Zajmuję się hobbistycznie ceramiką i czasami prowadzę warsztaty. Moi podopieczni często upierają się przy czymś, co ja wiem, że nie wyjdzie, no i oczywiście nie wychodzi, a to wpływa na ich zniechęcenie do pracy. Jednak następnym razem często powtarzają ten sam błąd. Czasami uczą się boleśnie na swoim błędzie. Ale znacznie lepiej jest przygotować ich na unikanie podstawowych błędów. Czyli wyjaśnienie, jakie warunki ma spełniać dobrze wykonana praca, a następnie na bieżąco monitorować pracę ceramika.
Tak samo jest w szkole, dziwimy się dlaczego uczniowie nie uczą się na swoich błędach i je powtarzają.
To, co jest potrzebne, aby temu zaradzić to: kryteria sukcesu i bieżąca informacja zwrotna. W niedzielnym wpisie podałam aż 9 wskazówek dotyczących dobrej informacji zwrotnej. Dotyczą one tak zwanej pełnej informacji zwrotnej, która zawiera:
- To, co uczeń zrobił dobrze (odnośnie kryteriów sukcesu),
- Co może poprawić i jak?
- Wskazówki do rozwoju.
Tym razem nie o pełnej informacji zwrotnej, ale o tej przekazywanej uczniowi na bieżąco. Nawet jeśli nauczyciel nie jest tego świadomy, to stale udziela uczniom informacji. Podchodzi do ucznia, obserwuje jego pracę, wskazuje miejsca, gdzie został popełniony błąd lub daje słowa zachęty i wskazówki. Nie ma ona wszystkich elementów podanych powyżej, ale jest ukierunkowana na bieżące wskazówki dla wykonującego zadanie.
Szybkiej i bieżącej informacji zwrotnej, w pierwszej kolejności, może udzielać nauczyciel monitorujący pracę uczniów nad zadaniem, również może jej udzielić inny uczeń i można samemu udzielić sobie informacji zwrotnej, czyli dokonać samooceny. Do udzielania informacji zwrotnej konieczne jest podanie wcześniej kryteriów sukcesu do pracy. Każdy uczeń powinien znać i rozumieć – jak ma wyglądać dobrze zrobiona praca.
Najczęstszym sposobem monitorowania pracy uczniów przez nauczyciela jest bieżąca obserwacja i szybka reakcja. Nauczycielowi jednak trudno być obecnym w kilku miejscach na raz, ale może przeprowadzić szybki quiz lub test, podać jego wyniki i w ten sposób umożliwić uczniom samoocenę. Taka króciutka przerwa w pracy na ewaluację, może zapobiec poważnym błędom ze strony uczniów. Bardzo dobrze do tego nadaje się. Kahoot, dzięki przerwie na jego przeprowadzanie nauczyciel otrzymuje informację, jak postępują prace uczniów. Mówimy oczywiście o testach i quizach nieocenianych stopniami, jeśli nauczyciel zacznie stawiać uczniom stopnie, to oni zamiast myśleć, zaczną się skupiać na pozyskaniu (np. od kolegi) właściwej odpowiedzi.
Jeśli uczniowie moją w czasie lekcji dostęp do laptopów, to można stosować Padlet (umożliwia uczniom przesyłanie prac i otrzymywanie opinii od nauczycieli lub uczniów); Google Forms (narzędzie do szybkiego przeglądania, sortowania, analizowania i wizualizacji zebranych informacji); Typeform (umożliwia tworzenie ankiet, ocen i formularzy), funkcji recenzji (pozwala nauczycielowi i rówieśnikom komentować swoją własną pracę i pracę innych). Technologie umożliwiają szeroki zakres śledzenia postępów uczniów. Ale nie są koniecznie, wiele lat nauczyciele obywali się bez nich.
Na przykład jeśli zadanie matematyczne wymaga kilku obliczeń, to można zrobić przerwę i zapytać uczniów o cząstkowy wynik. Jeśli z kolei uczniowie mają za zadanie opisać sytuację polityczną w danym kraju i podać 5 jej przyczyn, to można zapytać uczniów – ile już przyczyn udało im się opisać.
Jak można szybko przekazywać uczniom na bieżąco informację zwrotną?
Pierwsza sprawa to decyzja nauczyciela, aby być aktywnym w klasie, czyli przechodzić po sali lekcyjnej, zaglądać do zeszytów, być w kontakcie z uczniami. Oczywiście, że nauczyciel nie ma szans śledzenia pracy każdego ucznia. Jednak może cyklicznie zasięgać ich opinii – jak postępują ich prace?
- Można to zrobić poprzez polecenie wystawienia przez uczniów świateł drogowych: zielony – idzie mi świetnie, żółty – mam pewne wątpliwości, czerwony – potrzebuję pomocy.
- Wskazanie kciukiem: kciuk do góry – wszystko w porządku, kciuk w bok – mam pewne pytania, kciuk w dół – potrzebuję pomocy. Zamiast kciuków uczniowie mogą podnosić palce w określonej liczbie do góry.
- Przerwa na wyjściówki – uczniowie zapisują odwiedź na pytanie na przylepnej karteczce, którą zostawiają nauczycielowi i wracają do pracy, a nauczyciel przygotowuje odpowiedzi na ich pytania.
- Obserwacja – nauczyciel przygotowuje arkusz obserwacji, w którym jest miejsce dla każdego ucznia, chodząc po klasie zakreśla przebieg wykonywania przez uczniów zadania. Może w tym pomoc zapisanie kryteriów sukcesu i zaznaczania, tych, które uczeń już osiągnął.
- Tablica samo ścieralna lub zwykła kartka – nauczyciel przerywa pracę uczniów zdając im pytanie, a oni zapisują swoja odpowiedź na tablicy i podnoszą tablice do góry. Mogą to być zdania do dokończenia, np.:
– Najważniejsza część tego, nad czym pracujemy, to … .
– Najlepiej z tego, co robimy, rozumiem … .
– Nadal nie jestem pewien, czy ………..
– Chciałbym wyjaśnić, czy … .
– Nie mogę dalej ruszyć z tego miejsca … .
– Mam problem z realizacją kryterium … .
– Mam pytanie … .
Oprócz pozyskiwania od uczniów informacji płynącej z ich samooceny, można poprosić uczniów o ocenę koleżeńską, o wzajemne konsultacje prac. Z niej również można się dowiedzieć, jak postępują prace uczniów i ingerować w ich trakcie, a nie na samym już końcu.
Jeśli np. zadanie matematyczne wymaga w czasie jego rozwiązywania dodania dwóch ułamków i uczeń wykona działanie źle, to wynik zadania też będzie na końcu błędny, nawet przy zastosowaniu prawidłowego rozumowania. Dlatego warto ten błąd wychwycić wcześniej, aby dać szansę uczniowi na uzyskanie prawidłowego wyniku.
Podobnie, gdy jednym z kryteriów do wypracowania jest stosowanie akapitów, a uczeń o tym zapomniał, to praca będzie pozbawiona akapitów, a tym samym straci na swojej wartości. Jeśli nauczyciel zauważy ten błąd na początku, to uczeń może skorygować swoja pracę na bieżąco.
Jeśli błąd może być naprawiony w trakcie wykonywania pracy, to satysfakcja z osiągnięcia sukcesu jest większa. W przykładzie ceramicznym z początku artykułu, jeśli nauczyciel zainterweniuje przy łączeniu dwóch części gliny, to jest szansa, że praca utrzyma się w jednym kawałku, jeśli nie, to na pewno części się rozpadną.
Po uzyskaniu od uczniów informacji – gdzie są w procesie uczenia się, nauczyciel może podejść do ucznia i udzielić mu wskazówek lub nakierować wszystkich uczniów na dobry kierunek.
Inspiracja artykułem: Curtisa Chandler: https://www.middleweb.com/39157/give-them-focused-fast-and-effective-feedback/?utm_source=substack&utm_medium=email