Pierwszy tydzień szkoły dla uczniów rozpoczynających naukę to wyzwanie. Ten czas to okazja do ustalenia wzajemnych oczekiwań. Rozmowa o oczekiwaniach i zasadach obowiązujących w szkole daje możliwość szybszego przystąpienia do efektywnej nauki.
Nie wystarczy przedstawienie zasad, trzeba je uczniom wyjaśnić.
W tym wpisie jak to zrobić z uczniami w klasach pierwszych na przykładzie kilku proponowanych zasad:
- „Jeśli coś zepsujemy, to naprawiamy”
Młodsze dzieci wiele razy w ciągu dnia coś psują, rozrywają, coś im upada, łamie się itp. Nie chodzi o to, aby w ogóle wyeliminować takie sytuacje, raczej trzeba zadbać o poczucie wspólnej odpowiedzialności. Kiedy coś się zepsuje, można spróbować to naprawić. Na przykład, jeśli rozerwie się strona książki to można ją skleić. Oczywiście nie wszystko da się naprawić. Na początku dzieci będą starały się ukryć, jeśli coś zepsują. Nauczyciel powinien dążyć do takiego stopnia poczucia bezpieczeństwa, przy którym uczniowie przyznają się do swoich błędów.
Na początku roku warto z uczniami porozmawiać na temat tego, co oni sami mogą naprawić, co tylko nauczyciel lub co nie da się naprawić. Na przykład tylko nauczyciel naprawia przyrządy elektryczne lub przecina coś nożem. Można zapytać uczniów o przykłady napraw możliwych do wykonania przez dziecko i tych, które może naprawić tylko dorosły. Zestaw możliwych do naprawy przez dzieci spraw warto zapisać i przygotować pudełko, a w nim na przykład: taśma, klej, chusteczki, taśmy do sklejania i karteczki samoprzylepne, nożyczki itp. Można też zamieścić w tym pudełku karteczki do napisania przeprosin za wyrządzoną szkodę.
- „Jeśli coś odkładamy, to zrobimy to później”
Czasami dzieci nie są zainteresowane tym, co proponuje nauczyciel, może to być dla nich za trudne, wolą robić coś innego lub ta praca ich nudzi. Jeśli jest taka możliwość, pracę można odłożyć, ale z obietnicą, że wykona się ją później i oczywiście do niej potem trzeba wrócić.
Trzeba wyjaśnić uczniom, że w klasie oczekiwane jest, że zadanie zostanie skończone. Dzieci powinny czuć konsekwencje swoich wyborów, a przy okazji uczą się wytrwałości i satysfakcji z wykonanego zadania.
Warto przy każdym zniechęceniu do wykonania zadania dowiedzieć się, jakie są jego przyczyny. Czy zadanie jest za trudne lub niezrozumiale lub zbyt monotonne.
Warto mieć tablicę do zapisywania prac odłożonych i do świętowania prac ukończonych.
- „Używamy słów, nie rąk”.
Ta zasada potrzebna jest przy rozwiazywaniu konfliktów. Ważne jest, aby uczyć uczniów, że najlepszym sposobem na rozwiązanie problemu jest rozmowa. Podczas niej można powiedzieć o emocjach i można odwołać się do wyznaczonych granic.
Warto zaczynać od wyrażenia uczuć, na przykład: „Nie lubię, kiedy ___”.
Aby pomoc uczniom w przestrzeganiu tej reguły, można wywiesić w Sali lekcyjnej pomocne wyrażenia:
- Nie lubię, kiedy ___.
- Przepraszam za ___.
- Przyjmuję twoje przeprosiny.
- Aby zaakceptować twoje przeprosiny, potrzebuję, żebyś ___.
- Czy mogę cię przytulić, przybić piątkę, podać ci rękę na zgodę?
- „Nie spieszymy się, pracujemy jak najlepiej”.
Dobra praca wymaga czasu! Pośpiech powoduje, ze częściej popełniamy błędy. Lepiej coś sprawdzić dwa razy niż się spieszyć.
Ta zasada wpływa na ćwiczenie cierpliwości i wytrwałości.
Warto razem z dzieckiem zastanowić się, czy włożyło w pracę wysiłek, czy poświęciło wystraczająco dużo czasu, czy sprawdziło wynik, czy czegoś nie brakuje?
Można przygotować kartę na zakończenie pracy, a w niej listę:
- Czy się podpisałam/em?
- Czy zrozumiałem/am polecenie?
- Czy poświęciłam/em wystarczająco dużo czasu?
- Czy sprawdziłam/em wynik?
- Czy starałam/em się zrobić prace jak najlepiej?
Nauczyciel nie powinien wychwalać uczniów za szybkie wykonanie zadania, aby inni uczniowie nie zaczęli się spieszyli.
- „My ___”.
W tej zasadzie wpisuje się to co jest w misji szkoły lub na czym nauczycielowi bardzo zależy.
Na przykład: Szanujemy się wzajemnie; Jesteśmy odpowiedzialni lub – Wszyscy czujemy się w szkole bezpieczni.
Każde z pojęć musi być uczniom wyjaśnione. Na przykład: Co oznacza szacunek?; Jak wygląda wyrażanie szacunku?; Jak zachowuje się człowiek odpowiedzialny; Co znaczy, że jesteśmy bezpieczni. Można zapisać na plakacie, wokół danego pojęcia, wszystkie sugestie podane przez uczniów.
Te pięć zaproponowanych zasad pochodzi z artykułu Alicia Meyers
Można oczywiście mieć inne takie, które pomogą nauczycielowi w procesie nauczania.