Spotkałam się z opinią, że sugestia Ministerstwa Edukacji, aby nie oceniać prac domowych jest naruszeniem autonomii nauczyciela. Sprawa autonomii jest poruszana zarówno przez ministerstwo, jak i przez nauczycieli. W tym wpisie o autonomii nauczyciela, zapisach w statucie i opinii spoza Polski.
Ministerstwo uważa (i ja się przychylam do tego zdania), że w polskiej szkole prawo oświatowe daje nauczycielom dużo autonomii. Jednak jest ona często w różny sposób rozumiana.
Moim zdaniem hamulcem dla autonomii często jest określanie zapisów w statutach szkoły. Na te przepisy muszą zgodzić się wszyscy nauczyciela i często zwycięża opcja – nie dodawać sobie pracy. Dobro ucznia może być stawiane na drugim miejscu. Szczegółowe zapisy wiążą często nauczycielom ręce. Na przykład znam zapisy w statutach, które mówią o tym, ile razy i gdzie może odbywać się poprawa pracy klasowej lub ile stopni uczeń musi otrzymać w semestrze. Nauczyciele chcą tak określić zapisy w statucie, aby one były ich zabezpieczeniem przed ewentualnym atakiem rodziców.
Sugestia nieoceniania prac domowych jest moim zdaniem niezwykle trafna. Celem jej jest skupienie się na nauce w szkole, a nie w domu ucznia. Jeśli praca nie jest oceniana, to staje się dobrowolna. Dzięki temu uczeń przejmuje odpowiedzialność za swoja naukę, co jak wiemy jest marzeniem każdego nauczyciela.
Znalazłam artykuł na portalu Edutopia Crystal Frommert, pod tytułem: The Case Against Grading Homework. Ciekawe jest spojrzenie spoza naszego kraju.
Zdaniem autorki uczniowie często przepisują prace domowe od koleżanek i kolegów, głównie dlatego, że grozi im ocena stopniem. W ten sposób szkoła „pozwala” na nieuczciwość uczniów, a przynajmniej pokazuje, że można oszukiwać.
Można byłoby sprawdzić samodzielność wykonania przez ucznia pracy poprzez przepytanie go z pracy domowej, ale zabiera to dużo czasu i nie przynosi korzyści jego nauce.
Jak można zmotywować uczniów do wykonywania prac domowych – trzy wskazówki
- Zadawanie sensownych prac domowych.
Nauczyciele i uczniowie wiedzą, że praktyka w nauczaniu jest konieczna, jednak często brak czasu na to podczas lekcji. Dobrym porównaniem jest sport – nie można przyjść na zawody i zwyciężyć, trzeba najpierw trenować.
Prace domowe są zadawane w celu ćwiczenia i utrwalania tego, czego uczeń się nauczył. Tak jak trening sportowy, tak i prace domowe ucznia nie powinny być oceniane sumująco. Praca domowa jest wykonywana wtedy, gdy uczeń się uczy i nie powinna być związana z oceną sumującą.
Korzystając z tej metafory zaczerpniętej ze sportu, widać wyraźnie, że uczniowie muszą ćwiczyć i powtarzać wiedzę, aby zaprezentować się jak najlepiej na wielkim meczu.
Uczeń powinien widzieć sens pracy domowej. Jeśli wie do czego mu się przyda ćwiczenie czegoś (np. wyjaśnił to nauczyciele), to chętniej wykona pracę.
- Sprawdzanie, a nie ocenianie
Uczeń powinien wiedzieć, czy dobrze wykonał pracę domową. Może to sprawdzić z przedstawionym przez nauczyciela przykładem dobrze wykonanej pracy, ale również może od nauczyciela otrzymać informację zwrotną do swojej pracy. Uczniowie mogą sprawdzić nawzajem swoje prace według przedstawianego przez nauczyciela klucza. Dobrym miejscem na zamieszczanie i przechowywanie prac domowych jest OK zeszyt. Tam przechowywane prace domowe mogą pomóc uczniowi w przygotowaniu się do sprawdzianu lub egzaminu.
Warto też pozostawić czas na zadawanie pytań przez uczniów na temat ich wątpliwości.
Jeśli uczeń nie wie, czy dobrze wykonał pracę domową, to traci chęć na jej wykonywanie w przyszłości.
- Uczeń ma wybór – zrobić pracę domową lub jej nie robić.
Wybór daje autonomię uczniowi i kształci jego odpowiedzialność za własną naukę.
Nauczyciel może nie oceniać prac domowych, ale może notować ich wykonanie. Udostępnienie rejestru prac wraz z oceną ze sprawdzianu końcowego uświadamia uczniom, dlaczego warto odrabiać prace domowe.
Wielu nauczycieli twierdzi, że uczniowie nie będą odrabiać prac domowych, gdy nie będą one oceniane stopniami. Aby odeprzeć ten argument, można zauważyć, że zawsze będą uczniowie, którzy nie wykonają zadania, niezależnie od tego, czy zostanie one ocenione, czy nie.
Warto rozmawiać z uczniami – czemu służy praca domowa i kto jest za nią odpowiedzialny.
Inspiracja artykułem: https://www.edutopia.org/article/motivating-students-do-ungraded-homework