Młodzi ludzie mają tendencję do widzenia świata jednostronnie. Carissa Salomon przedstawia dwie strategie, które mogą pomoc uczniom w zobaczeniu innych stron.
- 5 x Dlaczego
Strategia polega na zadawaniu pytań dlaczego. Potrzebne są co najmniej dwie osoby.
Jedna osoba zaczyna wygłaszać swoja opinię, na przykład: „Jestem kiepski z matematyki” lub „Nie zdałem tego testu, ponieważ jestem głupi”. Druga osoba zadaje pytania „dlaczego”, aby pomóc odkryć przyczyny stojące za tą opinią. Ta praktyka pomaga uczniom obalić fałszywe narracje, które oni sami lub, co bardziej prawdopodobne, inni głosili o nich.
Przykład takiej rozmowy:
Uczeń A: Jedyną częścią szkoły, którą lubię, jest sala gimnastyczna.
Uczeń B: Dlaczego lubisz salę gimnastyczna?
Uczeń A: Dobrze się bawię na wf-ie.
Uczeń B: Dlaczego ważne jest, aby dobrze się bawić w szkole?
Uczeń A: Jeśli wiem, że będę się dobrze bawić, to chętniej przychodzę do szkoły.
Uczeń B: OK. Dlaczego zajęcia na wf-ie są fajne?
Uczeń A: Mogę wybrać sport lub grę, w którą będę grać.
Uczeń B: Dlaczego lubisz mieć możliwość wyboru?
Uczeń A: Jestem bardziej zmotywowany, kiedy robię to, co wybrałem.
Uczeń B: Dlaczego jesteś bardziej zmotywowany?
Uczeń A: Mogę wybrać na podstawie tego, jak się czuję danego dnia. Na przykład, jeśli mam dużo energii, mogę grać w koszykówkę, ale jeśli jestem zmęczony, mogę po prostu spacerować po torze.
Uczeń w powyższym przykładzie odkrywa, że możliwość wyboru jest dla niego ważna, dobra zabawa pomaga mu się skupić, a posiadanie czegoś, na co może czekać w ciągu dnia, motywuje go do przychodzenia do szkoły.
Ta świadomość pomaga uczniowi w uświadomieniu swoich potrzeb i w razie możliwości komunikowania ich.
- 3 x S = Start, Stop, Sprawdziło się
Ta strategia szczególnie przydaje się w sytuacjach, gdy chcemy, aby uczniowie zastanowili się nad swoim doświadczeniem, wydarzeniem lub praktyką.
Przykład: Nauczyciel oddał uczniom wypracowanie. Zamiast ocenić je stopniem, najpierw prosi ich o refleksję na temat tego – jak im się wypracowanie pisało. Następnie zadaje im trzy pytania:
- Start: Co mógłbyś zrobić lepiej? Jakie działania, zachowania lub nastawienie mógłbyś zmienić w przyszłości?
- Stop: Czego powinieneś zaniechać?
Jakie działania, zachowania i nastawienia powinieneś zaprzestać robić, ponieważ w przeszłości nie doprowadziły do sukcesu?
- Sprawdziło się: Co się sprawdziło? Jakie działania, zachowania lub nastawienie sprawdziły się w Twojej sytuacji i powinny je kontynuować w przyszłości?
Ta strategia pomaga uczniom: planować przyszłość, zmusza do znalezienia pozytywów i negatywów w ich obecnym doświadczeniu, planować poprawę
Jeśli uczniowie wykonują to ćwiczenie w parach lub w małych grupach, to mogą korzystać z doświadczeń innych.
Oto przykład refleksji „Start, Stop, Sprawdziło się” ucznia siódmej klasy na temat jego praktyk współpracy w grupie.
Start: „Mogę więcej pomagać moim kolegom z zespołu, gdy będzie to potrzebne, i pozwolić im robić coś samodzielnie, gdy będą zgłaszali pomysł”.
Stop: „Przestanę pracować sam i niezależnie, bez pytania innych o informację zwrotną. Nawet gdy są przydzielone role, ważne jest, aby pracować razem”.
Sprawdziło się: „Będę przekazywał informacje zwrotne moim kolegom na temat ich pracy. Ale będę nadal pamiętał, że nie mogę kontrolować pracy, którą wykonują inni, mogę tylko im pomóc”.
Tę praktykę można stosować w stosunku do samooceny wykonanego przez ucznia zadania, prac domowych, czytania lektur szkolnych, przygotowania do egzaminu, tworzenia zasad itp.
Można też w ten sposób pozyskać opinię uczniów o własnym nauczaniu.
Regularna praktyka refleksyjna zachęca uczniów do wzięcia odpowiedzialności za swoją naukę, sukcesy i wyzwania. Odkrywając przyczyny swoich doświadczeń, przechodzą od obwiniania czynników zewnętrznych do zrozumienia swojej roli. Zamiast mówić: „Dostałem tylko 3 ze sprawdzianu”, zaczynają myśleć: „Aby następnym razem poszło mi lepiej, muszę zrobić ….”.
Moim zdaniem obie strategie można wykorzystać nie tylko wśród uczniów, ale również wśród osób dorosłych.
W strategii „5 x Dlaczego” potrzebna jest umiejętność zadawania wnikliwych pytań, pobudzających do refleksji. Nie jest to łatwe. Ta strategia pomaga we analizie własnym osadom.
Druga strategia pomaga osobie ustruktalizować swoją refleksję. Druga osoba jest potrzebna, aby nie zapomnieć o żadnym z S. Ta strategia pomaga w tworzeniu planu na przyszłość.
Inspiracja artykułem Carissa Solomon
https://www.edutopia.org/article/build-growth-mindsets-classroom-reflection