitanie przy drzwiach
To prosty, ale wręcz magiczny sposób. Nie jest zbytnio w Polsce popularny, ale warto go wprowadzić. Przywitanie się z każdym uczniem osobiście, zapytanie o jego imię, jeśli wcześniej nie jest znane i zwracanie się po imieniu do uczniów, których się już zna. Gdy nauczyciel wita się kolejno z uczniami reszta uczniów wchodzi do klasy, rozmawia między sobą i szuka swojego miejsca, sprawdzając, gdzie stoją ich wizytówki. Po przywitaniu wszystkich nauczyciel może wyjaśnić, że rozmieścił uczniów losowo, w ławkach i że po tygodniu nastąpi zmiana i odbędzie się następne losowanie.
Korzyści: Każdy uczeń czuje się zauważony. Uczniowie czują, że nauczyciel cieszy się z tego, że będzie z uczniami pracował, uczniowie widzą, że nauczyciel przygotował się do powitania.
Dzięki pytaniu o imię nauczyciel dowiaduje się, jak uczeń chce, aby się do niego zwracano.
Losowanie miejsc zapewnia od samego początku lepsze poznawanie się uczniów.
Wejście do klasy jest usystematyzowane, uczniowie nie przepychają się wchodząc.
- Zadanie na dobry początek
Podczas, gdy nauczyciel wita uczniów przy drzwiach, oni wchodzą do klasy, znajdują swoje miejsce i otrzymują pytanie lub zadanie do wykonania. Polecenie do zadania musi być zrozumiale, aby uczniowie nie musieli dopytywać.
Może to być np. pytanie:
- Co pamiętasz z nauki w ostatnim roku szkolnym?
- Co Ci się podobało w ostatnim roku szkolnym?
- Jak lubisz się uczyć?
- Jakie masz nadziej związane z tym rokiem?
- Czego się obawiasz?
- Jakie książki przeczytałeś/aś w czasie wakacji?
Kartki z wykonanym zadaniem nauczyciel może zebrać, aby z nich skorzystać w nauczaniu.
Korzyści: Uczniowie są zajęci wykonaniem zadania, mają o czym pomyśleć. Mogą porozmawiać z partnerem z ławki na ten temat. Z odpowiedzi na niektóre pytania nauczyciel może skorzystać, aby lepiej zaplanować naukę.
- Poznanie imion
To powinno być priorytetem nauczyciela w klasach, które zaczyna uczyć. Pomaga to nawiązać dobre relacje z uczniami. Dzięki wcześniejszym wizytówkom, które nauczyciel umieścił na ławkach, może teraz łatwiej zwracać się do uczniów po imieniu. Wizytówki mogą być zrobione przez samych uczniów, wtedy łatwej skojarzyć wizytówkę z imieniem.
Można poprosić uczniów, aby zmienili swoje imiona na takie, jakie lubią, żeby się do nich zwracano. Można też poprosić uczniów o wspólne zdjęcie, aby moc je włożyć do kroniki klasowej i zobaczyć, jak zmienią się przez ten rok szkolny. To zdjęcie może pomoc nauczycielowi w dopasowaniu imion do osób.
Warto od razu zacząć zwracać się po imieniu i powiedzieć uczniom, ze nauczyciel wkłada wysiłek, aby się imion nauczyć. Można poprosić o to, aby uczniowie poprawiali nauczyciela, gdy się pomyli.
Korzyści: Uczniowie czują się ważną częścią klasy, widzą wysiłek nauczyciela, atmosfera jest mniej formalna. Uczniowie poznają się wzajemnie.
- Mój przedmiot jest ważny.
Warto zacząć nauczanie od czegoś ważnego i dla uczniów intersującego.
Można zacząć od nieoczywistego pytania kluczowego. Poprosić uczniów, aby zdecydowali o odpowiedzi, i zapowiedzieć, że wspólnie znajdą prawidłową odpowiedź. Można nawet polecić uczniom zapisanie ich odpowiedzi początkowej i przyklejeni jej pod spodem ławki, a po uzyskaniu prawidłowej odpowiedzi sprawdzenie, czy ich przewidywana odpowiedź, była trafna.
Można też podać uczniom nowy termin i poprosić ich, aby napisali z czym im się on kojarzy. To może wprowadzić humor na lekcji.
Korzyści: Zadanie pokazuje, że przedmiot jest ważny i warto się go uczyć, Pytanie kluczowe potrafi zaangażować uczniów.
- Określenie zasad i reguł
Określenie zasad powinno odbyć się na początku roku i wraz z uczniami. Może w pierwszym dniu szkoły nie będzie na to czasu, ale warto pomyśleć o pierwszym tygodniu. Można na początek zapytać uczniów, co im pomaga, a co przeszkadza w uczeniu się i jak lubią się uczyć. Z tego powinny być wnioski jakie zasady zachowania powinny obowiązywać w szkole. Po przedyskutowaniu ich z uczniami, powinno się wyłowić nie więcej niż 5 zasad i powiesić je w miejscu widocznym. Z młodszymi uczniami warto je przećwiczyć, pokazując scenki, gdy są one przestrzegane i gdy nie. Można też zapowiedzieć, że do zasad wróci się w określonym czasie, aby je zweryfikować, czy nadal odpowiadają na potrzeby uczniów.
Za to w pierwszym dniu można z uczniami przećwiczyć reguły/zasady, którymi będzie się posługiwał nauczyciel. Może to być np.:
- zasada nie podnoszenia rąk,
- zasady rozmów w parach,
- zasady współpracy uczniów w grupach,
- zasada: zapytaj dwie osoby, zanim zapytasz mnie
- ręka w górze – przestajemy rozmawiać
itp
Uczniowie są bardzo zainteresowani od samego początku systemem oceniania. Warto mieć taki system przygotowany i spisany, też do wiadomości rodziców.
Powinien on zawierać reguły oceniania bieżącego i zasadę ustalania oceny końcowej (stopień w klasach starszych).
Można uczniom zaproponować kilka wariantów do wyboru.
Wszystko co ustali się wraz z uczniami bez narzucania z góry, ma większe szanse na efektywne wykorzystanie.
Pierwsza lekcja ma znaczenie, jak zaczniemy, to tak już będzie przez cały rok. Tutaj kierować trzeba się zasadą – nie tylko koniec jest ważny, a również sam początek. To co nauczyciel zapowie pierwszego dnia ma szansę na realizacje, potem trudno jest wprowadzić jakiekolwiek zmiany.
Inspiracja artykułem Andrew Atherton
https://www.edutopia.org/article/setting-tone-first-lesson-year-high-school