Docenianie różni się od chwalenia. Docenianie to chwalenie za konkret. Docenianie jest bardzo potrzebne, a chwalenie może być nawet czasami szkodliwe. Docenianie wywołuje entuzjazm uczniów, buduje przynależność i pozytywne uczucia.

Polecam książkę Daniela Pinka pod tytułem Drive, przetłumaczoną na język polski, w której autor szerzej opisuje tę różnicę.

Doceniania daje uczniom, poczucie kompetencji, sensu uczenia się i buduje poczucie własnej wartości. Wszystkie te sprawy są niezbędne do efektywnego uczenia się.

Niestety szkoła nastawiona jest na szukanie i wytykanie błędu, a nie na docenianie. Spowodowane jest to powszechną opinią nauczycieli, że muszą wskazać uczniowi błędy, aby mógł się uczyć. Uważają to za obowiązek nauczyciela.

Jednak nie kary i nagrody pomagają się uczyć, a docenienie już włożonego przez ucznia wysiłku i osiąganie małych sukcesów.

Kilka rad, jak budować atmosferę sprzyjająca docenianiu.

1. Więź w klasie

Jeśli nauczyciel ma w zwyczaju systematyczne docenianie uczniów, to wzmacniają poczucie przynależności w całej klasy Uczniowie, którzy czują przynależność do szkoły, są bardziej zaangażowani , są bardziej zmotywowani i bardziej skłonni do podejmowania wyzwań.

2. Mały gest o wielkim wpływie

Nie potrzeba skomplikowanych systemów doceniania. Docenianie powinno być „chlebem powszednim”. Może to być np.:

• „Zauważyłem, że wciąż próbujesz, mimo, że problem jest trudny. Pokazuje to Twoją wytrwałość”.
• „Dziękuję za wykonanie polecenia bez ociągania. Pomaga to kontynuować naukę bez przerw.”
• „Bardzo dobrze wprowadziłeś nas w temat. Anegdota, którą się posłużyłaś była bardzo trafna”
• „Podoba mi się, że masz inne zdanie i potrafisz je uzasadnić”
• „To było świetne pytanie. Naprawdę zmuszasz nas wszystkich do myślenia!”
• „Dotarłeś dziś na czas do szkoły i bardzo się z tego cieszę”.

3. Sposoby na wprowadzenie doceniania jako zwyczaju

• Informacja zwrotna. Pełna informacja zwrotna proponowana przez ocenianie kształtujące zawiera przede wszystkim docenienie, którego ma być więcej niż wskazówek – co i jak można zmienić. Dzięki docenieniu uwagi do zmiany w informacji zwrotnej, mogą być przez ucznia wzięte pod uwagi wykorzystane. Przewaga uwag krytycznych zniechęca ucznia do poprawy.
• Spotkania poranne: Nauczyciel poleca uczniom podzielenie się tym, co spotkało ich w danym dniu dobrego, za co i komu są wdzięczni.
• Wyjściówki: To samo, ale na koniec dnia. Polecenie podzielenia się czymś z czego uczeń jest dumny lub co zauważył pozytywnego u kolegi lub koleżanki.
• Ściany afirmacji: Na ścianie zarezerwowane jest miejsce na przyklejanie uczniowskich wzajemnych docenień.
• Latające docenienia: Nauczyciel w czasie lekcji notuje na karteczkach docenia dla poszczególnych uczniów i na koniec lekcji przykleja je na ich ławkach. Mogą one być w formie podziękowania: „Dziękuję ci, że pomogłeś Marysi w rozwiązaniu zadania” lub „To była świetna strategia, którą właśnie zastosowałeś — dziękujemy, że się nią z nami podzieliłeś!”. Uczniowie chętnie wklejają takie karteczki do swoich zeszytów.

Nauczyciele przeważnie wątpią, że takie małe gesty zmienią nastroje w klasie. Jednak po systematycznych próbach przekonują się do nich, gdyż ich uczniowie stają się bardziej zaangażowani, bardziej chętni do próbowania i wysiłku.

Można spróbować docenić kogoś w życiu poza szkolnym i zobacz reakcję, to powinno być zachęcające do doceniania też uczniów.

Docenianie jest zaraźliwe, uczniowie dzięki docenianiu nauczyciela zaczynają też doceniać się nawzajem. Ta niewielka zmiana może przekształcić klasę w przestrzeń, w której uczniowie czują się bezpiecznie podejmując ryzyko.

4. Systematyczne docenienie konkretu

W docenieniu można odnieść się do wcześniej ustalonych kryteriów sukcesu. Mamy wtedy wskazówkę – co docenić. Ale można też doceniać wysiłek, ciekawość, życzliwość lub odporność.

Warto założyć sobie, że w ciągu jednej lekcji doceni się co najmniej trzech uczniów. Widać wtedy, jak zmienia się klimat w klasie.

Można pójść o krok dalej i zachęcać uczniów do przekazywanie sobie wzajemnie docenień. To wpływa na budowanie więzi, przeciwdziała hejtowi i wykluczaniu.

Docenianie niesie w sobie ZAUWAŻENIE. Doceniany człowiek nie jest samotny i czuje swoją przynależność do grupy.

Inspiracja artykułem Cheryl Abla

https://www.edutopia.org/article/integrating-affirmations-elementary-classroom?utm_content=linkpos8&utm_campaign=weekly-2025-03-05&utm_medium=email&utm_source=edu-newsletter