Często uczniowie i ich rodzice nie mają świadomości, że dzieci w szkole wiele się uczą. Przyjmują naukę szkolną, jakoś coś naturalnego, co się po prostu wydarza.
Sama świadomość, że czegoś się nauczyłem jest dla uczniów bardzo ważna, wtedy widzą sens uczęszczania do szkoły i mogą być wdzięczni sobie, że się rozwijają.
Ta świadomość jest bardzo potrzebna też rodzicom, aby mogli docenić działania szkoły i wybierać dla swoich dzieci szkoły, które są w nauczaniu efektywne.
Co można zrobić, aby tę świadomość budować?
- Kalendarz
Można na każdym przedmiocie zrobić stop klatki, aby podsumować, czego się w danym dziale, semestrze, miesiącu nauczyliśmy. Do tego opracowałam pewien czas temu materiał pomocniczy w postaci kalendarza, są to kartki formatu A4 z rysunkiem odpowiednimi do pory roku i miejscem na wspólne wpisanie – czego się w tym miesiącu nauczyliśmy. Uczniowie lubią korzystać ze specjalnie przygotowanych materiałów, to zachęca ich do wykonania zadania.
Zastanawianie się i wypisywanie wspólne zagadnień, które zostały nauczone powoduje, że uczniowie przypominają sobie, co jest bardzo dobre dla pracy pamięci, a oprócz tego uczą się wspólnie poprzez wyszczególnienie najważniejszych zagadnień.
Może to być również okazja do zastanowienia się, co zostało już opanowane, a co wymaga jeszcze pracy.
Kartki z kalendarza (można go wykonać samodzielnie) można powiesić na ścianie i uczniowie mogą spojrzeć i przypominać sobie – czego już się nauczyli.
- Zebranie z rodzicami
Na spotkanie z rodzicami można zaprosić też uczniów i ich do tego spotkania przygotować. Można wybrać uczniów i przydzielić im przedmioty, aby każdy z nich powiedział rodzicom, czego się uczniowie nauczyli z wybranego przedmiotu.
Taka praktyka uczy uczniów przygotowania prezentacji i wygłoszenia jej przed dorosłymi, powoduje to wzięcie odpowiedzialność za swoją naukę.
W przygotowaniu prezentacji mogą uczniowi pomagać inni uczniowie i nauczyciele. Powinno być krótko! Uczeń może też posiłkować się wypełnianymi podczas roku szkolnego kartkami z kalendarza.
- Plakaty na koniec semestru lub roku
Pod koniec nauki uczniowie wraz z wychowawcą mogą przygotować plakat: Czego nauczyliśmy się w tym roku w szkole. Plakat dotyczy wtedy wszystkich przedmiotów. Warto poświęcić czas z uczniami np. na godzinie wychowawczej, aby sporządzić taki podsumowujący plakat, może on zawierać rysunki lub kolaże ze zdjęciami z czasopism. Jeśli cała klasa zaangażuje się w przygotowanie plakatu, to będzie to wspólna praca i pogłębią się więzi klasowe. Można też zostawić sprawę plakatu w rękach samych uczniów. Ważne, aby praca była wspólna. Plakat zostaje wywieszony na korytarzu szkolnym np. z tytułem: W tym roku w klasie VII nauczyliśmy się ….
- Końcowa prezentacja
Na koniec roku każdy z uczniów przedstawia swoją odpowiedź na dwa zagadnienia:
- Jedna rzecz, której nauczyłam/em się w tym roku w szkole
- Jedna rzecz, którą nauczyłem/am się w tym roku poza szkołą.
Uczeń przygotowuje prezentację wcześniej i potem przedstawia ją przed specjalną komisją. W zależności od wielkości szkoły, może to być komisja złożona z nauczyciela, przedstawiciela rodziców i uczniów, ale może to być (np. w małej szkole) przedstawienie w klasie szkolnej przed wszystkimi uczniami i rodzicami oraz nauczycielem i dyrektorem szkoły. Każde rozwiązanie jest dobre, tylko trzeba dostosować je do warunków szkolnych. Obecność rodzica jest wskazana, gdyż dowiaduje się on czegoś o swoim dziecku, dyrektora, gdyż poznaje możliwości uczniów, innych kolegów i koleżanek, gdyż mają możliwość poznania, czym się prezentujący interesuje.
W Szkole Realnej Bednarskiej w Warszawie wystąpienie ucznia ma miejsce przed komisją złożoną z nauczycieli i uczniów. W drugim punkcie jeden z uczniów pokazał rapowaną piosenkę, którą ułożył, a inna uczennica mówiła o tym, czego się nauczyła opiekując się młodszym rodzeństwem.
To są tylko cztery propozycje, z których można wybrać te, które będą odpowiednie dla szkoły, ważne jest, aby w prezentacje – „Czego się nauczyliśmy”, włączeni byli rodzice i żeby nastąpiło podsumowanie wspólne w klasie.
Jest to oczywiście dodatkowa praca dla nauczyciela, ale warta zachodu, gdyż nadaje sens uczenia się i utrwala ważne wiadomości, które uczniowie zdobyli. a przede wszystkim buduje poczucie kompetencji, która jest jedną z najważniejszych potrzeb osoby uczącej się, co podkreśla teoria samostanowienia.
Jeśli ktoś z Państwa chciałby otrzymać na maila pomoc w postaci kalendarza, proszę do mnie napisać, to wyślę: danuta.sterna@gmail.com. Można sobie go dowolnie edytować i zmieniać napisy na obrazkach, gdyż te w oryginale nawiązują do OK zeszytu.