Każdemu nauczycielowi zdarzyło się, że mimo przygotowanej lekcji, nie szła ona dobrze.
Mogło to być to spowodowane nieprzewidzianą sytuacją (np. osa wpadająca przez okno i powstałe zamieszanie), awarią sprzętu komputerowego lub źle zaplanowanym ćwiczeniem. Takie sytuacje mogą być początkiem katastrofy lekcyjnej. Nauczyciel i uczniowie tracą niepotrzebnie czas na opanowanie sytuacji. Warto mieć awaryjne działania, które można w takim momencie zastosować. Jeśli nauczyciel ma je przygotowane, to uczniowie z pożytkiem wykorzystają czas, a nauczyciel będzie miał czas na opanowanie sytuacji.
W tym wpisie kilka propozycji pochodzących od profesora z East Carolina University – Todda Finleya. Edukatorka Madeline Hunter nazywa je gąbką, która wchłania cenny czas, który w przeciwnym razie zostałby utracony. One pozwalają zająć uczniów czymś pożytecznym. Dobrze, gdy są zabawne i ożywiające dla uczniów.
Autor artykułu z którego korzystam Paige Tutt przeszukał portal Edutopia i znalazł 28 gąbek do zastosowania na różnych przedmiotach.
Przedstawiam te propozycje z różnymi przykładami przedmiotowymi.
Wpis będzie miał dwie części: pierwsza poświęcona przykładom z przedmiotów, a druga do wykorzystania na każdym przedmiocie.
Część 1.
- Zmiana historii
Zadanie dla uczniów związane z tematem i prowokujące ich do myślenia.
- Na przykład (literatura) – Jak zmieniłaby się powieść …. , gdyby jej główny bohater żył 100 lat później? (Źródło: For the Teachers)
- Na przykład (matematyka) – Co by się stało, gdyby w poprzednim zadaniu zmienić dane na ….?
- Na przykład (fizyka) – Jeśli zmienić warunki doświadczenia na …., to jakby zmienił się efekt?
- Ćwiczenie opisowe
Na przykład (język ojczysty lub obcy) – Nauczyciel pokazuje przedmiot i poleca uczniom wymyślenie jak najwięcej różnych słów, do opisania przedmiotu. Słowa zapisane na tablicy służą do omówienia i podkreśleniu różnorodności opisu, który uczniowie mogą zastosować. (Źródło: Reading Rockets )
Na przykład (matematyka) – Nauczyciel podaje pojęcie matematyczne, a uczniowie mają za zadanie podać jak najwięcej jego własności.
- Scrabble
Uczniowie wykonują ćwiczenie w czteroosobowych grupach.
Na przykład (gramatyka) – Jedna osoba z grupy podaje przymiotnik, druga rzeczownik, a trzecia czasownik. Czwarty uczeń pisze zdanie, używając wybranych słów. Ćwiczenie służy również powtórzeniu części mowy. Zdania mogą być przedstawione całej klasie i nagrodzone oklaskami.
Na przykład (matematyka) – Każda z trzech osób podaje własności funkcji liniowej, np.: rosnąca, ujemne miejsce zerowe, dodatnie przecięcie z osią rzędnych. Następnie razem poszukują wzoru funkcji i tej własności.
- Rzucanie piłką plażową
Na przykład (matematyka) – Nauczyciel ma przygotowaną piłkę plażową z napisanymi na niej prostymi działaniami matematycznymi. Piłka zostaje rzucona do góry, uczeń który złapie piłkę odczytuje działania i je wykonuje. Następnie rzuca piłką ponownie. (Źródło: Linda Faulk )
Na przykład (język obcy) – Nauczyciel ma przygotowaną piłkę plażową z napisanymi na niej słowami w języku obcym. Piłka zostaje rzucona do góry, uczeń który złapie piłkę odczytuje wyraz i tłumaczy jego znaczenie.
- 20 pytań.
Ochotnik lub wylosowany uczeń wybiera liczbę (matematyka) lub pojęcie (z danego przedmiotu) i je zapisuje w niewidocznym dla reszty klasy miejscu. Pozostali uczniowie mają 20 okazji, aby zadać pytania z odpowiedzią „tak” lub „nie”, aby dowiedzieć się, jaka to liczba lub jakie pojęcie. Uczniowie nie próbują zgadnąć, ale odgadnąć, zadają pytania typu: „Czy to liczba całkowita?; Czy to liczba parzysta?; Mniejsza niż 100?; Liczba dodatnia? Nauczyciel może kontrolować prawidłowość odpowiedzi. (źrodło Rachel Mangum)
Tę sama zabawę można przeprowadzić na języku obcym, wtedy uczniowie zadają pytanie w tym języku, ćwiczą zadawanie pytań.
- Szybkie pytania
Na przykład (matematyka) – Nauczyciel rzuca pytanie, na przykład: „Ile rąk jest w klasie?”; „Jak jest powierzchnia ściany”; Ile powietrza znajduje się w naszej klasie?; itp. Zadanie można wykonywać na innych przedmiotach zadając pytanie związane z tematem.
Nauczyciel zachęca uczniów, aby wspólnie w grupach szukali odpowiedzi. Na koniec można przeanalizować, jak grupy doszły do odpowiedzi. (Źródło: Reading Rockets)
- Własności
Na przykład (matematyka) – Nauczyciel wybiera liczbę — na przykład 15. Uczniowie po kolei dzielą się własnościami danej liczby. Może to być np. „Trzy piątki to 15”; „Tuzin i trzy to 15”, Dzieli się przez 3 i 5” (Źródło: Miss Kirby )
Na przykład (historia) – Nauczyciel wymienia jedną z wojen, o której uczniowie się właśnie uczą i prosi uczniów, aby podawali inne wojny, które miały podobne przyczyny ich wywołania.
Na przykład (matematyka) – Nauczyciel przygotowuje spis cen artykułów i zadaje pytania związane z cenami, np.: „Co kosztuje więcej w tym tygodniu, 4 litry mleka czy tuzin jajek?” lub „Co jest droższe, strzyżenie u fryzjera czy napełnienie samochodu benzyną?” (Źródło: Spencer Burton i Scholastic )
Na przykład (historia) – Uczniowie pracują nad sposobem zapamiętania ważnych dat historycznych. Następnie dzielą się nimi z pozostałymi.
Na przykład (chemia) – Nauczyciel przedstawia związek chemiczny i pyta uczniów ile i czego trzeba dodać, aby go otrzymać.
- Bzz
(Matematyka) Uczniowie stoją w kręgu i kolejno odliczają, gdy uczeń ma wymienić
liczbę podzielna przez 7 (np. 21) lub zawierającą 7 w zapisie (np. 17), to zamiast tej
liczby mówi bzz.
Trudniejsza wersja to mówienie bzz, gdy uczeń ma wymienić liczbę pierwszą lub liczbę doskonałą. Liczby można oczywiście zmieniać.
- Eksperyment
(Fizyka) Nauczyciel ma przygotowany film związany z tematem np. eksperymentem naukowym. Uczniowie mają kartki na których mają zapisać sześć najważniejszych kroków eksperymentu. (źródło Ken Wedgwood) . Uczniowie mogą omówić uzasadnienie swoich kroków w parach lub małych grupach.
Ćwiczenie można stosować na każdym przedmiocie, ale wymaga wcześniejszego przygotowania filmu.
- Oś czasu
Nauczyciel (historia) wypisuje na tablicy kilka niezwiązanych ze sobą wydarzeń historycznych, prosi uczniów o umieszczenie ich na osi czasu w kolejności chronologicznej.
Inna wersja to umieszczenie swojej osobistej historii na osi czasu. Uczniowie mogą omówić swoją oś czasu w małych grupach lub podzielić się nią z całą klasą. (Źródło: Spencer Burton i Scholastic)
Nauczyciel (matematyka) podaje szereg nazw, np.: prostokąt, kwadrat, równoległobok, czworokąt, deltoid itd. Zadaniem uczniów jest ustawienie ich w szereg zawierających się w sobie pojęć i podanie wyjątków odróżniających poszczególne elementy.
- Powiązania zawodowe
Nauczyciel (historia) prosi, aby uczniowie w grupach sporządzili listę zawodów, które były obecne w okresie historycznym, o którym właśnie się uczą. Na przykład, jeśli uczą się o Cesarstwie Rzymskim, to mogą wypisać: żołnierze i oficerowie, inżynierowie i architekci, kupcy i handlowcy, rolnicy i pracownicy rolni lub artyści i rzeźbiarze. Uczniowie mogą zastanowić się, który z tych zawodów był szczególnie wtedy ważne lub poważany. (Źródło: Michigan Career Education Conference )
- Podobieństwa i różnice.
Szukanie podobieństw i różnic jest bardzo dobrym pomysłem na pogłębienie uczenia się. Można ich szukać na wszystkich przedmiotach.
Nauczyciel (historia) prosi uczniów, aby wymienili postacie historyczne, które już poznali. Następnie prosi ich, aby omówili podobieństwa i różnice lub spróbowali poklasyfikować je w wymyślone przez siebie kategorie. Zamiast postaci można na innym przedmiocie zrobić listę wojen, zabytków, odkrywców, zwierząt, miast itp. (Źródło: Spencer Burton i Scholastic)
- Zgadnij kto?
Nauczyciel (historia) ma przygotowane w kapeluszu losy z nazwiskami postaci historycznych związanych z danym okresem. Jeden z uczniów losuje los, a reszta uczniów próbuje zgadnąć o kogo chodzi. Na swoje pytania mogą uzyskać jedynie odpowiedź – „tak” lub „nie”.
Inny wariant, to przyklejenie na czołach uczniów postitów z nazwiskami postaci historycznych lub ważnych pojęć. Uczniowie chodzą po sali i zadają pytania innym uczniom, na które mogą uzyskać tylko odpowiedź „tak” lub „nie”. Celem jest odgadnięcie nazwy na posticie (Źródło: Making English Fun ).
Ten sposób można stosować na każdym przedmiocie np. w stosunku do ważnych, poznanych pojęć.