Zdania na temat zadawanych uczniom prac domowych są podzielone. Wielu nauczycieli opowiada się za ich całkowitym wyeliminowaniem, władzę oświatowe w Polsce znacznie ograniczyły możliwości zadawania prac uczniom, inni twierdzą, że są one niezbędne, aby uczniowie utrwalili to czego się nauczyli i wdrożyli się w wykonywanie obowiązków, co przyda im się w życiu. Temat jest dyskutowany na całym świecie. W tym wpisie kilka sposobów na sensowne prace domowe: zachęta, mniej, a nie więcej; jakość, a nie ilość; do wyboru; wybór uczniów; różne formy; dobrowolność; pomoc, w grupach; nie oceniać; sprawdzanie.
- Zachęta
Zachęcenie uczniów do pracy w domu, szczególnie do czytania książek i grania z rodziną w gry powiązane z nauką. Wprowadzenie zwyczaju czytania codziennie i częstego grania w gry, podczas których ćwiczy się umiejętności praktyczne.
- Mniej znaczy więcej
Rzecz polega na zadawaniu mniej, tyle żeby uczeń był w stanie wykonać.
W badaniu przeprowadzonym w 2017 r. (w USA) przeanalizowano zadania domowe wykonane przez ponad 20 000 uczniów szkół średnich i okazało się, że nauczyciele często źle oceniają, ile czasu zajmie uczniom odrabianie zadań domowych. Nauczycielom zwykle trudno jest ocenić czas, który uczeń musi poświęcić na wykonanie zadania.
Zbyt wiele i zbyt czasochłonne zadania domowe zniechęcają uczniów, szczególnie tych z trudnościami w nauce.
- Ważniejsza jest jakość, a nie ilości
W tym może pomóc nauczycielowi zapytanie samego siebie – Czy ta praca jest naprawdę konieczna? Jeśli okaże się konieczna, to warto wytłumaczyć uczniom, dlaczego jest ona zadawana i co na tym zyskają. Uczniowie muszą widzieć, że praca domowa ma sens.
- Praca domowa do wyboru
Można zadać uczniom prace domowa do wyboru, tak aby sam uczeń zdecydował, co wybiera. Zamiast na przykład przydzielać wszystkim uczniom te same problemy do rozwiązania, można zaproponować im wybór jednego lub dwóch z problemów. Wybór zwiększa odpowiedzialność uczniów za naukę i pozwala im na samodzielność (V strategia OK: Wspomaganie uczniów, by stali się autorami procesu swojego uczenia się). Można na koniec lekcji przedyskutować opcje wyboru, aby każdy z uczniów mógł dostosować wybór do swoich możliwości. Przeważnie wybór owocuje większym zaangażowaniem uczniów w naukę, często sami uczniowie wybierają, że zajmą się wszystkimi możliwymi problemami. Przy wyborze ważne jest zróżnicowanie tak możliwości, aby każdy uczeń znalazł coś dla siebie, możliwego do wykonania.
Decyzja uczniów
Można wraz z uczniami zastanowić się przy końcu lekcji, lub tematu, co warto jeszcze przećwiczyć w domu. Jeśli uczniowie sami zdecyduję, że np. mają z czymś trudność, to zadać im zadanie, które pomoże im ją pokonać.
- Różne formy
Zachętą do wykonania pracy domowej może być jej zróżnicowana forma. Można zaproponować rysunek, mapę myśli, ułożenie wiersza lub piosenki, przedstawienie scenki, zrobienie zdjęcia itp. Wszystko co pobudza uczniowską kreatywność.
- Dobrowolność
Przestać zadawać obowiązkowe prace domowe, na rzecz własnej decyzji ucznia, czy chce ją odrobić. Jeśli uczniowie wiedzą, po co zadawana jest im praca domowa, to skłania ich to do jej wykonania. Jeśli prace domowe nie są obowiązkowe, to uczniowie częściej je wykonują. Szczególna zachętą jest zapowiedź, że podobne zadania będą na klasówce i praca domowa pomoże uczniom do niej się przygotować. .
- Możliwość pomocy
Nauczyciel powinien przyjąć zdanie ucznia: Nie umiałem tego zrobić. To bardzo ważna informacja dla nauczyciela i powinien z niej skorzystać w planowaniu dalszego nauczania. Mogą być różne powody, na przykład uczeń nie wiedział, jak się do zadania zabrać, nie miał czasu go dokończyć, nie był pewny, czy wybrał właściwą drogę i wiele innych.
- W grupach
Praca domowa nie musi być wykonywana samotnie. Jeśli uczniowie wykonują ją w parach lub w grupach, to są bardziej zaangażowani i uczą się wzajemnie od siebie.
Praca domowa nie służy ocenie ucznia, ale ma pomóc mu w uczeniu się.
- Nie oceniać
To jest najważniejsza wskazówka. To właśnie ona została przez władze oświatowe w Polsce podniesiona. Brak oceniania, pomaga uczniom skoncentrować się na wykonaniu zadania, podejmowaniu ryzyka i wyzwań, daje też bezpieczeństwo i zachęca do wykonania pracy. A przede wszystkim zwiększa poczucie odpowiedzialności ucznia za jego naukę.
Istnieje wiele form docenienia ucznia za wykonanie zadania, nie musi to być ocena. Najlepiej, gdy sam uczeń widzi, że odrabianie pracy domowej pomaga mu w uczeniu się.
- Sprawdzanie
Nie oceniać, ale sprawdzać. Niesprawdzona praca domowa powoduje, że uczeń traci sens jej wykonywania. Sam uczeń musi wiedzieć, czy pracę wykonał dobrze.
Można omówić prace domową na początku lekcji, wtedy uczniowie, którzy z różnych powodów jej nie wykonali, mają okazję się z nią zapoznać.
Uczniowie, którzy zrobili prace domową mogą przedstawić swoje rozwiązania, i zainspirować się rozwiązaniami innych uczniów.
Zastosowanie tych 10 wskazówek jest zgodne z zaleceniem, które wprowadziło MEN w zakresie zadawania prac domowych,
Inspiracja artykułem Andrew Boryga: https://www.edutopia.org/article/5-ways-to-make-homework-more-meaningful