Regularne przekazywanie opinii może pomóc uczniom poczuć, że mają głos w klasie, co zwiększy ich zaangażowanie i akceptację szkoły.
W tym wpisie o pozyskiwaniu informacji zwrotnej od uczniów na temat procesu nauczania.
Informację zwrotna nie tylko może otrzymywać uczeń, może ona iść w drugim kierunku, to uczniowie mogą informować nauczyciela, jak odbierają jego nauczanie. Taka informacja jest nauczycielowi bardzo potrzebna, jeśli z niej korzysta i dostosowuje do uwag uczniów swoje nauczanie, to zdaniem profesora Johna Hattiego osiąga znacznie lepsze wyniki nauczania (rozmiar wielkość efektu 0,9). Mimo tak dobrej rekomendacji nauczyciele rzadko pozyskują informację od uczniów. Uważają, że uczniowie nie wniosą swoimi uwagami niczego pożytecznego, a oni sami lepiej wiedzą, co uczniom potrzebne. Boją się również krytyki ze strony uczniów. Myślę, że obawy nauczycieli byłyby mniejsze, gdyby przyjąć zasadę, że informacja jest jedynie wykorzystywana przez nauczyciela i nie służy innym celom, na przykład ocenie pracy nauczyciela. Jeśli nauczyciel przeprowadza proces na własny użytek, to sam może niego skorzystać.
Na pewno warto spróbować i samemu się przekonać, co uczniowie mają do powiedzenia.
Sama procedura pozyskiwania informacji od uczniów może być bardzo prosta. Można poprosić uczniów, aby odpowiedzieli na dwa pytania:
- Co z tego, co ja robię pomaga ci w uczeniu się?
- Co mógłbym robić inaczej, abyś lepiej się uczył?
Można też zadać inne pytania i poprosić uczniów o zapisanie odpowiedzi na karteczce i pozostawienie jej nauczycielowi. Może to być np. pytanie:
- Co ci się podobało na dzisiejszej lekcji?
- Co być zmienił w programie naszej lekcji?
- Co cię zaskoczyło?
- Czy masz dla mnie jakieś rady dotyczące nauczania?
- Czy wolisz pracę indywidualną, czy zespołową?
Zapewne jest jeszcze wiele pomysłów na pozyskanie potrzebnych informacji od uczniów.
Warto wcześniej wyjaśnić uczniom, dlaczego nauczycielowi zależy na opinii uczniów. Można np. powiedzieć: „Kończymy dział i chciałabym wiedzieć, czy to jak pracowaliśmy Wam odpowiadało, czy następnym razem warto byłoby coś zmienić? Poproszę was o anonimową odpowiedź na to pytanie. Po przejrzeniu waszych odpowiedzi wrócę do tematu, aby ustalić wspólnie – jak mamy lepiej pracować”.
Można zamiast zbierać opinie pisemne uczniów zaproponować otwartą dyskusję w klasie. Wtedy uczniowie poznają opinie innych. Na przykład jeden z uczniów może powiedzieć, że przeszkadza mu hałas na lekcji, a uczeń który ten hałas wywołuje może o tym usłyszeć o wziąć to pod uwagę.
W czasie dyskusji warto zapisywać na tablicy uwagi uczniów, aby widzieli, że ich opinie są ważne. Można nawet zrobić głosowanie np. na temat tego jaka formę uczenia się uczniowie preferują: wykład, samodzielna praca, praca w grupach, projekt itp.
Dyskusja może również dotyczyć sposobu oceniania, jeśli uczniowie sami zdecydują – jaki sposób jest dla nich odpowiedni, to jest większa szansa, ze wezmą odpowiedzialność za ustalony system oceniania.
Ważne, aby nauczyciel nie przyjmował wskazówek uczniów, jako krytyki i działań przeciwko nauczycielowi. Trzeba zakładać dobre intencje po stronie uczniów. Jeśli np. uczeń mówi, że mu się nie podobał tekst, który był na lekcji wykorzystywany, to warto zapytać dlaczego oraz wytłumaczyć uczniom dlaczego ten tekst był wybrany. Ale można również następnym razem poszukać innego tekstu i zapytać uczniów, czy ten ich zdaniem jest lepszy. Takie włączanie uczniów proces nauczania, wpływa na branie przez nich odpowiedzialności za własne uczenie się.
Często uczniowie dają sprzeczne informacje, np. jeden uczeń mówi, że nie znosi czytania w parach, a drugiemu właśnie ta forma odpowiada. Można wtedy wyjaśnić, jakie korzyści niesie ta forma uczenia się lub zaproponować uczniom wybór: mogą czytać tekst samotnie lub w parze.
Trudno być całkowicie otwartym na uwagi uczniów i stosować wszystkie ich wskazówki. Po pierwsze mogą być ze sobą sprzeczne, a po drugie uczniowie mogą nie widzieć korzyści z zastosowanej przez nauczyciela metody. Ważna jest rozmowa na ten temat i branie pod uwagę zdania uczniów.
Można uczniom zaproponować zrobienie czegoś na próbę i potem omówienia, czy ten sposób był korzystny dla procesu uczenia się.
Część zmian jest łatwa do wprowadzenia, a to, że nauczyciel bierze pod uwagę zdanie uczniów jest bezcenne dla poczucia więzi w klasie.
Czasami propozycje uczniów są nie do zrealizowania, np. postulat lekcji na boisku szkolnym zimą. Ważne jest, aby wytłumaczyć uczniom, dlaczego nie można proponowanej przez nich zmiany wprowadzić.
Inspiracja artykułem Kati Begen