Ostatni na razie wpis o mylnych przekonaniach co do skutecznych metod uczenia się. Są one tak silnie zakorzenione, że warto o nich stale pisać, tym bardziej, że badania edukacyjne potwierdzają, że są one błędne. Okazuje się, że te błędne metody można tak zmodyfikować, aby były efektywne, ale trzeba wiedzieć jak to zrobić. Nasi uczniowie nie znają badań naukowych na temat uczenia się, uczą się tak jak uczyli się ich rodzice lub przyjaciel. Dlatego bardzo wskazane jest podejmowania tego tematu i pytanie uczniów – „Jak się uczycie?”. Nie chodzi tu o teorie naukowe, ale praktyczne sposoby nauki. Stephen Merril i Daniel Leonard w swoim artykule na portalu Edutopia pokazują 5 mitów skutecznego uczenia się. W poprzednich wpisach przedstawiłam cztery, dziś ostatni, dla mnie najważniejszy – ocenianie motywuje.
- Oceny motywują
Często nauczyciele widzą wady oceniania przy pomocy stopni, ale podnoszą argument – oceny motywują uczniów do nauki. Badania sugerują, że w dużej mierze tak nie jest.
Badacze motywacji: Chris Hulleman i nauczyciel nauk ścisłych Ian Kelleher w artykule dla Edutopia pokazują, że wbrew powszechnej opinii oceny nie motywują uczniów do wykonywania jak najlepszej pracy, ani nie prowadzą do lepszej nauki i jej wyników. Badania pokazują, że gdy uczniowie stają w obliczu ocen, pisemnej informacji zwrotnej lub niczego — wolą od stopni te dwa ostatnie, co sugeruje, że stopnie mogą mieć w rzeczywistości negatywny wpływ na motywację.
Kolejnym ciosem dla ocen była analiza polityk uniwersyteckich z 2018 r., z czego wynikało, że oceny zwiększały niepokój i unikanie trudnych kursów, ale nie poprawiały motywacji studentów. Z drugiej strony, podawanie studentom informacji zwrotnych do ich prac zwiększało zaufanie między wykładowcami a studentami, co prowadziło do większych ambicji akademickich studentów.
Jak to naprawić?
Po stronie nauczyciela jest zmniejszenie znaczenia oceniania stopniami. Edukacja światowa nie porzuciła jeszcze stopni, są one też według prawa polskiego konieczne do ustalenia na koniec roku szkolnego.
Nauczyciele stosują różne techniki w celu osłabienia „rażenia” ocenami:
- likwidują ocenę najniższą,
- dopuszczają wiele popraw prac,
- dopuszczają ustalanie przez ucznia, która praca będzie podlegała ocenie,
- ograniczają oceniania stopniami do końca przerobienia tematu,
- stosują tylko ocenianie kształtujące w nauce bieżącej,
- opóźniają wystawienie ocen do końca jednostki lekcyjnej.
Ta ostatnia praktyka została poparta badaniem z 2021 r. , które wykazało, że opóźnione ocenianie i przekazywanie informacji zwrotnej na kilka dni przed wystawieniem stopni — może zwiększyć wydajność uczniów w przyszłych zadaniach o dwie trzecie. Zachęcam do wysłuchania podcastu: https://www.edutopia.org/video/developing-confidence-through-delayed-grading/